Giriş
Azərbaycanda baytarlıq sisteminin inkişafı üzrə görülən işlər Ümumdünya Heyvan Sağlamlığı Təşkilatı tərəfindən yüksək qiymətləndirilib
10 Fevral 2023 09:31
Beynəlxalq ticarət qaydalarına əsasən, heyvanların və heyvan mənşəli məhsulların dövriyyəsinin tənzimlənməsi üçün xüsusi təhlükəli və ətraf mühitə zərər yetirən, habelə geniş iqtisadi itkilərə səbəb olan xəstəliklər Ümumdünya Heyvan Sağlamlığı Təşkilatı (ÜHST) tərəfindən izlənilir. Bu xəstəliklərin vaxtında aşkarlanması və mübarizə tədbirlərinin həyata keçirilməsi üçün təşkilatın üzvlüyünə daxil olan 182 ölkədə baytarlıq sisteminin xüsusi meyarlar əsasında qiymətləndirilməsi aparılır.
Sözügedən meyarlar bioloji təhlükəsizlik, insan və heyvan sağlamlığının müxtəlif aspektlərini özündə birləşdirən 45 sorğu predmetindən ibarətdir. Sorğu predmetləri beş ballıq sistemlə qiymətləndirilir. Qiymətləndirmənin nəticələrinə görə “4” və “5” qiymətlərinin çoxluğu baytarlıq sisteminin beynəlxalq standartlara uyğun qurulduğunu, habelə etibarlı və bütün riskləri qarşılamağa qadir olduğunu göstərir ki, bu da aidiyyəti sahə üzrə beynəlxalq səviyyədə ölkənin nüfuzunun artmasına şərait yaradır.
Azərbaycan Respublikası Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin dəvəti ilə 2022-ci ilin 9-20 may tarixlərində ölkəmizdə ÜHST-nin ekspertləri tərəfindən “Baytarlıq sisteminin PVS aləti vasitəsilə qiymətləndirilməsi” tədbiri həyata keçirilib və araşdırmalara dair son hesabat təqdim edilib. Qiymətləndirmə proqramına quduzluq xəstəliyinə qarşı epizootoloji vəziyyətin araşdırılması və aidiyyəti tövsiyələrin verilməsi də daxil olub ki, bu da respublikada ilk dəfə həyata keçirilir.
Ekspert qrupunun gəldiyi qənaətə görə, 2015-ci ildə keçirilmiş sonuncu qiymətləndirmə dövrü ilə müqayisədə respublikanın baytarlıq sisteminin müasirləşdirilməsində nəzərə çarpacaq dərəcədə ciddi irəliləyişlərə nail olunub. Belə ki, baytarlıq laboratoriyalarının vacib istiqamətlər üzrə beynəlxalq akkreditasiyadan keçməsi və analizlərinin keyfiyyətinə nəzarət mexanizminin işləməsi, heyvan xəstəliklərinin ləğvi üçün xüsusi proqramların hazırlanaraq tətbiq edilməsi, heyvandarlıq məhsullarının təchizat zəncirinin iştirakçısı olan müxtəlif sahibkarlıq subyektləri ilə qarşılıqlı işgüzar əlaqələrin qurulması və beynəlxalq əməkdaşlığın genişlənməsi kimi sahələr ölkəmizin baytarlıq sisteminin güclü tərəfləri kimi göstərilib.
Araşdırma dövründə antimikrob preparatların baytarlıqda tətbiqi və heyvan mənşəli məhsullarda qalıq miqdarının nəzarətdə saxlanmasına daha çox diqqət göstərilməsi və bu sahədə xüsusi prosedurların formalaşdırılmasına ehtiyac duyulduğu qeyd edilib. Ölkənin müxtəlif ərazilərində epizootik vəziyyətdən asılı olaraq xüsusi zonaların və daxili kompartmentlərin yaradılması, habelə bu sahə üzrə mövcud qanunvericiliyin əhatəli olmaması baytarlıq sistemində zəif tərəf kimi qiymətləndirilib.
Hesabatda inkişaf etdirilməli olan sahələrdən biri də heyvan yemlərinin təhlükəsizliyinə nəzarət məsələsidir. Bu sahə cari ildən qüvvəyə minmiş “Qida təhlükəsizliyi haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununun predmetinə daxildir ki, burada təhlükəsizliyin təmin edilməsi məqsədilə yemlərin tam təchizat zənciri üzrə nəzarət prosedurları tətbiq ediləcək.
Qiymətləndirmə heyətinin vurğuladığı digər məsələ Heyvanların İdentifikasiyası və Qeydiyyatı Sisteminin ölkəni tam əhatə etməməsidir ki, artıq bu istiqamətdə mühüm addımlar atılaraq Bakı, Sumqayıt şəhərləri və Abşeron rayonunda iribuynuzlu heyvanların və atların identikləşdirilməsi başa çatıb, ölkə miqyasında isə 50 başdan yuxarı heyvan saxlanılan damazlıq və digər təyinatlı təsərrüfatlara aid heyvanların identikləşdirilməsinə başlanıb.
Oxşar xəbərlər
Dabaq və quş qripi xəstəliyi ilə bağlı bəzi məhdudiyyətlər tətbiq olunub
Küveyt Dövlətinin Əl-Cəhra əyalətində dabaq, Kamboca Krallığının Kratex əyalətində, Liberiya Respublikasının Bonq bölgəsində, Vyetnam Sosialist Respublikasının Nqhe An, Tiyen Gianq, Tuyen Quanq, Lonq An, Quanq Tri əyalətlərində, Polşa Respublikasının Pomorsk inzibati ərazisində isə yüksək patogen quş qripi xəstəliyi qeydə alınıb. Bu barədə Ümumdünya Heyvan Sağlamlığı Təşkilatından (ÜHST) Azərbaycan Respublikasının Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinə rəsmi məlumatlar daxil olub. Respublika ərazisinin qeyd olunan yoluxucu xəstəliklərdən qorunması üçün zonalaşma prinsipi nəzərə alınmaqla, dabaq xəstəliyi baş vermiş təsərrüfatdan 10 km radiusda olan ərazilərdən cütdırnaqlı heyvanların, habelə onlara aid xammal və məhsulların idxalına və tranzit daşınmasına, quş qripi xəstəliyi baş vermiş təsərrüfatdan 10 km radiusda olan məsafədə yerləşən müəssisələrdən isə diri quş və quşçuluq məhsullarının idxalına ÜHST-nin “Quruda yaşayan heyvanların sağlamlıq Məcəlləsi”nə uyğun olaraq, müvəqqəti məhdudiyyət tətbiq olunub. Eyni zamanda müvafiq tədbirlərin görülməsi üçün Azərbaycan Respublikasının Dövlət Gömrük Komitəsinə müraciət olunub.
Quş qripi xəstəliyi ilə bağlı tətbiq olunan bəzi məhdudiyyətlər aradan qaldırılıb
Ümumdünya Heyvan Sağlamlığı Təşkilatının (ÜHST) rəsmi məlumatlarına əsasən, Koreya Respublikasının Collabuk-do, Qyeonqsanqbuk-Do, Ceollanam-Do, Qyeonqqi-Do əyalətlərində, Danimarka Krallığının Paytaxt, Cənubi Danimarka regionlarında, Çex Respublikasının Vısoçina, Moraviya–Sileziya, Ustetsk, Kraloveqradetsk, Zlin, Pardubitsk diyarlarında, Moldova Respublikasının Soroka, Floreşti, Ştefan-Voda, Drokiya, Rezina, Șoldaneștı, Rışkanı, Dubısаri, Edinet, Qlоdеni, Straşeni, Kахul, Оrхеy rayonlarında, Slovakiya Respublikasının Trnavsk, Bratislava diyarlarında, Mozambik Respublikasının İnyambane əyalətində, Almaniya Federativ Respublikasının Brandenburq, Hessen vilayətlərində, Polşa Respublikasının Opolsk inzibati ərazisində, Amerika Birləşmiş Ştatlarının Montana, Miçiqan, Delaver, Florida, Şimali Karolina, Virciniya ştatlarında qeydə alınmış yüksək patogen quş qripi xəstəliyi aradan qaldırılıb. Belə ki, qeyd olunan inzibati ərazi vahidlərində ÜHST-nin “Quruda yaşayan heyvanların sağlamlıq Məcəlləsi”nə əsasən, xəstəliyin ləğv edilməsindən sonra gözləmə müddəti başa çatıb və epizootik sağlamlıq statusu bərpa olunub. Bununla əlaqədar, respublika ərazisinin bu yoluxucu xəstəlikdən qorunması məqsədilə həmin inzibati ərazi vahidlərinə tətbiq edilmiş məhdudiyyətlər aradan qaldırılıb. Eyni zamanda müvafiq tədbirlərin görülməsi üçün Azərbaycan Respublikasının Dövlət Gömrük Komitəsinə müraciət olunub.
AQTA ilə İranın Baytarlıq Təşkilatı arasında Anlaşma Memorandumu imzalanıb
Azərbaycan Respublikasının Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi ilə İran Baytarlıq Təşkilatı arasında “Transsərhəd heyvan xəstəlikləri ilə mübarizə sahəsində əməkdaşlıq haqqında” Anlaşma Memorandumu imzalanıb. Sənədi Azərbaycanın Baş nazirinin müavini (hökumətlərarası komissiyanın həmsədri) Şahin Mustafayev və İranın yol və şəhərsalma naziri (hökumətlərarası komissiyanın həmsədri) Fərzanə Sadiq imzalayıblar. Memoranduma əsasən, Azərbaycan Respublikasının Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi və İran İslam Respublikasının Baytarlıq Təşkilatı dövlət sərhədlərinə bitişik ərazilərdə transsərhəd heyvan xəstəlikləri ilə mübarizə tədbirlərinin həyata keçirilməsi üzrə birgə fəaliyyət göstərəcək, regionda yoluxucu heyvan xəstəliklərinin törətdiyi epizootoloji gərginliyin artması fonunda hər iki dövlətin əhalisinin və ətraf mühitinin bioloji təhlükəsizliyinin təmin edilməsi istiqamətində müvafiq tədbirlər icra edəcəklər. Anlaşma Memorandumu çərçivəsində Azərbaycan Respublikasının İran İslam Respublikası ilə dövlət sərhədinə bitişik ərazilərdə epizootiya əleyhinə, o cümlədən nəzarət, peyvəndləmə, monitorinq və sair birgə tədbirlərin təşkili təmin ediləcək. Həmçinin sərhəddə baytarlıq nəzarəti tədbirlərinin həyata keçirilməsində əməkdaşlığın genişləndirilməsi və təcrübə mübadiləsinin aparılması nəzərdə tutulur. Memorandumda bundan başqa, qeyd edilən sahələr üzrə AQTA ilə İranın Baytarlıq Təşkilatı nümayəndələrindən və ekspertlərdən ibarət işçi qrupların yaradılması, birgə tədqiqatların aparılması, heyvan xəstəliklərinin laboratoriya diaqnostikası üzrə birgə təlim və məşqlərin keçirilməsi, məlumat mübadiləsinin aparılması, görüşlərin təşkili kimi məsələlər öz əksini tapıb.
