Giriş
AQTA mütəxəssisləri tərəfindən təsərrüfatlarda pomidor minalayıcı güvəsinə qarşı mübarizə tədbirlərinə dair metodiki vəsait hazırlanıb
31 Mart 2021 11:22
Ölkəmizdə bitki sağlamlığının təmin olunması və təsərrüfatlarda zərərvericilərlə effektiv mübarizənin təşkil olunması məqsədilə Azərbaycan Respublikasının Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi (AQTA) tərəfindən ardıcıl tədbirlər davam etdirilir.
Agentliyin mütəxəssisləri tərəfindən bu istiqamətdə növbəti tədbir olaraq bitkiçilik sahəsində fəaliyyət göstərən sahibkarlıq subyektlərinin, həmçinin təsərrfüatlarda işləyən əməkdaşların maarifləndirilməsi üçün pomidor minalayıcı güvəsi (Tuta absoluta) ilə bağlı risk təhlili həyata keçirilib, zərəvericilərə qarşı yeni mübarizə metodlarının aşılanması məqsədilə metodiki vəsait hazırlanıb.
AQTA-nin Bitki sağlamlığı şöbəsi tərəfindən bu istiqamətdə risk təhlilləri aparılmış və tərdib olunan sənəddə pomidor minalayıcı güvəsinin fitosanitar risk səviyyəsi, karantin statusu, coğrafi yayılması, sahib bitkiləri, yayılma və daxiloma yolları, iqtisadi təsirləri və ona qarşı aparılan mübarizə tədbirləri öz əksini tapmışdır. Qeyd edək ki, pomidor minalayıcı güvəsinin fitosanitar riski istər daxili bazarda, istərsə də, ixrac üçün pomidorun və zərərvericinin digər qida bitkilərinin (badımcan, bibər və s.) istehlak əhəmiyyətli tərəvəz bitkiləri olması ilə əlaqələndirilmişdir.
Pomidor minalayıcı güvəsinin yayılmasının qarşısının alınması və yayılma mənbələrinin məhv edilməsinə dair hazırlanmış digər metodiki vəsit isə bu zərərverici üzərində müşahidləri və ona qarşı mübarizə tədbirlərinə dair ümumi tövsiyyələri, eləcə də zərərvericinin təcrid və ləğv edilməsi üzrə milli fitosanitar nəzarət sisteminin yaradılmasını əhatə edir. Qeyd edək ki, sənəd Bitki Mühafizəsi və Karantini üzrə Beynəlxalq Konvensiyasının 9 saylı (İSPM 9) standartına uyğun olaraq hazırlanmışdır.
Qeyd edək ki, elmi əsaslarla hazırlanmış və bitkiçilik sahəsində fəaliyyət göstərən sahibkarlara paylanılmış vəsaitdə zərərvericilərə qarşı müasir metodlarla ləğvetmə tədbirləri və zərərvericilərin digər ərazilərə yayılmasının qarşısınınn alınması ilə bağlı görüləcək zəruri tədbirlər öz əksini tapmışdır.
AQTA mütəxəssisləri tərəfindən hazırlanmış metodiki vəsaitləri aşağıdakı linkə daxil olub faylları yükləməklə əldə edə bilərsiniz.
- Pomidor minalayıcı güvəsinin (Tuta absoluta (Meyrick, 1917)) ekspres risk təhlili
Oxşar xəbərlər
Qəhvəyi mərmər bağacığına qarşı mübarizə tədbirləri davam etdirilir
Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti tərəfindən təsdiq edilmiş “Qəhvəyi mərmər bağacığına qarşı bitki mühafizəsinə dair Tədbirlər Planı”nın icrası məqsədilə Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi Qəhvəyi mərmər bağacığının ölkə ərazisində yayılmasının qarşısının alınması istiqamətində müvafiq fitosanitar nəzarət və maarifləndirmə tədbirlərini davam etdirir. Tədbirlər çərçivəsində Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin, Daşkəsən Rayon İcra Hakimiyyətinin və Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi yanında Aqrar Xidmətlər Agentliyinin yerli bölmələrinin əməkdaşlarının və rayon sakinlərinin iştirakı ilə görüş keçirilib. Görüşdə Qəhvəyi mərmər bağacığının kütləvi aşkarlandığı ərazilərdə müvafiq mübarizə tədbirlərinin gücləndirilməsi, mümkün qışlama yerlərində müşahidələrin aparılması və zərərvericinin aşkarlandığı təqdirdə mexaniki yollarla məhv edilməsi, habelə mübarizə tədbirlərində vətəndaşların aktiv iştirakının zəruriliyi barədə məlumatlar verilib. Qəhvəyi mərmər bağacığına qarşı mübarizə yolları ilə bağlı maarifləndirici çap materialları paylanıb.
Fitosanitar monitorinqlər davam etdirilir
Karantin tətbiq edilən, o cümlədən potensial təhlükəli zərərli orqanizmləri, onların mənbələrini, sərhədlərini, yayılma səbəblərini vaxtında müəyyənləşdirmək və ölkə ərazisində fitosanitar sabitliyin təmin edilməsi məqsədilə Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin fitosanitar müfəttişləri tərəfindən Milli Monitorinq Planına uyğun olaraq meyvə bağlarında monitorinqlər aparılıb. Monitorinq zamanı Beyləqan rayonunda, İmişli rayonunun Murğuzallı, Qaralar, Sabirabad rayonunun Qasımbəyli, Əsgərbəyli, Yuxarı Axtaçı, Muradbəyli, Qəzli, Quruzma, Yenikənd, Mürsəlli, Ulacalı, Bulduq, Ətcələr, Məmişlər, Həşimxanlı, Beşdəli kəndlərində, Saatlı rayonunun Mustafabəyli, Məzrəli, Azadkənd kəndlərində yerləşən nar, xurma və heyva bağlarında zərərli orqanizmlərlə sirayətlənmə əlamətləri olan bitkilərdən nümunələr götürülərək Qida Təhlükəsizliyi İnstitutunun müvafiq laboratoriyasına təqdim edilib. Müayinələr nəticəsində Meyvə milçəyi, Nar meyvəyeyəni, Meyvə çürüməsi, Afrika əncir milçəyi ilə yanaşı, karantin tətbiq edilən zərərli orqanizmlərdən Komstok yastıcası və Yaponiya mumlu yalançı qalxanlı yastıcası, bir təsərrüfatda isə Asiya giləmeyvə drozofilası aşkarlanıb. Agentlik əməkdaşları tərəfindən Astara rayonunun Astara şəhəri, Kijəbə qəsəbəsi, Şiyəkəran, Təngərüd, Siyakü, Velədi, Maşxan, Vaqo kəndlərində, habelə Lənkəran rayonunun Şağlaser kəndində 38 təsərrüfat subyektinə məxsus 119.3 hektar sitrus bağında aparılmış monitorinq zamanı Sitrus ağqanadlısı və Qırmızı tor gənəsi ilə yanaşı, karantin tətbiq edilən zərərli orqanizmlərdən Sitrus tristeza virusu və Yaponiya yalançı qalxanlı mumlu yastıcası müəyyən edilib. Bundan əlavə, Astara rayonunun Şiyəkəran kəndində yerləşən bir neçə sitrus bağında Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi yanında Aqrar Xidmətlər Agentliyinin Astara rayon Bitki Mühafizə Mərkəzinin əməkdaşları ilə birgə monitorinq təşkil edilib və Sitrus ağqanadlısına qarşı Mərkəzin əməkdaşları tərəfindən bitki mübarizə tədbirləri həyata keçirilib.
Qəhvəyi mərmər bağacığı ilə ev şəraitində necə mübarizə aparmaq olar?
Azərbaycan Respublikasının Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi (AQTA) Qəhvəyi mərmər bağacığının ölkə ərazisində yayılmasının qarşısını almaq məqsədilə maarifləndirmə tədbirlərini davam etdirir. Tədbirlər çərçivəsində 300-dən çox bitki ilə qidalanaraq onların məhsuldarlığını əhəmiyyətli dərəcədə aşağı salan Qəhvəyi mərmər bağacığının müşahidə olunduğu ölkəmizin şimal-qərb və qərb rayonlarının bəzi kəndlərində yerli əhali və sahibkarlarla maarifləndirici görüşlər keçirilir. Görüşlərdə ev şəraitində zərərvericiyə qarşı mümkün mübarizə tədbirləri barədə məlumatlar çatdırılır. Qəhvəyi mərmər bağacığı evlərin çardaqlarında, qapı və pəncərə boşluqlarında, taxta və odun yığınları arasında qışlaya bilir. Zərərvericinin qışlama yerlərini maksimum məhdudlaşdırmaq məqsədilə evlərdə, çardaqlarda, bağlara yaxın tikililərdə vaxtında təmizləmə və təmir işləri aparılmalıdır. Bundan başqa, bağacığın qışlamaq üçün yaşayış və köməkçi binalara daxil olmasının qarşısını almaq üçün bu tikililərdə pəncərələr torla bağlanmalıdır. Aşkar edildikləri təqdirdə onları süpürgə, tozsoran və s. vasitəsilə toplamaq və məhv etmək lazımdır. Qeyd edək ki, beynəlxalq təcrübədə Qəhvəyi mərmər bağacığı ilə mübarizədə aldadıcı tələlərdən, süni yaradılmış sığınacaq yerlərindən istifadə xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Bağacıq üçün süni qışlama yerləri əsasən boş karton və ya qəzetlə doldurulmuş adi bir qutudan hazırlanır. Bunun üçün boş qutuya kəsilmiş karton və ya kağız parçaları doldurulur. Hazırlanmış sığınacaqlar evin günəş düşən tərəfində, binaların cənub və qərb tərəflərinə və yaxud çardaqda (damda), bağacığın qışlamaya getdiyi yerlərdə yerləşdirilir və ya 2-3 metr hündürlükdə asılır. Bu cür qutulara yığılan bağacıqlar mexaniki yolla toplanaraq məhv edilməlidir.
