Giriş
Qarayara xəstəliyi ilə mübarizədə profilaktik tədbirlər
12 Sentyabr 2024 12:43
Qida mənşəli zoonoz xəstəliklər adətən mikroorqanizmlərlə çirklənmiş heyvan mənşəli qida məhsullarının insanlar tərəfindən istehlakı zamanı baş verir. Avropa Birliyi ölkələrində hər il yüz minlərlə insanın qida mənşəli zoonoz xəstəliklərə yoluxma halı qeydə alınır. Bir faktı qeyd etmək kifayətdir ki, zoonoz xəstəliklərin insan sağlamlığı baxımından nə qədər təhlükəli olduğu barədə təsəvvür yaransın: hazırda bütün dünyada insanlar arasında rast gəlinən yoluxucu xəstəliklərin 60%-dən çoxu məhz zoonoz infeksiyaların payına düşür. Bu infeksiya insanlara xəstə heyvanların əti, ondan hazırlanmış yarımfabrikat və digər məhsullar, ölmüş heyvanın leşi, dərisi, daxili orqanları, qarayara sporları ilə çirklənmiş torpaq, su, hava və digər xarici mühit amilləri vasitəsilə ötürülür. Qarayara törədicilərinin transmissiv ötürülməsində qansoran həşəratlar da müəyyən rol oynayır.
Xəstəliyin gizli dövrü olduqca qısadır, təxminən 1-3 gün çəkir, infeksiyanın “ildırımvari” adlandırılan ən sürətli yayılma formasında isə bu dövr 1-3 saata qədər qısala bilər. İnfeksion prosesin xüsusiyyətlərindən asılı olaraq qarayara dəri, bağırsaq və ağciyər formaları şəklində təzahür edə bilər.
Xəstəliyin “ildırımvari” formasında heyvan qəflətən, heç bir klinik əlamət müşahidə olunmadan tələf ola bilər. Bu zaman zahirən sağlam görünən heyvan qəfil yıxılır, ağız və burun dəliklərindən qanlı köpük, anus dəliyindən isə qan axır, bir neçə dəqiqə ərzində ölüm halı baş verir. Qanda laxtalanma prosesi getmədiyindən, cəsəd qısa müddətdə köpür və bərkimir.
Qarayara xəstəliyindən tələf olmuş heyvanların cəsədinin yarılması qəti qadağandır. Xəstəliyin əsas mənbəyi olan ölmüş heyvanın cəsədi gecikdirilmədən yandırılma yolu ilə zərərsizləşdirilməlidir. Mal-qaranı qarayara xəstəliyindən qorumaq üçün heyvanlar dövri peyvəndlənməyə cəlb olunmalı, təsərrüfatlarda baytarlıq-sanitariya qaydalarına ciddi riayət olunmalı və yeni alınan heyvanlar karantində saxlanılmalıdır.
İnsanlarda xəstəlik daha çox əllərdə və bədənin digər nahiyələrində nekrozlaşmış yaraların (karbunkulların) əmələ gəlməsi, hərarətin yüksəlməsi, ağız boşluğunun selikli qişasının xorası və digər əlamətlərlə özünü büruzə verir. Yaraya toxunmaq və müdaxilə etmək infeksiyanın yayılmasına səbəb ola bilər. Odur ki, qarayaraya yoluxma şübhəsi yaranan şəxs dərhal həkimə müraciət etməlidir.
Heyvan sağlamlığının qorunmasında təsərrüfatlarda yetişdirilən iri və xırdabuynuzlu heyvanların peyvəndlənməsi xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Qeyd edək ki, respublikada qarayaraya qarşı peyvəndləmə tədbirləri dövlət tərəfindən pulsuz şəkildə həyata keçirilir. Peyvəndləmədən sonra ən azı 2 həftə keçənə qədər peyvəndlənmiş heyvanın kəsilməsinə yol verilmir.
Oxşar xəbərlər
AQTA-nın Birləşmiş Həmkarlar İttifaqı Komitəsinin VI plenum iclası keçirilib
Azərbaycan Respublikası Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin Birləşmiş Həmkarlar İttifaqı Komitəsinin (BHİK) növbəti iclası keçirilib. Onlayn təşkil olunan iclasda komitənin üzvləri, ilk həmkarlar təşkilatlarının sədrləri və digər əməkdaşlar iştirak edib. Plenum iclasda Agentliyin BHİK-nın sədri Tural Əlizadə 2024-cü il ərzində görülən işlər barədə iştirakçılara ətraflı məlumat verib. Həmçinin komitənin üzvləri ilə təşkilati məsələlər müzakirə olunub. Eləcə də Təftiş Komissiyasının tərkibinə yenidən baxılıb və Komissiyanın yeni sədri seçilib. İclasın sonunda gündəlikdə duran məsələlərlə bağlı müvafiq qərarlar qəbul edilib.
AQTA GMO məhsullarla bağlı sahibkarlara xəbərdarlıq edib
Azərbaycan Respublikasının Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi (AQTA) həyata keçirilən son nəzarət tədbirləri zamanı, xüsusilə ölkəyə xaricdən tərkibində GMO olan qida məhsullarının idxalına cəhd göstərilməsi faktlarını aşkarlayıb. Bununla bağlı olaraq bildirilir ki, Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə əsasən, genetik modifikasiya olunmuş bitkilər, həmçinin müasir biotexnoloji və gen mühəndisliyi metodları ilə yaradılmış kənd təsərrüfatı bitki materialları, elmi tədqiqat, sınaq və sərgilərdə nümayiş məqsədləri üçün nəzərdə tutulmayan, genetik modifikasiya olunmuş bitkilərin genetik materiallarından istifadə edilərək istehsal olunan qida məhsullarının ölkəyə gətirilməsi, istehsalı, dövriyyəsi qanunla qadağandır. Ötən müddət ərzində bu sahədə qanunun icrasının təmin edilməsi məqsədilə AQTA tərəfindən qanunamüvafiq tədbirlər görülərək, bu cür qida məhsullarının idxalına icazə verilmir və belə halların qarşısı qətiyyətlə alınır. Hazırda Agentlik GMO məhsullarla bağlı yoxlama-nəzarət tədbirlərini daha da gücləndirilib. Qeyd edək ki, Agentlik tərəfindən ölkəyə idxal edilən qida məhsulları yoxlama nəzarət tədbirlərinə cəlb edilərək risk qiymətləndirilməsi əsasında müvafiq müayinələr həyata keçirilir. Aparılan son nəzarət tədbirləri çərçivəsində İran İslam Respublikasından idxal edilən bir sıra məhsul partiyalarından nümunə götürülərək Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi İnstitutunun müvafiq laboratoriyasında sınaqlara cəlb edilib. Sınaq nəticəsinə əsasən məhsulların tərkibində genetik modifikasiya olunmuş orqanizmlər (GMO) aşkarlanıb. Aşkarlanan bütün faktlarla bağlı qanunvericiliyə uyğun olaraq zəruri tədbirlər görülüb. AQTA bu sahədə fəaliyyət göstərən sahibkarlara xəbərdarlıq edərək bir daha diqqətə çatdırır ki, ölkəmizə GMO qida məhsulları idxal edilməsi yolverilməzdir. Belə məhsulların qanunsuz olaraq ölkəmizə idxal edilməsi cəhdlərinin qarşısı isə qətiyyətlə alınacaq və qanunvericiliyin tələblərinə uyğun olaraq, sərt tədbirlər görüləcəkdir.
AQTA çay və qənd məhsulları üzrə aparılan monitorinqlərin nəticəsini açıqlayıb
Azərbaycan Respublikasının Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi tərəfindən ölkədə qida təhlükəsizliyinə risk əsaslı yanaşmanın tətbiqi və daxil olan istehlakçı şikayətlərinə dair məlumat bazasının təhlili nəticəsində hazırlanan Multimonitorinq Planının icrası davam etdirilir. Bununla əlaqədar keçirilən monitorinqlər çərçivəsində ölkə ərazisində fəaliyyət göstərən ticarət şəbəkələrindən yerli məhsul partiyalarından 21 ədəd qənd və 24 ədəd qara çay nümunələri götürülərək Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi İnstitutunun müvafiq sınaq laboratoriyalarına təqdim edilib. Götürülmüş nümunələr qənd məhsulunda kükürd dioksidin (SO2) miqdarı, qara çayda isə maya, kif göbələkləri və salmonellanın təyini üzrə laborator müayinələrə cəlb olunub. Nümunələrin sınaq nəticələrinə əsasən, 18 qənd və 24 qara çay məhsulunda hər hansı uyğunsuzluq aşkarlanmayıb. Aşağıdakı cədvəldə qeyd olunan 3 sahibkara məxsus 3 qənd məhsulunda kükürd dioksidin miqdarının normadan artıq olduğu müəyyən edilib. Aşkar edilmiş uyğunsuzluqlarla bağlı həmin müəssisələrdə plandankənar yoxlama keçirilib, məhsul partiyalarının ticarət şəbəkələrindən geri çağrılması ilə bağlı məhdudlaşdırıcı tədbirlərin tətbiqi barədə qərarlar qəbul edilib. Eyni zamanda, müəssisələrdə faktiki mövcud olan məhsullardan nümunələr götürülərək müayinələrə cəlb olunub. Nümunələrin sınaq nəticələrinə əsasən, 1 müəssisədə uyğunsuzluq müəyyən edilib. Bununla əlaqədar sahibkar inzibati məsuliyyətə cəlb edilib, məhsulun ticarət şəbəkəsindən geri çağrılması ilə bağlı icrası məcburi göstərişlər verilib. 2 müəssisədən götürülən nümunələrin sınaq nəticələri isə uyğun olub. Bu istiqamətdə zəruri tədbirlər davam etdirilir. Uyğunsuzluq aşkarlanan qənd məhsulları və istehsalçıları ilə aşağıdakı cədvəldən tanış ola bilərsiniz: № Məhsulun adı Məhsulun istehsalçısı Məhsulun partiya/seriya nömrəsi, istehsal və son istifadə tarixi Aşkar edilmiş uyğunsuzluq “Qidam” əmtəə nişanlı qənd "Elhay" MMC 20.10.2024-20.10.2025 Kükürd dioksid "ВАШ УРОЖАЙ" əmtəə nişanlı kəllə qənd fiziki şəxs Musazadə İsa 16.11.2024-16.11.2025 Kükürd dioksid "Özşəkər" əmtəə nişanlı qənd fiziki şəxs Kərimov Cavid 16.11.2024-16.11.2025 Kükürd dioksid
