Giriş
AQTA bir sıra pestisidlərin təsiredici maddələrinin tətbiqinin qadağan edilməsi barədə qərar qəbul edib
31 Avqust 2021 19:34
Hazırda kimyəvi çirkləndiricilər bütün dünya ölkələri üçün ciddi problem yaratmaqdadır. Ətraf mühit çirkləndiriciləri arasında pestisidlər xüsusi yer tutur və digər çirkləndiricilərdən fərqli olaraq məqsədli şəkildə ətraf mühitə səpilir.
Kəskin toksikliyi, uzun müddət təsirini saxlaması və ətraf mühit üçün yaratdığı təhlükə nəzərə alınaraq Azərbaycan Respublikası Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin (AQTA) Kollegiyasının 2021-ci il 31 avqust tarixli, 23 nömrəli qərarı ilə 191 adda pestisidin təsiredici maddələrinin idxalı, qeydiyyatı, istehsalı və tətbiqinin qadağan edilməsi ilə bağlı müvafiq qərar qəbul olunub. Siyahıda göstərilən təsiredici maddələr olan pestisidlərin tətbiqi bu qərar imzalandığı gündən üç ay sonra qadağan ediləcək.
Qeyd edək ki, bu siyahı hazırlanarkən “Rotterdam Konvensiyası ilə tənzimlənən kimyəvi maddələr”, “Davamlı Üzvi Çirkləndiricilər haqqında” Stokholm Konvensiyası, “Ozon təbəqəsini dağıdan maddələr” üzrə Beynəlxalq Montreal protokolu və Avropa Birliyi tərəfindən istifadəsi qadağan olunan təsiredici maddələrin siyahısına istinad olunub.
Məlumat üçün bildiririk ki, Stokholm Konvensiyasının əsas məqsədi dünyada ən arzuolunmaz kimyəvi maddələrdən sayılan Davamlı Üzvi Çirkləndiricilərin aradan qaldırılmasına yönəldilib. Davamlı Üzvi Çirkləndiricilər toksik, bioakkumulyativ, yüksək davamlı olub uzun məsafələrə daşına bilir və bununla da canlılar üçün qlobal təhlükə yaradır. "Müəyyən zəhərli kimyəvi maddələrin və pestisidlərin beynəlxalq ticarətində əvvəlcədən razılığın verilməsi proseduruna dair Rotterdam Konvensiyası" Beynəlxalq ticarətdə müəyyən təhlükəli kimyəvi maddələr və pestisidlər üçün əvvəlcədən təsdiq olunmuş razılıq proseduru üzrə beynəlxalq ticarətdə bəzi təhlükəli pestisidlər barədə informasiya mübadiləsini tənzimləyir. Monreal Protokolu Ozon təbəqəsini dağıdan maddələr üzrə beynəlxalq müqavilə olub, ozon təbəqəsini dağıtdıqları ehtimal olunan bir sıra maddələrin istehsalını tədricən dayandırılması yolu ilə ozon təbəqəsinin mühafizə olunmasına yönəldilib.
Beynəlxalq konvensiyalar və qurumlar tərəfindən qadağan olunmuş pestisidlərin kənd təsərrüfatında tətbiqi insan və heyvan sağlamlığında ciddi problemlərin yaranmasına, ətraf mühitin çirklənməsinə, ekoloji tarazlığın pozulmasına, məhsullarda qadağan olunmuş zəhərli kimyəvi maddələrin qalıq miqdarının yaranmasına və ölkəmizin ixrac potensialının azalmasına səbəb ola bilər.
Ekoloji təmiz kənd təsərrüfatı və ərzaq məhsullarının istehsalı, ətraf mühitin və insan sağlamlığının qorunması, torpaq münbitliyinin və strukturunun mühafizəsi baxımından kənd təsərrüfatında qadağan olunmuş təsiredici maddələrin tətbiqi yolverilməzdir.
“Fitosanitar nəzarəti haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun 20.6-cı maddəsinə və Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2007-ci il 22 yanvar tarixli 10 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “Pestisidlərin, bioloji preparatların və aqrokimyəvi maddələrin dövlət sınağının aparılması, qeydiyyata alınması və istifadəsinə icazə verilmiş preparatların siyahısına daxil edilməsi Qaydaları”nın 26-cı bəndinə əsasən, preparatların təhlükəliliyi barədə yeni məlumatlar daxil olduğu hallarda Azərbaycan Respublikasının Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi onların tətbiqini tamamilə və ya müvəqqəti dövr üçün qadağan edir.
Azərbaycan Respublikası Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin Kollegiyasının 2021-ci il 31 avqust tarixli, 23 nömrəli qərarı ilə Azərbaycan Respublikasında tətbiqi qadağan edilən təsiredici maddələrin siyahısı:
|
1 |
1,2-Dichloroethane (EDC) |
|
2 |
1,2-Dibromoethane (EDB) |
|
3 |
2-Naphthyloxyacetic acid (2-NOA) |
|
4 |
2,4,5-T and its salts and esters |
|
5 |
4-CPA (4-Chlorophenoxyacetic acid) |
|
6 |
(Z)-9-Tricosene |
|
7 |
Acephate |
|
8 |
Acetochlor |
|
9 |
Alachlor |
|
10 |
Aldicarb |
|
11 |
Aldrin |
|
12 |
Alpha-Hexachlorocyclohexane (α-HCH) |
|
13 |
Alkyl dimethylbenzyl ammonium chloride (Benzalkonium chloride) |
|
14 |
Amino acids: mix |
|
15 |
Amitrole (aminotriazole) |
|
16 |
Anilofos |
|
17 |
Azinphos-methyl |
|
18 |
Azocyclotin |
|
19 |
Benfuracarb |
|
20 |
Beta-Hexachlorocyclohexane (β-HCH) |
|
21 |
Binapacryl |
|
22 |
Bioallethrin (Esbiothrin) |
|
23 |
Bitertanol |
|
24 |
Bromacil |
|
25 |
Bromophos |
|
26 |
Bromopropylate |
|
27 |
Bronopol |
|
28 |
Butralin |
|
29 |
Cadusafos (aka ebufos) |
|
30 |
Cyanides: calcium, hydrogen, sodium |
|
31 |
Captafol |
|
32 |
Carbofuran |
|
33 |
Chinomethionat (aka quinomethionate) |
|
34 |
Chlorobenzilate |
|
35 |
Chlordane |
|
36 |
Chlordecone |
|
37 |
Chlordimeform |
|
38 |
Chlorfenvinphos |
|
39 |
Chlorfluazuron |
|
40 |
Chloroneb |
|
41 |
Cis-Zeatin |
|
42 |
Cyanazine |
|
43 |
Cycloate |
|
44 |
Dalapon |
|
45 |
Diafenthiuron |
|
46 |
Dichlofluanid |
|
47 |
Dicofol |
|
48 |
DDT |
|
49 |
Decabromodiphenyl ether |
|
50 |
Dieldrin |
|
51 |
Difenzoquat |
|
52 |
Dimethenamid |
|
53 |
Dimethipin |
|
54 |
Dinocap |
|
55 |
Dinoseb, its acetate and salts |
|
56 |
Dioxacarb |
|
57 |
Dioxathion |
|
58 |
Diphenamid (aka difenamide) |
|
59 |
Endrin |
|
60 |
Endosulfan (Technical endosulfan and its related isomers) |
|
61 |
Endothal |
|
62 |
EPTC (S-dipropylthiocarbamate) |
|
63 |
Ethalfluralin |
|
64 |
Ethiofencarb |
|
65 |
Ethion (aka diethion) |
|
66 |
Ethirimol |
|
67 |
Ethoate-methyl |
|
68 |
Ethylene oxide |
|
69 |
Fenamidone |
|
70 |
Fenbutatin oxide |
|
71 |
Fenitrothion |
|
72 |
Fenpiclonil |
|
73 |
Fenthion |
|
74 |
Fentin acetate |
|
75 |
Fentin hydroxide |
|
76 |
Fenvalerate |
|
77 |
Fipronil |
|
78 |
Flamprop-M |
|
79 |
Flocoumafen |
|
80 |
Fluoroacetamide |
|
81 |
Fluazifop |
|
82 |
Flubenzimine |
|
83 |
Flucythrinate |
|
84 |
Flufenzin (ISO: diflovidazin) |
|
85 |
Flufenoxuron |
|
86 |
Flumetsulam |
|
87 |
Fluridone |
|
88 |
Folic acid |
|
89 |
Fomesafen |
|
90 |
Formothion |
|
91 |
Furathiocarb |
|
92 |
Hexachlorocyclohexane (HCH mixed isomers) |
|
93 |
Halfenprox (aka brofenprox) |
|
94 |
Heptachlor |
|
95 |
Hexachlorobenzene |
|
96 |
Hexabromobiphenyl (HBB) |
|
97 |
Hexabromocyclododecane (HBCDD) |
|
98 |
Hexabromodiphenyl ether and heptabromodiphenyl ether |
|
99 |
Hexachlorobutadiene |
|
100 |
Hexaflumuron |
|
101 |
Hydrogen cyanamide |
|
102 |
Hydroxy-MCPA |
|
103 |
Imazamethabenz |
|
104 |
Imazapic |
|
105 |
Imazapyr |
|
106 |
Imazethapyr |
|
107 |
Iminoctadine |
|
108 |
Indolylacetic acid (aka auxins) |
|
109 |
Ioxynil |
|
110 |
Isofenphos |
|
111 |
Kasugamycin |
|
112 |
Lindane (gamma-HCH) |
|
113 |
Mercury compounds, including inorganic mercury compounds, alkyl mercury compounds and alkyloxyalkyl and aryl mercury compounds |
|
114 |
Methabenzthiazuron |
|
115 |
Methamidophos |
|
116 |
Methidathion |
|
117 |
Methyl bromide |
|
118 |
Methoprene |
|
119 |
Metominostrobin |
|
120 |
Mevinphos |
|
121 |
Mirex |
|
122 |
Monocrotophos |
|
123 |
Monolinuron |
|
124 |
Nitrofen |
|
125 |
Norflurazon |
|
126 |
Nuarimol |
|
127 |
Ofurace |
|
128 |
Omethoate |
|
129 |
Orthosulfamuron |
|
130 |
Oxine-copper |
|
131 |
Oxycarboxin |
|
132 |
Oxydemeton-methyl |
|
133 |
Paraquat |
|
134 |
Paraffin oil/(CAS 64741-89-5) |
|
135 |
Paraffin oil/(CAS 64741-88-4) |
|
136 |
Paraffin oil/(CAS 64741-97-5) |
|
137 |
Paraffin oil/(CAS 64742-54-7) |
|
138 |
Paraffin oil/(CAS 64742-65-0) |
|
139 |
Paraffin oil/(CAS 8012-95-1) |
|
140 |
Parathion |
|
141 |
Parathion-methyl |
|
142 |
PCNB (Quintozene) |
|
143 |
Pentachlorobenzene |
|
144 |
Pentachlorophenol and its salts and esters |
|
145 |
Permethrin |
|
146 |
Perfluorooctanoic acid (PFOA), its salts and PFOA-related compounds |
|
147 |
Perfluorooctane sulfonic acid, its salts and perfluorooctane sulfonyl fluoride |
|
148 |
Phenthoate |
|
149 |
Phorate |
|
150 |
Phosalone |
|
151 |
Phosphamidon |
|
152 |
Phosphoric acid |
|
153 |
Primisulfuron |
|
154 |
Procymidone |
|
155 |
Profenofos |
|
156 |
Prometryn |
|
157 |
Propanil |
|
158 |
Propoxur |
|
159 |
Prothiofos |
|
160 |
Prothoate |
|
161 |
Pyrazophos |
|
162 |
Pyridaphenthion |
|
163 |
Pyrimidifen |
|
164 |
Pyrithiobac sodium |
|
165 |
Polychlorinated biphenyls (PCB) |
|
166 |
Polychlorinated dibenzofurans (PCDF) |
|
167 |
Polychlorinated dibenzo-p-dioxins (PCDD) |
|
168 |
Polychlorinated naphthalenes |
|
169 |
Quinalphos |
|
170 |
Quizalofop |
|
171 |
Resmethrin |
|
172 |
Sethoxydim |
|
173 |
Simazine |
|
174 |
Tetrabromodiphenyl ether and pentabromodiphenyl ether |
|
175 |
Tetradifon |
|
176 |
Thiazopyr |
|
177 |
Thiobencarb |
|
178 |
Thiometon |
|
179 |
Tolfenpyrad |
|
180 |
Tolylfluanid |
|
181 |
Toxaphene (Camphechlor) |
|
182 |
Tralomethrin |
|
183 |
Triazamate |
|
184 |
Triazophos |
|
185 |
Tributyl tin compounds |
|
186 |
Trichlorfon |
|
187 |
Tridemorph |
|
188 |
Trifluralin |
|
189 |
Triforine |
|
190 |
Vinclozolin |
|
191 |
Zineb |
Oxşar xəbərlər
Fitosanitar monitorinqlər davam etdirilir
Azərbaycan Respublikasının Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi respublika ərazisində fitosanitar vəziyyətin müəyyən edilməsi, karantin obyekti olan zərərli orqanizmlərin yayılmasının qarşısının alınması və mübarizə tədbirlərinin təşkili məqsədilə monitorinqləri davam etdirir. Milli Monitorinq Planı çərçivəsində Agentliyin Qarabağ regional bölməsinin fitosanitar müfəttişləri tərəfindən Ağcabədi, Bərdə, Tərtər, Füzuli, Xocalı rayonlarında, Xocavənd rayonunun Hadrut qəsəbəsində, Ağkənd, Güneyçartar, Çiraquz, Tuğ kəndlərində və Qırmızı Bazar ərazisində, Ağdam rayonunun Şıxbabalı, Boyəhmədli, Cinli, Xaçındərbənd, Qızıl Kəngərli kəndlərində, Cəbrayıl rayonunun Daş Veysəlli, Əmirvarlı kəndlərində müşahidələr aparılıb, sirayətlənmə əlamətləri olan bitkilərdən nümunələr götürülərək Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi İnstitutunun müvafiq laboratoriyasına təqdim edilib. Müayinələr nəticəsində Xocalı rayonunda, Ağdam rayonunun Cinli, Xaçındərbənd, Xocavənd rayonunun Ağkənd, Güneyçartar, Cəbrayıl rayonunun Əmirvarlı, Daş Veysəlli kəndlərində yerləşən nar bağlarından götürülən nümunələrdə karantin tətbiq edilən Komstok yastıcası, Xocavənd rayonunun Ağkənd kəndində yerləşən üzüm bağından götürülən nümunələrdə isə karantin tətbiq edilən Asiya giləmeyvə drozofilası aşkarlanıb.
Qəhvəyi mərmər bağacığı ilə ev şəraitində necə mübarizə aparmaq olar?
Azərbaycan Respublikasının Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi (AQTA) Qəhvəyi mərmər bağacığının ölkə ərazisində yayılmasının qarşısını almaq məqsədilə maarifləndirmə tədbirlərini davam etdirir. Tədbirlər çərçivəsində 300-dən çox bitki ilə qidalanaraq onların məhsuldarlığını əhəmiyyətli dərəcədə aşağı salan Qəhvəyi mərmər bağacığının müşahidə olunduğu ölkəmizin şimal-qərb və qərb rayonlarının bəzi kəndlərində yerli əhali və sahibkarlarla maarifləndirici görüşlər keçirilir. Görüşlərdə ev şəraitində zərərvericiyə qarşı mümkün mübarizə tədbirləri barədə məlumatlar çatdırılır. Qəhvəyi mərmər bağacığı evlərin çardaqlarında, qapı və pəncərə boşluqlarında, taxta və odun yığınları arasında qışlaya bilir. Zərərvericinin qışlama yerlərini maksimum məhdudlaşdırmaq məqsədilə evlərdə, çardaqlarda, bağlara yaxın tikililərdə vaxtında təmizləmə və təmir işləri aparılmalıdır. Bundan başqa, bağacığın qışlamaq üçün yaşayış və köməkçi binalara daxil olmasının qarşısını almaq üçün bu tikililərdə pəncərələr torla bağlanmalıdır. Aşkar edildikləri təqdirdə onları süpürgə, tozsoran və s. vasitəsilə toplamaq və məhv etmək lazımdır. Qeyd edək ki, beynəlxalq təcrübədə Qəhvəyi mərmər bağacığı ilə mübarizədə aldadıcı tələlərdən, süni yaradılmış sığınacaq yerlərindən istifadə xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Bağacıq üçün süni qışlama yerləri əsasən boş karton və ya qəzetlə doldurulmuş adi bir qutudan hazırlanır. Bunun üçün boş qutuya kəsilmiş karton və ya kağız parçaları doldurulur. Hazırlanmış sığınacaqlar evin günəş düşən tərəfində, binaların cənub və qərb tərəflərinə və yaxud çardaqda (damda), bağacığın qışlamaya getdiyi yerlərdə yerləşdirilir və ya 2-3 metr hündürlükdə asılır. Bu cür qutulara yığılan bağacıqlar mexaniki yolla toplanaraq məhv edilməlidir.
Şamaxıda bitki mühafizə vasitələrindən və aqrokimyəvi maddələrdən düzgün istifadə qaydaları ilə bağlı maarifləndirici görüş keçirilib
Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin Dağlıq Şirvan Regional Bölməsinin əməkdaşları tərəfindən Şamaxı rayonunda “Bitki mühafizə vasitələrindən və aqrokimyəvi maddələrdən normativlərə uyğun istifadənin təşviqi” mövzusunda maarifləndirici tədbir keçirilib. Tədbirdə müxtəlif bitki və bitkiçilik sahəsində fəaliyyət göstərən fərdi ailə təsərrüfatları, sahibkarlıq subyektləri, aqronomlar və bitki mühafizə vasitələrinin satışı apteklərinin nümayəndələri, eləcə də Kiçik və Orta Biznesin İnkişaf Agentliyi və Dövlət Aqrar İnkişaf Agentliyinin regional bölmələrinin nümayəndələri iştirak ediblər. Tədbir zamanı pestisidlərin, bioloji preparatların və aqrokimyəvi maddələrin dövlət sınağının aparılması, qeydiyyata alınması barədə qanunvericiliyin tələbləri izah edilib, bitki sağlamlığı ilə bağlı həyata keçirilən fitosanitar tədbirlər, pestisid və aqrokimyəvi preparatlardan təhlükəsiz istifadə qaydaları barədə geniş məlumat verilib. Eyni zamanda sahibkarlar istifadəsinə icazə verilmiş preparatların siyahısı ilə tanış olublar. Sonda iştirakçıların sualları cavablandırılıb.
