Giriş
Şərq meyvəyeyəninin Azərbaycan ərazisi üçün daşıdığı risk təhlili aparılıb
13 Yanvar 2021 15:43
Ölkəmizdə karantin tətbiq edilən zərərli orqanizmlər üzrə risklərin idarəedilməsi məqsədilə karantin tətbiq edilən zərərli orqanizmlərin elmi risk təhlili davam etdirilir. Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi İnstitutunun (AQTİ) Elmi tədqiqat və risklərin qiymətləndirilməsi departamentinin Bitki sağlamlığı şöbəsi tərəfindən daxili karantin obyekti olan Şərq meyvəyeyəni (Grapholita molesta, Busck, 1916) xəstəliyinin elmi risk qiymətləndirilməsi aparılıb.
Sənəddə Şərq meyvəyeyəni zərərvericisinin bərk və yumşaq çəyirdəkli meyvə bitkiləri becərilən 47 ölkədə meyvə ağaclarının təhlükəli zərərvericisi olduğu, Azərbaycanda ilk dəfə 1965-ci ildə Xaçmaz rayonunda şaftalı ağaclarında aşkar edildiyi qeyd olunur.
Aparılan hesablamalara görə şərq meyvəyeyəninin tırtılları heyva və ərik ağaclarına 45-50%, tezyetişən şaftalı sortlarına 28-36%, gecyetişən şaftalı sortlarına 50-60% və bəzi hallarda isə heyva ağaclarına 80-90% zərər verir.
Risk qiymətləndirilməsi sənədində şərq meyvəyeyəninin vurduğu ziyanın tinglərdə və cavan ağaclarda daha çox nəzərə çarpdığı, zərərvericinin şaftalı, xüsusən də gecyetişən şaftalı sortları, nektarin ağaclarını daha çox zədələdiyi, zədələnmiş zoğların uc hissəsinin quruduğu öz əksini tapıb. Qeyd olunur ki, belə zədəli zoğlar çox olduqda ağaclar həddindən artıq kollanır, sürfənin meyvəni tərk etdiyi dəliyin və onun ətrafı qətranla örtülür. Zədələnmiş meyvələrdə tamlığı pozulmuş toxumalarda ikincili infeksiyaların (xüsusən də göbələk mənşəli) səbəb olduğu xəstəliklərin inkişafı üçün əlverişli şərait yaranır. Zərərvericinin sürfəsinin meyvəni bu şəkildə zədələməsi onun əmtəəlik keyfiyyətinin aşağı düşməsinə və məhsul itkisinə səbəb olur.
Oxşar xəbərlər
AQTA ilə Səudiyyə Ərəbistanının Ətraf Mühit, Su və Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi arasında Anlaşma Memorandumu imzalanıb
Səudiyyə Ərəbistanı Krallığının paytaxtı Ər-Riyad şəhərində Azərbaycan Hökuməti ilə Səudiyyə Ərəbistanı Krallığı Hökuməti arasında iqtisadiyyat, ticarət, investisiya, texnologiya, mədəniyyət, idman və gənclər sahələrində əməkdaşlığa dair Müştərək Komissiyanın 8-ci iclası keçirilib.
Qəhvəyi mərmər bağacığına qarşı mübarizə tədbirləri davam etdirilir
Azərbaycan Respublikasının Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi qəhvəyi mərmər bağacığının respublika ərazisində yayılmasının qarşısının alınması, yayılma arealının müəyyən edilməsi və fitosanitar sabitliyin qorunub saxlanılması istiqamətində müvafiq fitosanitar nəzarət və maarifləndirmə tədbirlərini davam etdirir.
Bitkiçilik təsərrüfatlarının qeydiyyatı məhsulların ixrac prosesini sürətləndirir
Kənd təsərrüfatı sahəsində məhsuldarlığın artırılması, ixrac imkanlarının genişləndirilməsi və daxili bazarda sağlam məhsul dövriyyəsinin təmin olunması məqsədilə Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi tərəfindən bitkiçilik təsərrüfatlarının qida təhlükəsizliyi qeydiyyatı prosesi davam etdirilir. Qeydiyyatın əsas məqsədi təsərrüfatların fəaliyyətini qanuni şəkildə tənzimləmək, bitki xəstəlikləri və zərərvericilərlə mübarizəni gücləndirmək, eləcə də məhsulların ixraca yararlılığını təmin etməkdir. Agentlik qeydiyyata alınmış təsərrüfatlarda mütəmadi monitorinqlər və profilaktik tədbirlər həyata keçirir, sahibkarlara zərərvericilərlə mübarizə üsulları və bitki mühafizə vasitələrinin düzgün istifadəsi ilə bağlı təlimatlar verir. Qeydiyyat yalnız ölkədaxili iqtisadiyyat üçün deyil, beynəlxalq fitosanitar öhdəliklərin yerinə yetirilməsi baxımından da mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Belə ki, qeydiyyatsız təsərrüfatlardan ixrac edilən məhsulların mənşəyi məlum olmadığı üçün bəzi hallarda qarşı ölkələr tərəfindən ixraca məhdudiyyətlər tətbiq olunur. Sahibkarlar da qeydiyyatın faydalarını öz təcrübələrində təsdiqləyirlər. İxrac prosesində yaşanan ləngimələr və çətinliklərin qeydiyyatdan sonra aradan qalxdığını bildirən fermerlər məhsulların sağlam və təhlükəsiz şəkildə bazara çıxarılmasının artıq daha asan olduğunu vurğulayırlar. Qeydiyyat prosesi tamamilə ödənişsiz həyata keçirilir və sahibkarlar üçün heç bir əlavə öhdəlik yaratmır. Fermerlər bu prosesə AQTİS sistemi üzərindən onlayn, həmçinin ASAN xidmət mərkəzləri və AQTA-nın regional bölmələri vasitəsilə müraciət edə bilərlər. Dövlət rüsumundan azad olan bu xidmət sahibkarlara dəstək məqsədi daşıyır və sadə, sürətli şəkildə həyata keçirilir. Qanunvericiliyə əsasən, qida təhlükəsizliyi sahəsində qeydiyyatsız fəaliyyət göstərmək qadağandır. Bu səbəbdən fermerlərə və ailə təsərrüfatı sahiblərinə öz təsərrüfatlarını qeydiyyata salmaqları tövsiyə olunur. Nəticə etibarilə qeydiyyat qanuni fəaliyyət, sağlam məhsul, asan ixrac, güvənli gələcək deməkdir.
