Giriş
AQTİ mütəxəssisləri tərəfindən bitki sağlamlığı sahəsində tədbirlər davam etdirilir
23 Avqust 2022 12:13
Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi İnstitutunun (AQTİ) mütəxəssisləri tərəfindən tərəvəz yarpaq lağımlayıcısının (Latş - Liriomyza sativae) yayılmasına nəzarət və ona qarşı effektiv mübarizə tədbirləri aparmaq məqsədilə ekspres risk təhlili həyata keçirilib.
Tərəvəz yarpaq lağımlayıcısı - ilk dəfə Argentinada yonca bitkisinin yarpağında aşkar edilib. Daha sonra bu zərərvericiyə Şimali, Mərkəzi və Cənubi Amerika, Afrika, Sakit okean və Karib adalarında, eləcə də bir necə Asiya ölkəsində rast gəlinib. Türkiyədə zərərvericinin yayılma arialı Ege və Cənub-Şərqi Anadolu bölgələri ilə məhdudlaşır. Azərbaycanda isə tərəvəz yarpaq lağımlayıcısının aşkar edilməsi ilə bağlı indiyə kimi rəsmi məlumat qeydə alınmayıb.
Tərəvəz yarpaq lağımlayıcısı - çiçəkli və tərəvəz bitkilərinin üzərində rast gəlinən, karantin tətbiq edilən polifaq zərərvericidir. Zərərvericinin sahib bitkilərinə, əsasən, pomidor, kartof və qabaq aid edilir. Bundan başqa kərəviz, bibər, sarımsaq, soğan, kələm, çətənə, kahı, kətan, turp, qovun, xiyar, yonca, lobya, noxud, gənəgərçək, badımcan, ispanaq, soya, pambıq, çuğundur və digər bitkilərdə də bu zərəvericiyə rast gəlinir.
Tərəvəz yarpaq lağımlayıcısı soyuq ərazilərdə tez məhv olur, isti iqlim şəraitində isə il boyu çox nəsil verə bilir. Yetkin dişi fərd orta hesabla 200-300 ədəd yumurta qoyur. Yarpağın alt səthinə qoyulan yumurtalar 9-12°C-də inkişaf edir və temperaturdan asılı olaraq 2-8 gün ərzində onlardan sürfə çıxır. Sürfələr yumurtadan çıxdıqdan sonra yarpağın mezofili ilə qidalanmağa başlayır və bu zaman yarpaqda girintili-çıxıntılı lağımlar açır. Bu proses sürfənin üçüncü inkişaf mərhələsinə qədər davam edir. Dördüncü mərhələdə isə pup əmələ gəlir ki, bu zaman qidalanma dayanır. Pup mərhələsi 20-30°C temperaturda 7-14 gün davam edə bilər. Optimal temperaturda (30°C) zərərvericinin bir nəslinin inkişafı 15 gün müddətində tamamlanır.
Bitkinin həm cavan, həm də yaşlı yarpaqları zərəvericinin açdığı çoxsaylı lağımlar səbəbindən ciddi ziyan görə bilər. Belə ki, Floridada kərəviz bitkisində, Argentinada isə yoncada 80%-ə qədər məhsul itkisi qeydə alınıb. Ümumlikdə bitkilərdə 10%-dən 100%-ə qədər məhsul itkisi mümkündür. Məsələn, şitil mərhələsində bu zərərvericiyə məruz qalan və ciddi şəkildə ziyan görən balqabaq bitkisi tamamilə məhv ola bilər.
Oxşar xəbərlər
Bitkiçilik məhsullarının istehsalı və ixracı ilə məşğul olan sahibkarlarla görüş keçirilib
Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi bitkiçilik məhsullarının istehsalı və ixracı ilə məşğul olan sahibkarlarla görüş keçirib. Onlayn formatda keçirilən görüşdə son günlər Rusiya Federasiyasına ixrac olunan bir sıra bitkiçilik məhsulları ilə bağlı bu ölkənin Baytarlıq və Fitosanitar Nəzarəti Federal Xidməti tərəfindən AQTA-ya daxil olan müvafiq bildirişlər barədə sahibkarlara məlumat verilib. Qeyd olunub ki, məhsullarında uyğunsuzluq aşkarlanması ilə bağlı bildiriş daxil olan müəssisələrə fitosanitar sertifikatın verilməsi prosesi dayandırılıb və hazırda həmin təsərrüfatlarda monitorinqlər həyata keçirilməkdədir. Görüşdə ixrac zamanı beynəlxalq ticarət qaydalarına və məhsulların idxalçı ölkənin fitosanitar tələblərinə uyğunluğuna, həmçinin qablaşdırma və etiketlənmə ilə bağlı tələblərə ciddi şəkildə əməl edilməsi, eyni zamanda təsərrüfat obyektlərinin AQTA tərəfindən qeydiyyata alınmasının önəmi və qanunvericiliyin tələbləri bir daha sahibkarların diqqətinə çatdırılıb. Sonda sahibkarların fikirləri dinlənilib, onları maraqlandıran suallar cavablandırılıb.
AQTA bitkiçilik məhsullarının ixracı ilə məşğul olan sahibkarlara müraciət edib
Son günlər Rusiya Federasiyasına ixrac olunan bir sıra bitkiçilik məhsulları ilə bağlı bu ölkənin Baytarlıq və Fitosanitar Nəzarəti Federal Xidməti tərəfindən AQTA-ya müvafiq bildirişlər daxil olub. Məhsullarında uyğunsuzluq aşkarlanması ilə bağlı bildiriş daxil olan müəssisələrə fitosanitar sertifikatın verilməsi prosesi Agentlik tərəfindən dayandırılıb, həmin təsərrüfatlarda monitorinqlərə başlanılıb. AQTA bununla bağlı bitkiçilik məhsullarının ixracı ilə məşğul olan sahibkarlara müraciət edərək bildirir ki, ixrac zamanı məhsulların idxalçı ölkənin fitosanitar tələblərinə uyğunluğuna, həmçinin qablaşdırma və etiketlənmə ilə bağlı tələblərə ciddi şəkildə əməl edilməlidir. Sahibkarlar bununla bağlı hər hansı peşəkar dəstək və metodiki köməklik üçün AQTA-nın 1003 “Çağrı Mərkəzi” və ya 012-377-00-77 (daxili 238, 215) telefon nömrələri ilə əlaqə saxlaya bilərlər.
Bitki mühafizə vasitələri və aqrokimyəvi maddələrin satışı mağazasında nöqsanlar aşkarlanıb
Salyan rayonunun Yolüstü kəndində yerləşən, Abuzərov Arif Safalı oğluna məxsus bitki mühafizə vasitələri və aqrokimyəvi maddələrin satışı mağazasında Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi tərəfindən yoxlama keçirilib. Baxış zamanı obyektdə ümumi çəkisi 1359.8 kq və 297.15 litr olan son istifadə müddəti bitmiş 92 adda pestisid və aqrokimyəvi maddə aşkarlanıb. Eyni zamanda məhsulların saxlanma şəraitinə əməl olunmadığı, temperatur rejiminin pozulduğu və digər nöqsanlar müəyyən olunub. Faktla bağlı inzibati protokol tərtib edilib, istifadə müddəti bitmiş məhsullar dövriyyədən çıxarılıb.
