Giriş
AQTİ fındıqda aflatoksin miqdarının azaldılması istiqamətində ardıcıl tədbirlər həyata keçirib
24 Mart 2021 12:41
Azərbaycanda son illərdə fındıqçılıq təsərrüfatı bitkiçilik məhsulları sahəsində ixrac potensialının genişlənməsinə öz müsbət təsirini göstərib. Belə ki, Azərbaycan fındıq ixracına görə dünyada 3-cü yeri tutur və ölkəmizdə yetişdirilən fındıq sortları öz keyfiyyəti ilə xarici bazarlarda yüksək qiymətləndirilir. Fındıq ixracının daha da genişlənməsi və yarana biləcək problemlərin əvvəlcədən qarşısının alınması istiqamətində 2019-2020-ci illərdə Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi İnstitutu (AQTİ) Şəki-Zaqatala bölgəsində monitorinqlər aparmışdır. “Azərbaycan Respublikasından Avropa İttifaqı ölkələrinə ixrac olunan fındıq məhsullarının tərkibində aflatoksinin miqdarının yüksək olması ilə bağlı risklərin idarə edilməsinə dair” tədbirlər planına uyğun olaraq elmi-tədqiqat işləri aparılıb və fındıq məhsullarının dövriyyəsinin tənzimlənməsində müasir tələblər, onun yığımı, daşınması, qurudulması, saxlanılması və ixracı, habelə, aflatoksinin quruluşu, yaranma səbəbləri, qida məhsullarında miqdarı, əmələ gəlməsinin qarşısının alınması yolları, insan və heyvan sağlamlığına təsiri ilə bağlı müxtəlif araşdırmaların nəticələri təhlil edilib.
Bu elmi araşdırmalardan: “Fındıqların aflatoksinlə çirklənməsinin qarşısının alınması və azaldılması norma və qaydaları”, “Emal olunmuş fındığın keyfiyyət göstəriciləri”, “Qurudulmuş fındıq ləpəsinin keyfiyyət göstəriciləri”, “Qabıqlı fındıqların keyfiyyət göstəriciləri” adlı 4 təlimat hazırlanıb.
Tədqiqatların nəticəsi göstərir ki, nəm və çürük fındıqlarda aflatoksinin miqdarının yüksək olmasına səbəb məhsulun fermerlər tərəfindən yığımdan sonra dərhal qurudulmaması və polietilen kisələrdə saxlanılmasıdır. Bununla əlaqədar, AQTİ tərəfindən sahibkarlar arasında geniş maarifləndirilmə işləri aparılıb. Sahibkarların diqqətinə çatdırılıb ki, kif göbələyinin formalaşması bağdan başlayır, erkən məhsul yığımı və ya uyğunsuz qurudulma səbəbindən aflatoksin inkişaf edir; saxlanılma və daşınma müddətində isə yoluxma daha da artır. Kif göbələkləri qidalarda mikrobiloji çirklənmələrə, qida çürümələri və ya qida zəhərlənmələrinə səbəb olurlar. Beləliklə də, qidanın tərkibi, qida pH-ı, su aktivliyi, təbii mikroflora, ətraf mühitin kimyəvi və fiziki xüsusiyyətləri, saxlanılma temperaturu və anbarların nəmliyi mikroorqanizmlərin inkişafına təsir edən vacib amillərdir.
Qeyd edək ki, 2017-2018-ci illər ərzində Avropanın müxtəlif ölkələrinə Azərbaycandan ixrac olunan fındıq məhsulları ilə bağlı 36, 2019-cu ildə 10 geri qaytarılma halı qeydə alınıb. Həyata keçirilən tədbirlər nəticəsində 2020-ci ildə Avropa Birliyinə ixrac olunan fındıq məhsullarına dair cəmi 1 geri qaytarılma halı qeydə alınıb.
Oxşar xəbərlər
Lökbatan qəsəbəsində reyd zamanı istehlaka yararsız ət aşkarlanıb
Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin Daxili İşlər Nazirliyinin əməkdaşları ilə birgə keçirdiyi reyd zamanı Bakı şəhəri, Qaradağ rayonu, Lökbatan qəsəbəsində fiziki şəxs İsmayılov Gülabba Ələkbər oğluna məxsus 77-AL-754 dövlət qeydiyyat nişanlı avtomobilin yük hissəsində daşınma zamanı baytarlıq-sanitariya və sanitariya-gigiyena tələbləri pozulan 100 kq mənşəyi məlum olmayan ət aşkarlanıb. Baxış zamanı ətlərin baytarlıq ekspertizasından keçmədiyi, baytarlıq müşayətedici sənədi olmadığı və orqanoleptik göstəricilərinə görə normativ sənədin tələblərinə cavab vermədiyi məlum olub. Ətlərdən götürülən nümunələrin laborator müayinəsi nəticəsində At DNT-si müəyyən edilib. Faktla bağlı fiziki şəxs barəsində inzibati tədbir görülüb və ətin dövriyyədən çıxarılması təmin edilib. Araşdırmalar davam etdirilir.
Kərə yağları ilə bağlı nəzarət tədbirləri davam etdirilir
Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin əməkdaşları tərəfindən həyata keçirilən nəzarət tədbirləri çərçivəsində fiziki şəxs Cəfərov Əli Telman oğlunun istehsal etdiyi kərə yağlarından götürülmüş nümunələrin müayinəsi nəticəsində məhsul partiyalarında bitki sterinləri (Kampesterin, Stiqmasterin, Beta-sitosterin), eyni zamanda normativ sənədlə bu növ məhsulun tərkibində istifadəsinə icazə verilməyən qida əlavələri (Sorbin və Benzoy turşuları) aşkarlanıb. Faktla bağlı Agentlik tərəfindən sözügedən məhsul partiyalarının dövriyyədən çıxarılması və ticarət şəbəkələrindən geri çağırılması barədə məhdudlaşdırıcı qərar qəbul edilərək qanunvericiliyə uyğun zəruri tədbirlər görülüb. Qeyd edək ki, kərə yağı məhsullarının üzərində təbii inək südündən alınmış, pasterizə edilmiş qaymaqdan istifadə edilməsi bəyan edildiyi halda, faktiki tərkibində bitki yağının aşkarlanması istehsalçı tərəfindən istehlakçıların aldadılması və hüquqlarının pozulması hesab olunur. Həmçinin tərkibində Sorbin (E200) və Benzoy (E210) turşuları olan məhsulların həddindən artıq istehlakı insanlarda allergik reaksiyaların yaranmasına səbəb ola bilər ki, qüvvədə olan normativ sənədə uyğun olaraq bəzi məhsullarda həmin qida əlavələrinin istifadəsi qadağandır. Uyğunsuzluq aşkarlanan məhsul partiyaları aşağıdakılardır: № Məhsulun adı Məhsulun istehsal və son istifadə tarixləri Aşkarlanan uyğunsuzluq 1. "Westfood" əmtəə nişanlı 82.5% yağlılıqda qaymaqdan təbii kərə yağı 07.02.2025-07.02.2026 Kampesterin, Stiqmasterin, Beta-sitosterin, Sorbin (E200) turşusu, Benzoy (E210) turşusu 2. "Beloruskiy Kray" əmtəə nişanlı 82.5% yağlılıqda təbii kərə yağı 05.03.2025-05.03.2026 Kampesterin, Beta-sitosterin
Salyanda fəaliyyət göstərən restoranda nöqsanlar aşkarlanıb
Salyan rayonu, Y.Qasımov küçəsi 3B ünvanında fəaliyyət göstərən, fiziki şəxs Ağayev Rüstəm Cavanşir oğluna məxsus “Era” restoranında Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin əməkdaşları tərəfindən yoxlama keçirilib. Baxış zamanı ictimai iaşə müəssisəsinin mətbəx sahəsində sanitar-texniki və sanitar-gigiyenik vəziyyətin qənaətbəxş olmadığı, texnoloji ardıcıllıq prinsipinin pozulduğu, məhsulların saxlanması zamanı temperatur rejiminə əməl olunmadığı, havalandırma sisteminin quraşdırılmadığı, işçi heyətin müvafiq geyimlə təmin edilmədiyi və digər nöqsanlar aşkarlanıb. Faktla bağlı fiziki şəxs barəsində inzibati protokol tərtib olunub və nöqsanlar aradan qaldırılanadək müəssisənin mətbəx sahəsində işlərin görülməsi və xidmətlərin göstərilməsi barədə müvəqqədi məhdudiyyət tətbiq olunub.
