Giriş
AQTİ mütəxəssisləri tərəfindən Asiya giləmeyvə drozofilasının risk təhlili hazırlanıb
2 İyun 2022 12:41
Ölkəmizdə karantin tətbiq edilən zərərli orqanizmlər üzrə risklərin idarə edilməsi məqsədilə karantin tətbiq edilən zərərli orqanizmlərin elmi risk təhlili davam etdirilir. Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi İnstitutunun (AQTİ) mütəxəssisləri tərəfindən Asiya giləmeyvə drozofilasının (Drosophila suzukii, Matsumura) ekspress risk təhlili hazırlanıb. Risk təhlili xidməti istifadə üçün Azərbaycan Respublikası Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinə təqdim edilib.
Sənəddə 2021-ci ilin oktyabr ayında AQTİ-nin Tovuz Regional Sınaq Laboratoriyasına daxil olan nümunələrdən beş ədədində Asiya giləmeyvə drozofilasına rast gəlindiyi qeyd olunur. Qeyd edək ki, Asiya giləmeyvə drozofilası ilə bağlı ilk aşkarlanma 1980-ci ildə ABŞ-nin Havay adasında qeydə alınıb.
Asiya giləmeyvə drozofilası kivi (Actinidia chinensis), portağal (Citrus sinensis), xurma (Diospyros kaki), iydə (Elaeagnus umbellata), Yapon əzgili (Eriobotrya japonica), çiyələk (Fragaria x ananassa), alma (Malus domestica), armud (Pyrus communis), ərik (Prunus armeniaca), gilas (Prunus avium), gavalı (Prunus domestica), şaftalı (Prunus persica), böyürtkən (Rubus fruticosus), moruq (Rubus idaeus), qaragilə (Vaccinium corymbosum), üzüm (Vitis vinifera), əncir (Ficus carica), manqo (Mangifera indica) və pomidor (Solanum lycopersicum) bitkilərinin zərərvericisidir.
Optimal şəraitdə ildə 7-15 nəsil verə bilən bu zərərvericinin ümumi inkişaf dövrü iqlim şəraitindən asılı olaraq, 1-2 həftə ərzində tamamlana bilir. Zərərverici digər Drosophila növlərindən fərqli olaraq, yumurtalarını ağaclarda yetişmiş sağlam meyvələrə qoyur. Sürfələr isə meyvə ləti ilə qidalanaraq, ona ciddi zərər vurur. Sürfələrin qidalanması meyvə toxumasında batıqların yaranmasına gətirib çıxarır. Bu səbəbdən onların əmtəəlik keyfiyyətini aşağı salır. Meyvədə birdən çox sürfə ola bildiyi üçün onda yumşalma və çürümə əlamətləri sürətlə artır. Beləliklə, ikinci dərəcəli göbələk və bakterial xəstəliklərin yaranmasına şərait yaradır.
Oxşar xəbərlər
Bayramla bağlı 135 ünvanda qurbanlıq heyvanların satışı və kəsimi xidmətləri göstərilir
İyunun 6-sı və 7-si tarixlərini əhatə edən Qurban bayramı günlərində əhalinin təhlükəsiz ət və ət məhsulları ilə təmin olunması, həmçinin qurbanlıq heyvan kəsimi və satışının müvafiq norma və qaydalara uyğun, təhlükəsiz və sağlam şəraitdə həyata keçirilməsi üçün Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi və aidiyyəti qurumlar tərəfindən bütün zəruri tədbirlər görülüb. Tədbirlər çərçivəsində Naxçıvan Muxtar Respublikası da daxil olmaqla, ölkə üzrə 135 ünvanda qurbanlıq heyvanların satışı və kəsimi xidmətləri təşkil edilib. Onlardan 77-də qurbanlıq heyvanların kəsimi və satışı, 30-da yalnız satışı, 28-də isə yalnız kəsimi xidmətləri vətəndaşlara təklif olunur. Bununla yanaşı, bir sıra regionlarda səyyar heyvan kəsimi çadırları quraşdırılaraq qurbanlıq heyvanların baytarlıq nəzarəti altında kəsimi və satışı həyata keçirilir. Bu çərçivədə Zəngilan rayonunun Ağalı kəndində və Ağdərə rayonunun Talış kəndində, həmçinin Ağdam, Şuşa, Füzuli və Cəbrayıl rayonlarında da heyvan kəsimi üçün çadırlar quraşdırılıb. Kəsim məntəqələrində Qida Təhlükəsizliyi İnstitutunun baytarlıq laboratoriyaları da mövcuddur. Gücləndirilmiş rejimdə fəaliyyət göstərən laboratoriyalarda peşəkar baytar həkimlər fəaliyyət göstərir. Qurbanlıq heyvanlar arasında hər hansı xəstəliyə şübhə yaranarsa, daxili orqanlarından nümunə götürülərək həmin laboratoriyalarda, eyni zamanda Mərkəzi Baytarlıq Laboratoriyasında müayinə edilir. Ölkə ərazisində fəaliyyət göstərən soyuducu infrastruktura malik ticarət şəbəkələri tərəfindən də əvvəlcədən qəbul olunmuş sifarişlər əsasında qurbanlıq heyvanların kəsilməsi və ətinin vətəndaşlara çatdırılması xidməti həyata keçirilir. Vətəndaşlar qurbanlıq heyvanların kəsim və satış məntəqələri barədə məlumatı Agentliyin saytından (afsa.gov.az/az/qurban-bayrami-2025) əldə edə bilərlər. Vətəndaşlardan bayram günlərində heyvan kəsimi və satışı fəaliyyətləri ilə bağlı xoşagəlməz hallarla rastlaşdıqda, aidiyyəti dövlət qurumlarına və ya Agentliyin “1003-Çağrı Mərkəzi”nə məlumat vermələri xahiş olunur.
Latviyanın Vidzeme regionunda quş qripi xəstəliyi qeydə alınıb
Ümumdünya Heyvan Sağlamlığı Təşkilatının (ÜHST) rəsmi məlumatına əsasən, Latviya Respublikasının Vidzeme regionunda yüksək patogen quş qripi xəstəliyi qeydə alınıb. Respublika ərazisinin qeyd olunan yoluxucu xəstəlikdən qorunması üçün Vidzeme regionunda zonalaşma prinsipi nəzərə alınmaqla, xəstəlik baş vermiş təsərrüfatdan 10 km radiusda olan məsafədə yerləşən müəssisələrdən diri quş və quşçuluq məhsullarının idxalına ÜHST-nin “Quruda yaşayan heyvanların sağlamlıq Məcəlləsi”nə uyğun olaraq Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi tərəfindən müvəqqəti məhdudiyyət tətbiq olunub. Eyni zamanda müvafiq tədbirlərin görülməsi üçün Dövlət Gömrük Komitəsinə müraciət olunub.
Qurbanlıq heyvanların satışı və kəsimi xidmətləri göstəriləcək ünvanların SİYAHISI
Qurbanlıq heyvan kəsimi və satışının müvafiq norma və qaydalara uyğun, sağlam və rahat şəraitdə həyata keçirilməsi məqsədilə bu il Naxçıvan Muxtar Respublikası da daxil olmaqla, ölkə üzrə 135 ünvanda qurbanlıq heyvanların satışı və kəsimi xidmətləri təşkil olunacaq. Bunlardan 77-də həm kəsim, həm satış, 30-da qurbanlıq heyvanların yalnız satışı, 28-də isə yalnız heyvan kəsimi xidmətləri təklif olunacaq. Həmin məntəqələrdə baytarlıq nəzarətindən keçmiş və sanitar-gigiyenik tələblər gözlənilməklə kəsilmiş qurbanlıq heyvanlar əhaliyə təqdim olunacaq. Bununla yanaşı, bir sıra regionlarda Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi ilə razılaşdırılmaqla səyyar heyvan kəsimi çadırları quraşdırılaraq qurbanlıq heyvanların baytarlıq nəzarəti altında kəsimi və satışı təmin ediləcək. Həmçinin ölkə ərazisində fəaliyyət göstərən müvafiq infrastruktura malik ticarət şəbəkələri tərəfindən sifarişlərə uyğun bayram günlərində qurbanlıq heyvan ətinin vətəndaşlara çatdırılması nəzərdə tutulur. Bununla bağlı həmin satış şəbəkələri tərəfindən ətraflı məlumatlar veriləcək. Vətəndaşlar bayram günlərində saat 08:00-dan 20:00-dək qurbanlıq heyvanları satmaq, almaq və ya kəsdirmək üçün yuxarıda qeyd edilən xidmətlərdən istifadə edə bilərlər. Ölkə üzrə qurbanlıq heyvanların satışı və kəsimi yerləri barədə məlumatları https://afsa.gov.az/az/qurban-bayrami-2025 linkinə daxil olmaqla, eləcə də aşağıdakı cədvəldən əldə edə bilərsiniz:
