Giriş
7 İyun - Ümumdünya Qida Təhlükəsizliyi Günüdür
7 İyun 2024 09:13
7 İyun - Ümumdünya Qida Təhlükəsizliyi Günüdür. Artıq altıncı dəfə qlobal səviyyədə qeyd olunan xüsusi günün builki fəaliyyət planı “Qida təhlükəsizliyi: gözlənilməz hallara hazır ol” şüarı üzərində qurulub.
Bu əlamətdar gün Birləşmiş Millətlər Təşkilatının 2018-ci il 20 dekabr tarixli qərarına əsasən, qida ilə bağlı risklərin insan sağlamlığı ilə yanaşı, ümumilikdə dünya iqtisadiyyatına vurduğu mənfi təsir nəzərə alınaraq təsis edilib.
Hazırda 188 ölkə beynəlxalq qida ticarətində istehlakçıların sağlamlığının qorunması və ədalətli ticarətin təmin olunmasında mühüm rol oynayan Kodeks Alimentarius beynəlxalq qida standartları, təlimatları və tətbiqetmə qaydaları üzrə əməkdaşlıq edir. Ümumdünya Qida Təhlükəsizliyi Günü də məhz BMT-nin Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatı, Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının və Kodeks Alimentariusun birgə tərəfdaşlığı çərçivəsində qeyd olunur.
Qida təhlükəsizliyinin təmin olunması qida zəncirində iştirak edən hər kəsin işidir. Yalnız bu yolla süfrəmizdə olan qidanın təhlükəsizliyini təmin etmək mümkündür. Lakin qida təhlükəsizliyini risk altında qoyan gözlənilməz hallar da baş verə bilər. Belə ki, qida təhlükəsizliyi qaydalarının pozulması təbii fəlakətlər kimi qlobal səviyyəli böhranlar, idxal olunmuş məhsullarda zərərvericilərin aşkarlanması, restoranlarda qida məhsullarının çirklənməyə məruz qalması və ya evdə elektrik kəsintisi kimi kiçik hadisələrlə qarşıya çıxa bilər.
Qida təhlükəsizliyi ilə bağlı gözlənilməz hallara hazırlıqlı olmaq üçün tənzimləmə və nəzarət funksiyalarını həyata keçirən orqanlar qida təhlükəsizliyi sahəsində böhran vəziyyətlərinin idarə olunmasına dair qanunvericiliyi və qida nəzarət sistemlərini təkmilləşdirməklə, monitorinq və yoxlamalar həyata keçirməklə, qida zənciri subyektləri və ictimaiyyətlə sıx əlaqədə olmaqla ümumi vəziyyəti nəzarətdə saxlaya bilər. Qida zənciri subyektlərinin üzərinə düşən öhdəlik isə müəssisə daxilində qida təhlükəsizliyinə daxili nəzarət sistemini və istehlakçılarla məlumat mübadiləsini inkişaf etdirmək, istehsalatda baş verən xoşagəlməz hallar nəticəsində əldə olunmuş təcrübələri digər qida zənciri subyektləri ilə bölüşməkdən ibarətdir. İstehlakçılar isə hər hansı bir qida təhlükəsizliyi ilə əlaqədar gözlənilməz hal baş verdikdə, bununla bağlı hansı addımlar atmalı olduqlarını bilməlidirlər.
Qeyd edək ki, “Qida nəzarəti sisteminin qiymətləndirilməsi aləti” adlı layihə çərçivəsində ölkədə aparılan qiymətləndirmə nəticəsində FAO-nun və ÜST-nin müəyyənləşdirdiyi ideal sistemlərin böhran vəziyyətlərinə hazırlıqlı olmaq da daxil olmaqla 25 səriştəsinin (kompetensiya) hər birinin respublikadakı mövcud qida təhlükəsizliyi sistemi üzrə işlək olduğu aşkarlanmışdır. Bu isə mövcud qida təhlükəsizliyi sisteminin beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən müəyyən edilmiş standart və tələblərə uyğunluğunun göstəricisidir.
Oxşar xəbərlər
"Fish home" restoranında ciddi nöqsanlar aşkarlanıb
Binəqədi rayonu, Nizami Nərimanov küçəsi 15F ünvanında fəaliyyət göstərən fiziki şəxs Sayılov Məqsud Əzizağa oğluna məxsus “Fish home” restoranında AQTA əməkdaşları tərəfindən keçirilmiş yoxlama zamanı ciddi nöqsanlar aşkarlanıb. Belə ki, iaşə müəssisəsində mənşə sənədləri olmayan qida məhsulları (yağ, balıq və ət məhsulları) aşkarlanıb. Həmçinin qida məhsullarının hazırlanması zamanı çarpaz çirklənmə riskinin yarandığı, qida məhsullarının döşəmə və divardan ara məsafəsi gözlənilmədən saxlandığı, mətbəx sahəsində yerləşdirilmiş soyuducunun rəflərinin korroziyaya uğradığı, mal qonşuluğu və texnoloji ardıcıllıq prinsipinin pozulduğu, işçilər üçün soyunub-geyinmə sahəsinin təşkil edilmədiyi və gigiyenik təlimlərə cəlb edilmədiyi məlum olub. Məhsullardan nümunələr götürülərək laborator müayinələrə cəlb olunub. Faktla bağlı sahibkar barəsində inzibati protokol tərtib edilib və qida obyektində xidmətlərin göstərilməsinin dayandırılması barədə məhdudlaşdırıcı tədbir görülüb.
İdxal olunan nektarin və şaftalı tinglərində virus aşkarlanıb
Nəzarət tədbirləri çərçivəsində “Agro Plant” MMC-nin Türkiyədən idxal etdiyi nektarin və şaftalı tinglərindən AQTA əməkdaşları tərəfindən götürülmüş nümunələrin müayinəsi nəticəsində məhsul partiyasında şarka virusu aşkarlanıb. Faktla bağlı 18000 ədəd nektarin, 18240 ədəd şaftalı tinginin gömrük ərazisinin hüdudlarından kənara çıxarılması və ya məhv olunması barədə qərar qəbul edilib, hazırda qanunvericiliyə uyğun müvafiq tədbirlər görülməkdədir. Qeyd edək ki, şarka virusu meyvə ağaclarında, xüsusilə nektarin, şaftalı, gavalı və albalıda ciddi xəstəliklərə səbəb olur. Virus bitkilərin inkişafını zəiflədir və məhsuldarlığı əhəmiyyətli dərəcədə azaldır.
“Sağlam məktəbli” layihəsi davam edir
Azərbaycan Respublikasının Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi (AQTA) tərəfindən “Sağlam məktəbli” layihəsi çərçivəsində ümumi təhsil müəssisələrində maarifləndirmə tədbirləri davam etdirilir. Məktəblilər arasında sağlam qidalanmanın təşviqi məqsədilə növbəti görüş Kaspi liseyinin müraciəti əsasında adıçəkilən məktəbdə keçirilib. Tədbirdə iştirak edən 70-ə yaxın məktəbliyə Agentliyin fəaliyyət istiqamətləri, eləcə də qida təhlükəsizliyinin təmin olunması və sağlam qidalanmanın əhəmiyyəti barədə məlumat verilib. Şagirdlər öz növbələrində zərərli qidaların insan sağlamlığına mənfi təsirlərini əks etdirən səhnəcik nümayiş etdiriblər. Daha sonra Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi İnstitutunun mütəxəssisləri tərəfindən “Təhlükəsiz qidalanma necə olmalıdır?” və “Şəkərin insan sağlamlığına zərərləri” mövzularında təqdimatlar edilib. Görüşdə qidalanma mövzusunda məktəbliləri maraqlandıran suallar cavablandırılıb, onlara maarifləndirici bukletlər paylanılıb. Eləcə də qida təhlükəsizliyi ilə bağlı xoşagəlməz halla qarşılaşdıqda və ya sağlam qidalanma ilə əlaqədar suallar yarandıqda AQTA-nın “1003-Çağrı Mərkəzi”nə müraciət edə biləcəkləri şagirdlərin diqqətinə çatdırılıb. Qeyd edək ki, “Sağlam məktəbli” layihəsi məktəblilər arasında sağlam qidalanmanının təşviq olunması, qida təhlükəsizliyi anlayışının təbliğ edilməsi və şagirdlərə qida təhlükəsizliyi vərdişlərinin aşılanması məqsədilə həyata keçirilir.
