Giriş
Bakıda pestisidlərdən istifadənin idarə edilməsinə dair regional seminar işə başlayıb
18 Sentyabr 2023 11:13
Azərbaycan Respublikası Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin təşkilatçılığı və Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatının (FAO) dəstəyi ilə bu gün Bakıda “Pestisidlərin həyat dövriyyəsinin idarə edilməsi” mövzusunda regional seminara start verilib. “Mərkəzi Asiya ölkələrində və Türkiyədə pestisidlərin dövriyyəsinin idarə olunması və davamlı üzvi çirkləndiricilərə aid edilən pestisidlərin zərərsizləşdirilməsi layihəsi” çərçivəsində keçirilən tədbir 18-20 sentyabr tarixlərini əhatə edir. Seminara layihəyə üzv olan Azərbaycan, Türkiyə, Qazaxıstan, Qırğızıstan və Tacikistanı təmsil edən mütəxəssislər və FAO-nun əməkdaşları qatılıb.
Tədbirin açılışında çıxış edən Azərbaycan Respublikasının Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin sədri Qoşqar Təhməzli bildirib ki, ölkəmizdə qida zəncirinin əsas elementlərindən olan bitki sağlamlığı sahəsində hüquqi bazanın təkmilləşdirilməsi, həmçinin bitki sağlamlığı və bitki mühafizəsi vasitələrinin və aqrokimyəvi maddələrin dövriyyəsinə nəzarət sisteminin inkişafı ilə bağlı əhəmiyyətli nəticələr əldə edilib. Bu istiqamətdə müasir tələblərə cavab verən laboratoriya infrastrukturu yaradılıb, kadr və elmi potensial gücləndirilib, beynəlxalq əməkdaşlıq əlaqələri genişləndirilib, informasiya sistemi müasirləşdirilib və digər əhəmiyyətli tədbirlər həyata keçirilib. Q.Təhməzli əlavə edib ki, ölkədə bitki sağlamlığının təmin olunması sahəsində BMT-nin Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatı, Bitki Mühafizəsi Haqqında Beynəlxalq Konvensiya və Avropa və Aralıq Dənizi Bitki Mühafizəsi Təşkilatı və sair bu kimi beynəlxalq təşkilatların həyata keçirdiyi genişmiqyaslı və dəyərli çalışmalar, o cümlədən davamlı üzvi çirkləndiricilərə aid edilən pestisidlərin zərərsizləşdirilməsi ilə bağlı regional layihə çərçivəsində bu günə qədər görülmüş işlər olduqca əhəmiyyətlidir. Bu önəmli məsələnin Azərbaycan Hökumətinin daim diqqət mərkəzində olduğunu bildirən Agentlik sədri Azərbaycan Respublikası Prezidentinin müvafiq Sərəncamı ilə yaradılmış Komissiyanın ilk iclasında pestisidlərlə çirklənmiş ərazilərdə və onların saxlanıldığı anbarlarda aparılan monitorinqlərin nəticələrinin təhlili və ümumiləşdirilərək problemlərin aradan qaldırılması, habelə pestisidlərin dövriyyəsi sahəsində monitorinqlərin aparılması, mövcud vəziyyətin təhlil edilməsi və bu istiqamətdə təhlükəsizliyin təmin olunması ilə bağlı zəruri tədbirlərə dair təkliflərin hazırlanması məqsədilə İşçi qruplar yaradıldığını diqqətə çatdırıb. Qeyd olunub ki, qrup üzvlərinin iştirakı ilə keçirilən görüşlər zamanı istifadəyə yararsız pestisidlərlə bağlı ölkədə mövcud olan problemlərin həlli istiqamətində ilkin təkliflər hazırlanaraq Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi tərəfindən Hökumətə təqdim edilib.
Q.Təhməzli deyib ki, bu sahə üzrə fəaliyyət göstərən sahibkarlıq subyektlərinin də üzərinə böyük məsuliyyət düşür. Belə ki, Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi tərəfindən həyata keçirilən yoxlama-nəzarət tədbirləri çərçivəsində pestisidlərin saxlanıldığı anbarlarda, satış obyektlərində, o cümlədən onların tətbiq olunduğu bitkiçilik təsərrüfatlarında kifayət qədər dövlət qeydiyyatına alınmamış, yararlılıq müddəti bitmiş, həmçinin aparılmış laborator sınaqlar nəticəsində keyfiyyət parametrləri normativ göstəricilərinə uyğun gəlməyən saxta preparatlar aşkar edilib. Bununla yanaşı, il ərzində tonlarla yararlılıq müddəti bitmiş və istifadəyə yararsız hesab olunan pestisidlər Agentliyin İnventarlaşdırma komissiyasının müvafiq rəyi ilə dövriyyədən çıxarılıb və təhlükəsizliyinin təmin olunması məqsədilə Cəngi pestisid poliqonuna daşınıb. Odur ki, sahibkarlıq subyektləri müvafiq qanunvericiliyə əsasən, istehsal və idxal etdikləri pestisidlərin, bioloji preparatların və digər bitki mühafizə vasitələrinin keyfiyyət göstəricilərinə və təhlükəsizliyinə zəmanət verməli və məsuliyyət daşımalıdırlar.
Bildirilib ki, hazırda ölkəmizdə inteqrir bitki mübarizə üsullarının tətbiqinin genişləndirilməsi, bioloji mübarizənin təşviqi hesabına zəhərli kimyəvi vasitələrdən istifadənin minimuma endirilməsi prioritet istiqamətlərdəndir. Q.Təhməzli çıxışının sonunda region ölkələrində insan, heyvan və ətraf mühit sağlamlığı arasında birbaşa asılılığı vurğulayaraq, “Vahid Sağlamlıq” konsepsiyasının aktuallığını önə çəkib.
FAO-nun Azərbaycandakı nümayəndəsi Muhammad Nasar Hayat isə tədbirdə çıxışında vurğulayıb ki, regional seminar önəmli məsələlərin müzakirəsi üçün gözəl platformadır. FAO və digər beynəlxalq təşkilatlar bitki sağlamlığı sahəsi üzrə müvafiq qurumlarla birgə Mərkəzi Asiya ölkələrində və Türkiyədə pestisidlərin dövriyyəsinin idarə olunması və davamlı üzvi çirkləndiricilərə aid edilən pestisidlərin zərərsizləşdirilməsi sahəsində bir sıra layihələrə dəstək verir.
Seminarın birinci və ikinci günlərində mütəxəssislər tərəfindən “Mövcud mənzərəni başa düşmək: Mərkəzi Asiya ölkələrində pestisidlərin həyat dövrünün idarə olunması” və "Dayanıqlı həllərə doğru: Pestisidlərin həyat dövriyyəsində idarəetmənin yaxşılaşdırılması üçün yol xəritəsi" mövzularında təqdimatların edilməsi nəzərdə tutulub. Tədbirin son günündə isə Azərbaycanda pestisidlərin həyat dövriyyəsində iştirak edən dövlət qurumlarından səlahiyyətli şəxslərin və FAO-nun bu sahə üzrə ixtisaslaşmış beynəlxalq ekspertlərinin iştirakı ilə “Azərbaycanda istifadəyə yararsız, köhnəlmiş pestisidlərin idarəedilməsinin təkmilləşdirilməsi” mövzusunda Milli Seminarın təşkil olunması nəzərdə tutulur.
Qeyd edək ki, seminar bitdikdən sonra tədbirin davamı olaraq, sentyabrın 21-də və 22-də Türkiyənin Kənd Təsərrüfatı və Meşəçilik Nazirliyindən olan mütəxəssislərlə Agentliyin inzibati binasında görüşlərin keçirilməsi nəzərdə tutulur. Görüşlərdə Azərbaycanda bitki mühafizə vasitələrinin qeydiyyatı və dövriyyəsinə nəzarət mexanizmi ilə Türkiyə təcrübəsi əsasında yaxından tanış olmaq və prosesin təkmilləşdirilməsi istiqamətində təkliflərin verilməsi planlaşdırılır.
Oxşar xəbərlər
Zərərvericiyə qarşı birgə mübarizə: AQTA əməkdaşları Zaqatalanın 7 kəndində əhali ilə görüşlər keçirib
AQTA Aparatının, eləcə də regional bölmələrin 60-a yaxın əməkdaşı Zaqatalanın kəndlərində Qəhvəyi mərmər bağacığı ilə mübarizə və maarifləndirmə tədbirlərinə cəlb olunub. Rayona ezam olunan Agentlik əməkdaşları Zaqatalanın 7 kəndində monitorinq və əhali ilə birgə mübarizə tədbirləri həyata keçiriblər. Tədbirdə payız-qış mövsümündə zərərvericiyə qarşı aparılan mübarizə tədbirləri barədə ətraflı məlumat verilib. Bildirilib ki, 300-dən çox bitki növü ilə qidalanan zərərverici payız dövründə fizioloji aktivliyini itirir və bitkilər üçün birbaşa təhlükə yaratmır. Bu mövsümdə qışlamaya üstünlük verdiyi üçün zərərverici əsasən yaşayış evlərində, ictimai-iaşə obyektlərində, təsərrüfat tikililərində və digər qapalı məkanlarda müşahidə olunur. AQTA-a əməkdaşları sakinlərlə birgə zərəvercinin qışlama üçün yuva saldığı yerlərə, tikililərin üst qatlarına, çardaqlara və tavan hissələrinə baxış keçiriblər. Sakinlərlə maarifləndirici söhbətlər aparılıb və çap materialları təqdim ediblər. Yerli icra hakimiyyəti və icra nümayəndəlikləri tədbirlərə dəstək veriblər. Qeyd olunub ki, yaşayış sahələrində kimyəvi mübarizə tədbirlərinin aparılması insan sağlamlığı üçün risklər yarada bilər. Buna görə də sakinlərin zərərvericiləri mexaniki üsullarla toplayaraq məhv etməsi xüsusilə vacibdir. Beynəlxalq təcrübədə də Qəhvəyi mərmər bağacığı ilə mübarizədə mexaniki üsuldan geniş istifadə olunduğu vurğulanıb. Bura aldadıcı tələlər, süni yaradılmış sığınacaq yerləri daxildir. Bağacıq üçün süni qışlama yerləri əsasən boş karton və ya qəzetlə doldurulmuş adi bir qutudan da hazırlanır. Hazırki qışlama dövründə aparılmalı olan mexaniki yolla mübarizə üsulu zərərvericinin populyasiyasının qarşısını ala bilər. Əlaqədar dövlət qurumlarının, yerli icra hakimiyyətlərinin, bələdiyyələrin və vətəndaşların birgə fəaliyyəti nəticəsində bu zərərverici təhlükəsi minimuma endiriləcək. Hər bir vətəndaşımızın bu prosesdə fəal iştirakı böyük əhəmiyyət daşıyır.
Xaçmazın 5 kəndində zərərvericiyə qarşı maarifləndirmə tədbiri keçirilib
Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin Quba-Xaçmaz regional bölməsinin əməkdaşları tərəfindən Xaçmaz rayonunun Dədəli, Baraxum, Sabiroba, Bostancı və Palıdlı kəndlərinin sakinləri ilə Qəhvəyi mərmər bağacığına qarşı mübarizə tədbirlərinə dair maarifləndirici görüşlər keçirilib. Sakinlərə zərərvericinin bitkilərə və kənd təsərrüfatına vurduğu ziyan, eləcə də payız-qış mövsümündə aparılmalı mexaniki mübarizə tədbirləri barədə ətraflı məlumat verilib.
Fumiqasiya - bitki və bitkiçilik məhsullarının zərərvericilərdən təmizlənməsi
Fumiqasiya (zərərsizləşdirmə) tədbirləri, karantin nəzarətində olan bitki və bitkiçilik məhsullarının zərərvericilərdən təmizlənməsi məqsədilə qaz və buxar halında olan kimyəvi maddələr vasitəsilə həyata keçirilən prosesdir. Bu tədbirlər əsasən xüsusi hazırlanmış bərk formalı tabletlər və ya maye halında olan fumiqant preparatlarının tətbiqi ilə aparılır. Fumiqasiya yalnız müvafiq hazırlıq keçmiş mütəxəssislər tərəfindən, Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi yanında Aqrar Xidmətlər Agentliyinin fumiqasiya dəstəsi tərəfindən həyata keçirilir. Bu tədbirlərə nəzarət isə Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi tərəfindən təmin olunur. Fitosanitar tələblərə uyğun olaraq, fumiqasiya idxal-ixrac əməliyyatları zamanı məhsulların beynəlxalq tələblərə uyğun zərərsizləşdirilməsini təmin etmək məqsədilə icra olunur. Eyni zamanda, bu tədbirlər daxili daşınma zamanı, saxlama anbarlarında, topdan və pərakəndə satış məntəqələrində də aparıla bilər. Fumiqasiya tədbirləri Beynəlxalq Bitki Mühafizəsi Konvensiyası (IPPC) çərçivəsində qəbul edilmiş ISPM 15 – “Taxta qablaşdırma materiallarının beynəlxalq ticarətdə tənzimlənməsi” beynəlxalq fitosanitar standartına əsaslanır.
