Giriş
“Qabıqlı fındığın tədarük tarixi, qurudulması və saxlanması proseslərinə dair sanitariya norma və qaydaları” təsdiq edilib
30 İyul 2024 16:38
Azərbaycan Respublikası Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin (AQTA) Kollegiyasının 15 iyul 2024-cü il tarixli 48 nömrəli Qərarı ilə “Qabıqlı fındığın tədarük tarixi, qurudulması və saxlanması proseslərinə dair sanitariya norma və qaydaları” təsdiq edilib. Qərar Azərbaycan Respublikasının Ədliyyə Nazirliyinin Hüquqi aktların vahid elektron bazasına daxil edilib.
Qeyd edək ki, bu Qaydalar qabıqlı fındığın tədarük tarixi, qurudulması və saxlanması proseslərinə dair tələbləri müəyyən edir. Qaydaların məqsədi fındıqda aflatoksinin yaranması riskinin qarşısının alınmasıdır. Kollegiya Qərarı ilə, tezyetişən çeşidlər istisna olmaqla qabıqlı fındığın istehsalı, emalı və saxlanması məqsədilə tədarükünü həyata keçirən qida zənciri subyektləri tərəfindən qabıqlı fındıq ilkin istehsalın həyata keçirildiyi ilin 1 sentyabr tarixindən sonra tədarük edilməlidir. Tədarük edilən qabıqlı fındığın nəmlik miqdarı 12 %-dən çox olmamalıdır. Həmçinin qabıqlı fındığın emalını həyata keçirən qida zənciri subyekti, həmin məhsul tədarük edildikdən sonra ləpələrindəki nəmliyin miqdarı 6 % olanadək qurudulmasını təmin etməlidir. Qaydalarda tələb müəyyən edilib ki, qabıqlı fındıq kətan və ya brezent kisələrdə saxlanmalıdır. Bundan başqa, qabıqlı fındığın saxlandığı anbarlar yaxşı havalandırılmalı, yağış və qrunt sularından mühafizə edilməli, anbarlarda havanın nisbi rütubəti 70 %-dən az, temperatur 0-20° C arasında, məhsulun 3 aydan çox müddət ərzində saxlanması nəzərdə tutulduğu təqdirdə 0-10° C arasında olmalıdır.
Məlumat üçün bildiririk ki, qida məhsullarında, yemlərdə və müxtəlif quru meyvələrdə temperaturun və rütubətin artması ilə əlaqədar olaraq kif göbələkləri yaranır. Kiflənməni törədən göbələklər “aflatoksin” deyilən zəhərli maddə ifraz edir. Fındıqda aflatoksin məhsulun düzgün şəkildə qurudulmaması, uzun müddət torpağın üzərində qalması, qurudulduqdan sonra torpaq, yarpaq, ot kimi yad cisimlərdən təmizlənməməsi, kisələrə qaydalara uyğun yığılmaması və saxlanılmaması nəticəsində yaranır.
Agentlik hesab edir ki, “Qabıqlı fındığın tədarük tarixi, qurudulması və saxlanması proseslərinə dair sanitariya norma və qaydaları”nın təsdiq edilməsi barədə Kollegiya Qərarı bu sahədə sahibkarlığın daha da inkişafına öz töhfəsini verəcək, ölkəmizdə istehsal olunan fındıq məhsullarının xarici bazarlara ixracının davamlılığını təmin edəcək.
Oxşar xəbərlər
Qəhvəyi mərmər bağacığı ilə necə mübarizə aparılmalıdır?
Qəhvəyi mərmər bağacığı nədir? - Qəhvəyi mərmər bağacığı yayıldığı ölkələrdə iqtisadi zərərlərə səbəb olan karantin tətbiq edilən zərərvericidir. 300-dən çox bitki növü ilə qidalansa da, əsas qidalandığı bitkilər fındıq, alma, armud, şaftalı, nektarin, üzüm, qarğıdalı, pomidor və digər meyvə və tərəvəzlərdir. Bitkilərə ən çox ziyanı yaz aylarından başlayaraq payızın sonuna qədər aktiv qidalanan yetkin fərdlər vurur. Qəhvəyi mərmər bağacığı ilə mübarizə üsulları: - Qəhvəyi mərmər bağacığının bitkiyə vurduğu zərəri azaltmağın və onunla mübarizənin ən effektiv üsulu qışlayan yetkin fərdlərin mexaniki yolla məhv edilməsidir. - Zərərverici yetkin fərd mərhələsində qrup halında qaranlıq yerlərdə qışlayır. Təbiətdə yarpaq qalıqları, ağac oyuqları və ağac qabığının altında qışlasa da, sığınacaq kimi tikililərdən də istifadə edir. Həmçinin meşələr, meyvə bağları və tarlaların yaxınlığındakı tikililərin sirayətlənməsi ehtimalı yüksəkdir. - Zərərvericinin aşkarlanması məqsədilə tikililərin ən üst qatlarına, çardaqlara mütləq baxılmalıdır. Bu, mübarizənin düzgün aparılmasının bir göstəricisidir. - Mübarizə tədbirləri yalnız kimyəvi dərmanlamadan ibarət deyil. Mexaniki mübarizə, yəni bağacığın gizlənə biləcəyi yerlərin yoxlanılması, əşya və avadanlıqların nəzərdən keçirilməsi, mövcud bağacıqların toplanaraq məhv edilməsi olduqca effektiv üsullardandır. - Qışlama dövründə aparılan düzgün mübarizə nəinki qapalı məkanlarda, o cümlədən sonrakı fəsillərdə açıq ərazilərdə də zərərvericinin sayının azalmasına səbəb olur.
Zərərli orqanizm aşkarlanan nektarin tingləri məhv edilib
AQTA əməkdaşları tərəfindən əkin-səpin materiallarına nəzarət tədbirləri çərçivəsində “Agro Plant” MMC-nin Türkiyədən idxal etdiyi 38000 ədəd nektarin tingi (fantasia sortu) partiyasından nümunələr götürülüb. Müayinə nəticəsində nümunələrdə karantin tətbiq edilən zərərli orqanizm − Şarka virusu aşkarlanıb. Faktla bağlı qanunvericiliyə uyğun olaraq məhsul partiyası məhv edilib. Qeyd edək ki, Şarka virusu meyvə ağaclarında, xüsusilə nektarin, şaftalı, gavalı və albalıda ciddi xəstəliklərə səbəb olur. Virus bitkilərin inkişafını zəiflədir və məhsuldarlığı əhəmiyyətli dərəcədə azaldır.
Kərə yağı adı ilə satılan bəzi yağların tərkibində uyğunsuzluq aşkarlandı
AQTA-nın həyata keçirdiyi nəzarət tədbirləri çərçivəsində fiziki şəxs İmanverdiyev Elman Sahib oğlu tərəfindən istehsal olunan kərə yağı məhsullarından nümunələr götürülüb. Nümunələrin sınaq nəticələrinə əsasən, kərə yağı adı ilə satılan məhsul partiyalarında bitki sterini - “Kampesterin” (bitki yağı) ilə yanaşı, yağ turşuları üzrə də uyğunsuzluq (Linolen, Palmitin, Olein yağ turşuları) aşkar edilib. Agentlik tərəfindən sözügedən məhsul partiyalarının dövriyyədən çıxarılması və ticarət şəbəkələrindən geri çağırılması ilə bağlı məhdudlaşdırıcı qərar qəbul edilib. Həmçinin, sahibkar barəsində inzibati tədbir görülüb, aşkar edilən nöqsanların aradan qaldırılması ilə bağlı icrası məcburi göstərişlər verilib. Qeyd edək ki, aşkarlanan uyğunsuzluqlar qida məhsulunun təhlükəsizlik göstəriciləri ilə bağlı olmasa da, istehsalçı tərəfindən qanunvericiliyə zidd şəkildə istehlakçıların aldadılması və hüquqlarının pozulması hesab olunur. Belə ki, kərə yağı məhsullarının üzərində təbii inək südündən alınmış, pasterizə edilmiş qaymaqdan istifadə edilməsi bəyan edilsə də, yoxlama zamanı məhsulun faktiki tərkibinə bitki yağının qatılması halı aşkar edilib. Uyğunsuzluq aşkarlanan məhsul partiyaları aşağıdakılardır:
