Giriş
Azərbaycanda ilk dəfə olaraq Səyyar Fitosanitar Laboratoriya fəaliyyətə başlayıb
9 Fevral 2024 17:12
Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi İnstitutunda (AQTİ) ilk dəfə olaraq fitosanitar sahədə fəaliyyət göstərəcək yeni Çadır tipli Səyyar Fitosanitar Laboratoriya işə başlayıb.
Fitosanitar sahədə nəzarətin daha da gücləndirilməsi və işin səmərəli təşkili məqsədilə səyyar laboratoriyada bitkilərə ziyan vuran həşərat və gənələr, fitopatogen nematodlar, alaq otları və onların toxumları, göbələk, virus və bakteriya xəstəliklərinin müayinələrinin aparılması üçün hər cür şərait yaradılıb. Səyyar laboratoriyanın üstünlüyü onun respublikanın ən ucqar ərazilərində belə rahatlıqla qısa müddətdə qurulmaqla fəaliyyətə tam hazır olmasıdır. Laboratoriya bilavasitə xəstəlik ocağında qısa müddət ərzində quraşdırılmaqla xüsusi təyinatlı müayinələrin aparılmasına imkan verir. Bu isə müayinələrin vaxtında və yerində aparılması, diaqnostikanın operativliyinin təmin edilməsi üçün çox əhəmiyyətlidir.
Eyni zamanda Çadır tipli Səyyar Fitosanitar Laboratoriya regionlarda aparılan monitorinqlər zamanı bitki və bitkiçilik məhsullarında mövcud olan zərərverici və xəstəliklərin qısa müddətdə aşkarlanmasına imkan yaradır. Belə ki, respublikanın hər hansı ərazisində bitkilərdə karantin tətbiq edilən zərərverici və xəstəliklərin böhran vəziyyəti yaranarsa, bu ərazilərdə monitorinqin aparılması, nümunələrin çöl şəraitində səyyar laboratoriyada diaqnostikası mümkün olacaq. Eləcə də laboratoriyanın fəaliyyəti regionlarda müxtəlif zərərli orqanizmlərin yayılması riski olduğu halda, qısa müddət ərzində xəstəliklərin aşkarlanmasına imkan yaradır ki, bu da yüksək hazırlıq səviyyəsi hesab edilir. Bunun üçün laboratoriyada yüksək ixtisaslı mütəxəssislər fəaliyyət göstərir.
Həmçinin səyyar laboratoriya kifayət qədər nümunə üzərində sınaqların həyata keçirilməsinə imkan verir. Aparılan müayinələr növündən asılı olaraq, bir neçə dəqiqədən bir neçə saata qədər yekunlaşa bilir. Laboratoriyada bir istiqamətli iş axını təmin edilib. Müayinələr morfoloji, klassik mikrobioloji və molekulyar səviyyədə həyata keçirilə bilir. Laboratoriya yüksək keyfiyyətli stereo və bioloji düz mikroskopla, molekulyar müayinənin aparılması üçün real zamanda PZR cihazı, çadır isə fasiləsiz enerji təchizatı (UPS) ilə təmin olunub.
Qeyd edək ki, çadır tipli Səyyar Fitosanitar Laboratoriyanın fəaliyyətə başlaması ilə AQTİ-nin bu tipli laboratoriyalarının sayı 4-ə çatıb. Bunlardan üçü 2+ biotəhlükəsizlik səviyyəli Səyyar Baytarlıq Laboratoriyası, digəri isə yeni fəaliyyətə başlayan Səyyar Fitosanitar Laboratoriyadır.
Onu da bildirək ki, fitosanitar laboratoriyalarda aparılan müayinələr kənd təsərrüfatı məhsullarını və ətraf mühiti zərərverici və bitki xəstəlik törədicilərindən qorumağa kömək edir.
Oxşar xəbərlər
Bitkiçilik təsərrüfatlarının qeydiyyatı məhsulların ixrac prosesini sürətləndirir
Kənd təsərrüfatı sahəsində məhsuldarlığın artırılması, ixrac imkanlarının genişləndirilməsi və daxili bazarda sağlam məhsul dövriyyəsinin təmin olunması məqsədilə Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi tərəfindən bitkiçilik təsərrüfatlarının qida təhlükəsizliyi qeydiyyatı prosesi davam etdirilir. Qeydiyyatın əsas məqsədi təsərrüfatların fəaliyyətini qanuni şəkildə tənzimləmək, bitki xəstəlikləri və zərərvericilərlə mübarizəni gücləndirmək, eləcə də məhsulların ixraca yararlılığını təmin etməkdir. Agentlik qeydiyyata alınmış təsərrüfatlarda mütəmadi monitorinqlər və profilaktik tədbirlər həyata keçirir, sahibkarlara zərərvericilərlə mübarizə üsulları və bitki mühafizə vasitələrinin düzgün istifadəsi ilə bağlı təlimatlar verir. Qeydiyyat yalnız ölkədaxili iqtisadiyyat üçün deyil, beynəlxalq fitosanitar öhdəliklərin yerinə yetirilməsi baxımından da mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Belə ki, qeydiyyatsız təsərrüfatlardan ixrac edilən məhsulların mənşəyi məlum olmadığı üçün bəzi hallarda qarşı ölkələr tərəfindən ixraca məhdudiyyətlər tətbiq olunur. Sahibkarlar da qeydiyyatın faydalarını öz təcrübələrində təsdiqləyirlər. İxrac prosesində yaşanan ləngimələr və çətinliklərin qeydiyyatdan sonra aradan qalxdığını bildirən fermerlər məhsulların sağlam və təhlükəsiz şəkildə bazara çıxarılmasının artıq daha asan olduğunu vurğulayırlar. Qeydiyyat prosesi tamamilə ödənişsiz həyata keçirilir və sahibkarlar üçün heç bir əlavə öhdəlik yaratmır. Fermerlər bu prosesə AQTİS sistemi üzərindən onlayn, həmçinin ASAN xidmət mərkəzləri və AQTA-nın regional bölmələri vasitəsilə müraciət edə bilərlər. Dövlət rüsumundan azad olan bu xidmət sahibkarlara dəstək məqsədi daşıyır və sadə, sürətli şəkildə həyata keçirilir. Qanunvericiliyə əsasən, qida təhlükəsizliyi sahəsində qeydiyyatsız fəaliyyət göstərmək qadağandır. Bu səbəbdən fermerlərə və ailə təsərrüfatı sahiblərinə öz təsərrüfatlarını qeydiyyata salmaqları tövsiyə olunur. Nəticə etibarilə qeydiyyat qanuni fəaliyyət, sağlam məhsul, asan ixrac, güvənli gələcək deməkdir.
Təsərrüfatların qeydiyyatı sağlam və təhlükəsiz qida istehsalı üçün olduqca vacibdir
Bitkiçilik sahələrinin inkişafı üçün ən vacib addımlardan biri bitki mənşəli məhsul istehsalı sahələrinin, o cümlədən ailə təsərrüfatlarının qida təhlükəsizliyi qeydiyyatına alınmasıdır. Qeydiyyata alınmış təsərrüfatlarda bitki xəstəlikləri və zərərvericilərin yayılmasının qarşısını alınmasına nəzarət daha asan vəçevik formada həyata keçirilir. Belə ki, həmin təsərrüfatlarda aidiyyəti qurumlar tərəfindən mütəmadi olaraq profilaktik tədbirlər görülməsi üçün monitorinq və müşahidələr aparılır. Təsərrüfatlarda bitki xəstəlik və zərərvericilərindən azad toxum və tinglərdən istifadə təşviq edilir. Eləcə də torpaq resurslarından əhalinin tələbatına uyğun istifadə edilməsi məqsədilə dəqiq uçot aparılır. Həmçinin təsərrüfat sahiblərinə zərərvericilərlə mübarizə üsulları, torpağın münbitliyinin artırılması, düzgün pestisid və gübrələmə üsullarından istifadə barədə təlimlər keçirilir. Görülən işlərin nəticəsində isə təsərrüfat sahibləri bitki və bitkiçilik məhsulları üçün dövlətdən fitosanitar sertifikatlar əldə edirlər. Bu da daxili bazarda məhsul satışını artırır, eləcə də xarici bazara daha asan çıxışı təmin edir. Eyni zamanda, beynəlxalq ticarətdə rəqabət qabiliyyətini gücləndirir. Qeyd edək ki, qeydiyyat yalnız qanunla tələb olunan addım deyil, həm də təsərrüfatların davamlı inkişafı, daha sağlam qida istehsalı və güclü bazar əlaqələri qurulması üçün mühüm tədbirdir.
Qəhvəyi mərmər bağacığına qarşı tədbirlər davam etdirilir
Qəhvəyi mərmər bağacığının respublikada yayılmasının qarşısının alınması, mövcud yayılma ocaqlarının ləğv edilməsi və fitosanitar sabitliyin qorunub saxlanılması məqsədilə tədbirlər davam etdirilir. Tədbirlər çərçivəsində “Qəhvəyi mərmər bağacığına qarşı bitki mühafizəsi tədbirlərinin həyata keçirilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin Sərəncamı əsasında yaradılan Regional Əlaqələndirmə Mərkəzinin Gəncə-Daşkəsən iqtisadi rayonu üzrə İşçı qrupunun görüşü keçirilib. Görüşdə Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin, Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi yanında Aqrar Xidmətlər Agentliyinin, Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi yanında Meşələrin İnkişafı Xidmətinin əməkdaşları və yerli icra hakimiyyəti orqanlarının nüməyəndələri iştirak ediblər. Görüş zamanı Nazirlər Kabinetinin müvafiq Sərəncamından irəli gələn məsələlər haqqında geniş məlumat verilib. Qarşıda duran cari problemlər və icrası vacib məsələlər müzakirə olunub. Qeyd edək ki, Regional Əlaqələndirmə Mərkəzlərində “Qaynar Xətt” fəaliyyət göstərir. Vətəndaşlar aşağıdakı telefon nömrələrinə zəng vuraraq, zərərvericiyə qarşı mübarizə tədbirləri barədə məlumatlar əldə edə bilərlər: +994 99 708 85 88 (Qərb rayonları üzrə) +994 99 308 85 88 (Şimal-qərb rayonları üzrə)
