Giriş
AQTA fındıq istehsalçıları və ixracatçıları ilə onlayn görüş keçirib
28 İyul 2020 11:02
Azərbaycan Respublikasının Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi (AQTA) Azərbaycan Fındıq İstehsalçıları və İxracatçıları Assosiasiyası (AFİİA) ilə birgə fındıq istehsalçıları ilə onlayn görüş keçirib. Görüşdə Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi yanında Aqrar Xidmətlər Agentliyinin əməkdaşları da iştirak ediblər.
Görüş zamanı fındıq istehsalı və ixracı, istehsalçı və ixracatçıların qarşılaşdıqları problemlər, istehsal və saxlanma sahələrində zərərli orqanizmlərlə sirayətlənmə halları, onlara qarşı aparılan mübarizə tədbirləri, aflatoksinin yaranma səbəbləri müzakirə olunub. Ölkəmizdə fındıqçılığın inkişaf etdirilməsi sahəsində görülən işlər barədə məlumat verilib. Bildirilib ki, 2016-cı ildən başlayaraq Zaqatala, Qax, Qəbələ, Balakən, Oğuz, Şəki, Xaçmaz, İsmayıllı, Qusar, Quba və Şabran rayonlarında intensiv olaraq yeni bağların salınmasına başlanılıb. Fındıq bağlarının sahəsi 2015-ci il ilə müqayisədə 2019-cu ildə 2.4 dəfə artaraq 32.7 min hektardan 79.5 min hektara çatdırılıb. Fındıq daxili istehlakla yanaşı, əsasən Rusiya, İtaliya, Almaniya, Ukrayna və digər ölkələrə ixrac edilir. Son illər kənd təsərrüfatı məhsulları üzrə ixracdan valyuta daxilolmalarının miqdarına görə fındıq pomidordan sonra ikinci yerdədir. Belə ki, fındıq ixracı dəyər ifadəsində dinamik olaraq artaraq 2016-cı ildə 105 milyon dollar, 2019-cu ildə isə 125.6 milyon dollar təşkil edib. Növbəti illərdə yeni salınmış bağlar hesabına bu rəqəmin daha da artacağı gözlənilir.
Sonra fındıqda aflatoksinin yaranma səbəbləri barədə məlumat verilib, məhsulun vaxtında yığımı, daşınması, qurudulması və saxlanılması zamanı bəzi sahibkarların lazımi qaydalara əməl etmədikləri qeyd olunub. Sahibkarların bilik və bacarıqlarının artırılması məqsədilə Agentliyin hazırladığı maarifləndirici bukletlər (“Aflatoksinsiz fındıq”) regional bölmələr tərəfindən paylanılıb.
Görüşün sonunda fındığın keyfiyyət və təhlükəsizliyinin təmin edilməsi məqsədilə məhsul tam yetişdikdən sonra yığılması, sahələrdən dərhal kisələrə yığılaraq qurutma yerlərinə daşınması, bu zaman polietilen kisələrdən istifadə edilməməsi, məhsulun çeşidlənərək sağlam məhsulun ayrılması, qurudulmuş və çeşidlənmiş məhsulun rütubət, temperatur və havalandırma rejimi tənzimlənən saxlanc yerlərində saxlanılması, bu işlərdə mexanikləşdirmə texnologiyalarından istifadənin genişləndirilməsi qaydalarına əməl olunması tövsiyə edilib.
Oxşar xəbərlər
Qəhvəyi mərmər bağacığına qarşı mübarizə tədbirləri davam etdirilir
Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti tərəfindən təsdiq edilmiş “Qəhvəyi mərmər bağacığına qarşı bitki mühafizəsinə dair Tədbirlər Planı”nın icrası məqsədilə Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi Qəhvəyi mərmər bağacığının ölkə ərazisində yayılmasının qarşısının alınması istiqamətində müvafiq fitosanitar nəzarət və maarifləndirmə tədbirlərini davam etdirir. Tədbirlər çərçivəsində Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin, Daşkəsən Rayon İcra Hakimiyyətinin və Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi yanında Aqrar Xidmətlər Agentliyinin yerli bölmələrinin əməkdaşlarının və rayon sakinlərinin iştirakı ilə görüş keçirilib. Görüşdə Qəhvəyi mərmər bağacığının kütləvi aşkarlandığı ərazilərdə müvafiq mübarizə tədbirlərinin gücləndirilməsi, mümkün qışlama yerlərində müşahidələrin aparılması və zərərvericinin aşkarlandığı təqdirdə mexaniki yollarla məhv edilməsi, habelə mübarizə tədbirlərində vətəndaşların aktiv iştirakının zəruriliyi barədə məlumatlar verilib. Qəhvəyi mərmər bağacığına qarşı mübarizə yolları ilə bağlı maarifləndirici çap materialları paylanıb.
Fitosanitar monitorinqlər davam etdirilir
Karantin tətbiq edilən, o cümlədən potensial təhlükəli zərərli orqanizmləri, onların mənbələrini, sərhədlərini, yayılma səbəblərini vaxtında müəyyənləşdirmək və ölkə ərazisində fitosanitar sabitliyin təmin edilməsi məqsədilə Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin fitosanitar müfəttişləri tərəfindən Milli Monitorinq Planına uyğun olaraq meyvə bağlarında monitorinqlər aparılıb. Monitorinq zamanı Beyləqan rayonunda, İmişli rayonunun Murğuzallı, Qaralar, Sabirabad rayonunun Qasımbəyli, Əsgərbəyli, Yuxarı Axtaçı, Muradbəyli, Qəzli, Quruzma, Yenikənd, Mürsəlli, Ulacalı, Bulduq, Ətcələr, Məmişlər, Həşimxanlı, Beşdəli kəndlərində, Saatlı rayonunun Mustafabəyli, Məzrəli, Azadkənd kəndlərində yerləşən nar, xurma və heyva bağlarında zərərli orqanizmlərlə sirayətlənmə əlamətləri olan bitkilərdən nümunələr götürülərək Qida Təhlükəsizliyi İnstitutunun müvafiq laboratoriyasına təqdim edilib. Müayinələr nəticəsində Meyvə milçəyi, Nar meyvəyeyəni, Meyvə çürüməsi, Afrika əncir milçəyi ilə yanaşı, karantin tətbiq edilən zərərli orqanizmlərdən Komstok yastıcası və Yaponiya mumlu yalançı qalxanlı yastıcası, bir təsərrüfatda isə Asiya giləmeyvə drozofilası aşkarlanıb. Agentlik əməkdaşları tərəfindən Astara rayonunun Astara şəhəri, Kijəbə qəsəbəsi, Şiyəkəran, Təngərüd, Siyakü, Velədi, Maşxan, Vaqo kəndlərində, habelə Lənkəran rayonunun Şağlaser kəndində 38 təsərrüfat subyektinə məxsus 119.3 hektar sitrus bağında aparılmış monitorinq zamanı Sitrus ağqanadlısı və Qırmızı tor gənəsi ilə yanaşı, karantin tətbiq edilən zərərli orqanizmlərdən Sitrus tristeza virusu və Yaponiya yalançı qalxanlı mumlu yastıcası müəyyən edilib. Bundan əlavə, Astara rayonunun Şiyəkəran kəndində yerləşən bir neçə sitrus bağında Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi yanında Aqrar Xidmətlər Agentliyinin Astara rayon Bitki Mühafizə Mərkəzinin əməkdaşları ilə birgə monitorinq təşkil edilib və Sitrus ağqanadlısına qarşı Mərkəzin əməkdaşları tərəfindən bitki mübarizə tədbirləri həyata keçirilib.
Qəhvəyi mərmər bağacığı ilə ev şəraitində necə mübarizə aparmaq olar?
Azərbaycan Respublikasının Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi (AQTA) Qəhvəyi mərmər bağacığının ölkə ərazisində yayılmasının qarşısını almaq məqsədilə maarifləndirmə tədbirlərini davam etdirir. Tədbirlər çərçivəsində 300-dən çox bitki ilə qidalanaraq onların məhsuldarlığını əhəmiyyətli dərəcədə aşağı salan Qəhvəyi mərmər bağacığının müşahidə olunduğu ölkəmizin şimal-qərb və qərb rayonlarının bəzi kəndlərində yerli əhali və sahibkarlarla maarifləndirici görüşlər keçirilir. Görüşlərdə ev şəraitində zərərvericiyə qarşı mümkün mübarizə tədbirləri barədə məlumatlar çatdırılır. Qəhvəyi mərmər bağacığı evlərin çardaqlarında, qapı və pəncərə boşluqlarında, taxta və odun yığınları arasında qışlaya bilir. Zərərvericinin qışlama yerlərini maksimum məhdudlaşdırmaq məqsədilə evlərdə, çardaqlarda, bağlara yaxın tikililərdə vaxtında təmizləmə və təmir işləri aparılmalıdır. Bundan başqa, bağacığın qışlamaq üçün yaşayış və köməkçi binalara daxil olmasının qarşısını almaq üçün bu tikililərdə pəncərələr torla bağlanmalıdır. Aşkar edildikləri təqdirdə onları süpürgə, tozsoran və s. vasitəsilə toplamaq və məhv etmək lazımdır. Qeyd edək ki, beynəlxalq təcrübədə Qəhvəyi mərmər bağacığı ilə mübarizədə aldadıcı tələlərdən, süni yaradılmış sığınacaq yerlərindən istifadə xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Bağacıq üçün süni qışlama yerləri əsasən boş karton və ya qəzetlə doldurulmuş adi bir qutudan hazırlanır. Bunun üçün boş qutuya kəsilmiş karton və ya kağız parçaları doldurulur. Hazırlanmış sığınacaqlar evin günəş düşən tərəfində, binaların cənub və qərb tərəflərinə və yaxud çardaqda (damda), bağacığın qışlamaya getdiyi yerlərdə yerləşdirilir və ya 2-3 metr hündürlükdə asılır. Bu cür qutulara yığılan bağacıqlar mexaniki yolla toplanaraq məhv edilməlidir.
