Giriş
İnsan sağlamlığı üçün vacib olan 7 qidanı tanıyaq!
29 Dekabr 2023 09:42
Azərbaycan Respublikasının Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi (AQTA) hər kəsə sağlam və faydalı qida məhsullarından istifadə olunmasını tövsiyə edir. İnsan sağlamlığı üçün vacib hesab olunan əsas 7 qida isə aşağıdakılardan ibarətdir:
Balıq: Balıq məhsulları Omeqa-3 yağ turşuları, eləcə də bir çox mineral və vitaminlərlə zəngindir. Bu məhsullar diqqət pozğunluğu, bağırsaq və digər xəstəliklərin yaranma riskini azaldır. Həmçinin beynin funksiyalarını yaxşılaşdırır, ürəyin sağlam olmasına kömək göstərir və sümüklər üçün faydalıdır. Balığın tərkibindəki zülal digər zülallara nisbətən tez həzm edilir.
Yumurta: "Təbii multivitamin" adlandırılan yumurta rasionumuzda mühüm yer tutur. Ortaölçülü 2 yumurtanın tərkibində gündəlik D vitamini ehtiyacımızın 82, fol turşusu ehtiyacımızın 50, B2 vitamini ehtiyacımızın 25, selen ehtiyacımızın isə 40%-i mövcuddur. Yumurta, həmçinin A, E, B5, B12 vitaminləri, dəmir, yod və fosforla zəngindir. 13 əsas vitamin və mineralla zəngin olan bu qida Omeqa-3 yağ turşuları və antioksidantlar da ehtiva edir.
Göyərtilər: Göyərtilər vitaminlərlə, üzvi turşularla, xüsusilə də, karotin, C, B qrup vitaminləri və fitonsidlərlə zəngindir. Bu məhsullar ürək-damar xəstəlikləri və piylənmə riskini azaldır. Göyərtilər zəngin lif tərkibinə malik olduğundan yaxşı həzm edilir və uzunmüddətli toxluq hissi yaradır. Bu məhsulların qurd yumurtaları ilə çirklənmə ehtimalı çox olduğu üçün istehlak edilməzdən əvvəl yaxşıca yuyulmalıdır.
Alma: Almanı “vitamin və mineral deposu” adlandıra bilərik. Alma dəmir, kalium, fosfor, sinklə zəngindir və yüksək lif tərkibinə görə asan həzm edilir. Antioksidantdır, yəni bədəni toksinlərdən təmizləyir. Yüksək C vitamini sayəsində qan damarlarının elastikliyini artırır.
Təbii zeytun yağı: Təbii zeytun yağı A, E vitaminləri və bir çox minerallarla zəngindir, iltihab əleyhinədir və antioksidant təsir göstərir. Bu yağ beynin və gözlərin sağlamlığı üçün əhəmiyyətlidir. Eyni zamanda Alzheymer xəstəliyinin müalicəsi və profilaktikası zamanı faydalı olduğu düşünülür.
Çərəzlər: Çərəzlər insan orqanizminin ehtiyac duyduğu gündəlik vitamin və mineral normasını, eləcə də beynin təbii yağlara olan ehtiyacını ödəyir. Eyni zamanda çərəzlərin tərkibindəki lif, vitamin, mineral və antioksidantlar bir çox xəstəliklərə qarşı qalxan rolunu oynayır.
Təbii fermentləşdirilmiş kələm: Təbii halda fermentləşdirilmiş kələm təzə kələmdən daha faydalı hesab edilir. Fermentasiya edildikdə kələmin tərkibindəki şəkər süd turşusuna çevrilir. Süd turşusunun özü çox faydalıdır. Probiotik və prebiotik xüsusiyyətlərə malik olmaqla, bağırsaqlarda zərərli mikroorqanizmlərin çoxalmasının qarşısını alır və toksinlərin bədəndən xaric olmasını sürətləndirir. Qanda şəkərin səviyyəsini tənzimləməyə kömək edir. Həzm prosesinə yaxşı təsir göstərir. Bundan əlavə, məhsul A vitamini, manqan, kalium və kalsiumla zəngindir. Zərərli xolesterinlə mübarizə apararaq ürək-damar xəstəlikləri riskini azaldır. Payız-qış dövründə daha çox istifadə edilən bu məhsul C vitamini ilə zəngin olduğu üçün immuniteti gücləndirir. Faydalı xüsusiyyətlərinə baxmayaraq, təbii fermentləşdirilmiş kələmin qastrit, xora və mədə turşuluğunun normadan artıq olduğu xəstəliklər zamanı istifadəsi tövsiyə edilmir.
Qeyd edək ki, insan sağlamlığı üçün vacib hesab edilən 7 qida ilə bağlı AQTA tərəfindən videoçarx hazırlanıb. Həmin videoçarxı təqdim edirik.
Oxşar xəbərlər
İstehlaka yararsız 130 kq ət aşkarlanıb
Nəzarət tədbirləri çərçivəsində Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin və DİN-in Qubadlı Rayon Polis Şöbəsinin əməkdaşları Balasoltanlı postunda Mehdi Mirzəcanlıya məxsus 77-QY-119 dövlət qeydiyyat nişanlı “Hyundai” markalı avtomobildə antisanitar şəraitdə daşınan 130 kq heyvan əti aşkarlayıb. Baxış zamanı ətin baytarlıq-sanitariya ekspertizasından keçirilmədiyi, həmçinin qaraldığı müəyyən edilib. Mirzəliyev Qurban Əhmədalı oğlu izahatında heyvanı yoncadan köpdüyü üçün kəsdiyini və Mehdi Mirzəcanlının maşını ilə Laçın rayonundan Füzuli rayonu, Fin qəsəbəsinə göndərdiyini bildirib. Müayinələrin aparılması üçün nümunələr götürülərək Qida Təhlükəsizliyi İnstitutunun müvafiq laboratoriyasına təqdim olunub və istehlaka yararsız ət soyuducu anbarda saxlanca yerləşdirilib. Faktla bağlı qanunvericiliyə uyğun tədbirlər görülüb. Araşdırmalar davam etdirilir.
AQTA pestisid, bioloji preparat və aqrokimyəvi maddələrin istehsalı və dövriyyəsi sahəsində nəzarət tədbirlərini davam etdirir
Ölkədə pestisidlərin, bioloji preparatların və aqrokimyəvi maddələrin (preparat) qeydiyyatı Nazirlər Kabinetinin 2007-ci il 22 yanvar tarixli, 10 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş müvafiq Qaydalara uyğun olaraq həyata keçirilir. Həmin preparatların dövlət sınağı və qeydiyyatını təşkil etmək, həmçinin müvafiq qərarlar qəbul etmək məqsədilə Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi (AQTA), Kənd Təsərrüfatı, Ekologiya və Təbii Sərvətlər, Səhiyyə və Fövqəladə Hallar nazirliklərinin nümayəndələrindən ibarət Ekspert Şurası yaradılıb. Qanunvericiliyə əsasən, preparatların dövlət sınaqları laborator ekspertiza, tarla sınağı və istehsalat sınağı mərhələlərində həyata keçirilir. Tarla və istehsalat sınaqları Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin 5, Elm və Təhsil Nazirliyinin isə 1 Elmi-Tədqiqat İnstitutu tərəfindən aparılır. Dövlət sınaqlarının bütün mərhələləri müsbət nəticələndikdə, preparatın qeydiyyata alınması məsələsinə Ekspert Şurasının hər ay keçirilən iclaslarında baxılır. Şurada məhsulun keyfiyyət və təhlükəsizliyinə, insan sağlamlığına, ətraf mühitə, kənd təsərrüfatına təsirləri qiymətləndirilərək qeydiyyata alınmasına dair kollegial qərarlar qəbul edilir. Qeydiyyata alınmış preparatlara şəhadətnamə verilir, reyestrə daxil edilir və ölkə ərazisində idxalına icazə verilir. İdxal olunan hər məhsul partiyası laborator müayinələrə cəlb edilir və sınaq nəticəsi uyğun olduğu təqdirdə dövriyyəyə buraxılır. Sözügedən preparatların istehsalı və idxalı fəaliyyəti üçün lisenziya AQTA-nın rəyi ilə İqtisadiyyat Nazirliyi tərəfindən təqdim edilir. Nəzarət tədbirləri bununla da bitmir. Belə ki, müvafiq dövlət qurumlarının nümayəndələrindən ibarət İşçi qruplar tərəfindən preparatların istehsal müəssisələrində, saxlanc anbarlarında, satış yerlərində monitorinqlər həyata keçirilir. Monitorinqlər zamanı aşkarlanan yararlılıq müddəti bitmiş, tətbiqi qadağan edilmiş, hermetikliyi pozulmuş və bu kimi digər uyğunsuzluq təşkil edən preparatlarla bağlı yuxarıda adları sadalanan nazirliklərin nümayəndələrindən ibarət inventarlaşdırma komissiyası tərəfindən qərarlar qəbul edilir. Həmin qərarlara əsasən, yararsız preparatların Aqrar Xidmətlər Agentliyinin tabeliyində “Cəngi pestisid poliqonu”na göndərilməsi təmin olunur. Bitkiçilik təsərrüfatlarında preparatların tətbiq reqlamentinə, saxlanma şəraitinə və təhlükəsizlik qaydalarına əməl olunmasına nəzarət edilməsi məqsədilə AQTA tərəfindən fitosanitar nəzarət tədbirləri həyata keçirilir, nöqsan aşkarlanmış müəssisələrlə bağlı isə bir sıra məhdudlaşdırıcı qərarlar qəbul edilir. Aparılan monitorinqlər nəticəsində bir çox müəssisələrdə sağlamlaşdırma tədbirlərinin həyata keçirilməsi preparatların anbarlarda saxlama şəraiti və təsərrüfatlarda istifadəsi ilə bağlı reqlamentlərə əməl edilməsinə gətirib çıxarıb. Sahibkarlar və fermerlər preparatların keyfiyyəti, eləcə də digər şübhəli hallarla bağlı AQTA-nın “1003 – Çağrı Mərkəzi”nə müraciət edə bilərlər.
Belçikanın istehsalçı şirkətinə qoyulan məhdudiyyət aradan qaldırılıb
Belçika Krallığının istehsalçı şirkəti “S.A. Corman”a məxsus kərə yağı məhsulunda aşkarlanmış uyğunsuzluqla əlaqədar Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi tərəfindən idxalla bağlı qoyulan müvəqqəti məhdudiyyət aradan qaldırılıb. Belə ki, AQTA-nın bildirişi əsasında, Belçikanın aidiyyəti qurumu tərəfindən istehsalçı müəssisədə nəzarət tədbirləri görülüb və laborator müayinələr aparılıb. Müvafiq sağlamlaşdırma tədbirləri ilə bağlı AQTA-ya ətraflı məlumat verilib. Belçika tərəfindən gücləndirilmiş nəzarət tədbirlərinin görülməsi, həmçinin qarşılıqlı idxal-ixrac əməliyyatları ilə bağlı müvafiq tələblərə əməl olunacağına dair zəmanətin verilməsi nəzərə alınaraq, istehsalçının respublikamıza məhsul idxalına qoyulmuş müvəqqəti məhdudiyyət aradan qaldırılıb. AQTA-nın qərarı ilə bağlı Belçika Krallığının Qida Zəncirinin Təhlükəsizliyi üzrə Federal Agentliyinə müvafiq məlumat verilib.
