Giriş
7 İyun - Ümumdünya Qida Təhlükəsizliyi Günüdür
7 İyun 2024 09:13
7 İyun - Ümumdünya Qida Təhlükəsizliyi Günüdür. Artıq altıncı dəfə qlobal səviyyədə qeyd olunan xüsusi günün builki fəaliyyət planı “Qida təhlükəsizliyi: gözlənilməz hallara hazır ol” şüarı üzərində qurulub.
Bu əlamətdar gün Birləşmiş Millətlər Təşkilatının 2018-ci il 20 dekabr tarixli qərarına əsasən, qida ilə bağlı risklərin insan sağlamlığı ilə yanaşı, ümumilikdə dünya iqtisadiyyatına vurduğu mənfi təsir nəzərə alınaraq təsis edilib.
Hazırda 188 ölkə beynəlxalq qida ticarətində istehlakçıların sağlamlığının qorunması və ədalətli ticarətin təmin olunmasında mühüm rol oynayan Kodeks Alimentarius beynəlxalq qida standartları, təlimatları və tətbiqetmə qaydaları üzrə əməkdaşlıq edir. Ümumdünya Qida Təhlükəsizliyi Günü də məhz BMT-nin Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatı, Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının və Kodeks Alimentariusun birgə tərəfdaşlığı çərçivəsində qeyd olunur.
Qida təhlükəsizliyinin təmin olunması qida zəncirində iştirak edən hər kəsin işidir. Yalnız bu yolla süfrəmizdə olan qidanın təhlükəsizliyini təmin etmək mümkündür. Lakin qida təhlükəsizliyini risk altında qoyan gözlənilməz hallar da baş verə bilər. Belə ki, qida təhlükəsizliyi qaydalarının pozulması təbii fəlakətlər kimi qlobal səviyyəli böhranlar, idxal olunmuş məhsullarda zərərvericilərin aşkarlanması, restoranlarda qida məhsullarının çirklənməyə məruz qalması və ya evdə elektrik kəsintisi kimi kiçik hadisələrlə qarşıya çıxa bilər.
Qida təhlükəsizliyi ilə bağlı gözlənilməz hallara hazırlıqlı olmaq üçün tənzimləmə və nəzarət funksiyalarını həyata keçirən orqanlar qida təhlükəsizliyi sahəsində böhran vəziyyətlərinin idarə olunmasına dair qanunvericiliyi və qida nəzarət sistemlərini təkmilləşdirməklə, monitorinq və yoxlamalar həyata keçirməklə, qida zənciri subyektləri və ictimaiyyətlə sıx əlaqədə olmaqla ümumi vəziyyəti nəzarətdə saxlaya bilər. Qida zənciri subyektlərinin üzərinə düşən öhdəlik isə müəssisə daxilində qida təhlükəsizliyinə daxili nəzarət sistemini və istehlakçılarla məlumat mübadiləsini inkişaf etdirmək, istehsalatda baş verən xoşagəlməz hallar nəticəsində əldə olunmuş təcrübələri digər qida zənciri subyektləri ilə bölüşməkdən ibarətdir. İstehlakçılar isə hər hansı bir qida təhlükəsizliyi ilə əlaqədar gözlənilməz hal baş verdikdə, bununla bağlı hansı addımlar atmalı olduqlarını bilməlidirlər.
Qeyd edək ki, “Qida nəzarəti sisteminin qiymətləndirilməsi aləti” adlı layihə çərçivəsində ölkədə aparılan qiymətləndirmə nəticəsində FAO-nun və ÜST-nin müəyyənləşdirdiyi ideal sistemlərin böhran vəziyyətlərinə hazırlıqlı olmaq da daxil olmaqla 25 səriştəsinin (kompetensiya) hər birinin respublikadakı mövcud qida təhlükəsizliyi sistemi üzrə işlək olduğu aşkarlanmışdır. Bu isə mövcud qida təhlükəsizliyi sisteminin beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən müəyyən edilmiş standart və tələblərə uyğunluğunun göstəricisidir.
Oxşar xəbərlər
AQTA-nın Birləşmiş Həmkarlar İttifaqı Komitəsinin VI plenum iclası keçirilib
Azərbaycan Respublikası Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin Birləşmiş Həmkarlar İttifaqı Komitəsinin (BHİK) növbəti iclası keçirilib. Onlayn təşkil olunan iclasda komitənin üzvləri, ilk həmkarlar təşkilatlarının sədrləri və digər əməkdaşlar iştirak edib. Plenum iclasda Agentliyin BHİK-nın sədri Tural Əlizadə 2024-cü il ərzində görülən işlər barədə iştirakçılara ətraflı məlumat verib. Həmçinin komitənin üzvləri ilə təşkilati məsələlər müzakirə olunub. Eləcə də Təftiş Komissiyasının tərkibinə yenidən baxılıb və Komissiyanın yeni sədri seçilib. İclasın sonunda gündəlikdə duran məsələlərlə bağlı müvafiq qərarlar qəbul edilib.
AQTA GMO məhsullarla bağlı sahibkarlara xəbərdarlıq edib
Azərbaycan Respublikasının Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi (AQTA) həyata keçirilən son nəzarət tədbirləri zamanı, xüsusilə ölkəyə xaricdən tərkibində GMO olan qida məhsullarının idxalına cəhd göstərilməsi faktlarını aşkarlayıb. Bununla bağlı olaraq bildirilir ki, Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə əsasən, genetik modifikasiya olunmuş bitkilər, həmçinin müasir biotexnoloji və gen mühəndisliyi metodları ilə yaradılmış kənd təsərrüfatı bitki materialları, elmi tədqiqat, sınaq və sərgilərdə nümayiş məqsədləri üçün nəzərdə tutulmayan, genetik modifikasiya olunmuş bitkilərin genetik materiallarından istifadə edilərək istehsal olunan qida məhsullarının ölkəyə gətirilməsi, istehsalı, dövriyyəsi qanunla qadağandır. Ötən müddət ərzində bu sahədə qanunun icrasının təmin edilməsi məqsədilə AQTA tərəfindən qanunamüvafiq tədbirlər görülərək, bu cür qida məhsullarının idxalına icazə verilmir və belə halların qarşısı qətiyyətlə alınır. Hazırda Agentlik GMO məhsullarla bağlı yoxlama-nəzarət tədbirlərini daha da gücləndirilib. Qeyd edək ki, Agentlik tərəfindən ölkəyə idxal edilən qida məhsulları yoxlama nəzarət tədbirlərinə cəlb edilərək risk qiymətləndirilməsi əsasında müvafiq müayinələr həyata keçirilir. Aparılan son nəzarət tədbirləri çərçivəsində İran İslam Respublikasından idxal edilən bir sıra məhsul partiyalarından nümunə götürülərək Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi İnstitutunun müvafiq laboratoriyasında sınaqlara cəlb edilib. Sınaq nəticəsinə əsasən məhsulların tərkibində genetik modifikasiya olunmuş orqanizmlər (GMO) aşkarlanıb. Aşkarlanan bütün faktlarla bağlı qanunvericiliyə uyğun olaraq zəruri tədbirlər görülüb. AQTA bu sahədə fəaliyyət göstərən sahibkarlara xəbərdarlıq edərək bir daha diqqətə çatdırır ki, ölkəmizə GMO qida məhsulları idxal edilməsi yolverilməzdir. Belə məhsulların qanunsuz olaraq ölkəmizə idxal edilməsi cəhdlərinin qarşısı isə qətiyyətlə alınacaq və qanunvericiliyin tələblərinə uyğun olaraq, sərt tədbirlər görüləcəkdir.
AQTA çay və qənd məhsulları üzrə aparılan monitorinqlərin nəticəsini açıqlayıb
Azərbaycan Respublikasının Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi tərəfindən ölkədə qida təhlükəsizliyinə risk əsaslı yanaşmanın tətbiqi və daxil olan istehlakçı şikayətlərinə dair məlumat bazasının təhlili nəticəsində hazırlanan Multimonitorinq Planının icrası davam etdirilir. Bununla əlaqədar keçirilən monitorinqlər çərçivəsində ölkə ərazisində fəaliyyət göstərən ticarət şəbəkələrindən yerli məhsul partiyalarından 21 ədəd qənd və 24 ədəd qara çay nümunələri götürülərək Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi İnstitutunun müvafiq sınaq laboratoriyalarına təqdim edilib. Götürülmüş nümunələr qənd məhsulunda kükürd dioksidin (SO2) miqdarı, qara çayda isə maya, kif göbələkləri və salmonellanın təyini üzrə laborator müayinələrə cəlb olunub. Nümunələrin sınaq nəticələrinə əsasən, 18 qənd və 24 qara çay məhsulunda hər hansı uyğunsuzluq aşkarlanmayıb. Aşağıdakı cədvəldə qeyd olunan 3 sahibkara məxsus 3 qənd məhsulunda kükürd dioksidin miqdarının normadan artıq olduğu müəyyən edilib. Aşkar edilmiş uyğunsuzluqlarla bağlı həmin müəssisələrdə plandankənar yoxlama keçirilib, məhsul partiyalarının ticarət şəbəkələrindən geri çağrılması ilə bağlı məhdudlaşdırıcı tədbirlərin tətbiqi barədə qərarlar qəbul edilib. Eyni zamanda, müəssisələrdə faktiki mövcud olan məhsullardan nümunələr götürülərək müayinələrə cəlb olunub. Nümunələrin sınaq nəticələrinə əsasən, 1 müəssisədə uyğunsuzluq müəyyən edilib. Bununla əlaqədar sahibkar inzibati məsuliyyətə cəlb edilib, məhsulun ticarət şəbəkəsindən geri çağrılması ilə bağlı icrası məcburi göstərişlər verilib. 2 müəssisədən götürülən nümunələrin sınaq nəticələri isə uyğun olub. Bu istiqamətdə zəruri tədbirlər davam etdirilir. Uyğunsuzluq aşkarlanan qənd məhsulları və istehsalçıları ilə aşağıdakı cədvəldən tanış ola bilərsiniz: № Məhsulun adı Məhsulun istehsalçısı Məhsulun partiya/seriya nömrəsi, istehsal və son istifadə tarixi Aşkar edilmiş uyğunsuzluq “Qidam” əmtəə nişanlı qənd "Elhay" MMC 20.10.2024-20.10.2025 Kükürd dioksid "ВАШ УРОЖАЙ" əmtəə nişanlı kəllə qənd fiziki şəxs Musazadə İsa 16.11.2024-16.11.2025 Kükürd dioksid "Özşəkər" əmtəə nişanlı qənd fiziki şəxs Kərimov Cavid 16.11.2024-16.11.2025 Kükürd dioksid
