Giriş
“KODEKS ALİMENTARİUS” Komissiyasının nümayəndə heyəti Azərbaycanda rəsmi səfərdə oldu
15 Sentyabr 2018 00:00
“KODEKS Alimentarius” Komissiyası Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatı (FAO) və Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı tərəfindən 1963-cü ildə qida məhsulları standartlarının işlənib hazırlanması məqsədilə yaradılmışdır. 189 üzvü olan (188 üzv-ölkəni və bir təşkilatı – Avropa İttifaqının üzv olduğu) Kodeks Alimentarius Komissiyasının iclaslarında 225 Kodeks iştirakçısı (56 beynəlxalq dövlət təşkilatı, 153 QHT və BMT-nin 16 təşkilatı) toplanır. KAK sessiyalarında orta hesabla 600 üzv, o cümlədən 130 üzv iştirakçı-hökumət və 40 müşahidəçi təşkilat iştirak edir.
Komissiyanın əsas məqsədi: istehlakçıların sağlamlığının mühafizəsi və qida məhsullarının ticarətində vicdanlı münasibətin təmin olunması; beynəlxalq, hökumət və qeyri-hökumət təşkilatları tərəfindən qida məhsullarına dair standartların üzərində aparılan işin əlaqələndirilməsinə kömək; standartların hazırlanması üzrə işin təşəbbüsü və prioritetlərinin müəyyənləşdirilməsi, həmçinin müvafiq təşkilat vasitəsilə bu işlərə rəhbərlik; tələblərə uyğun hazırlanmış standartların təkmilləşdirilməsi və onların Kodeksə regional və ya ümumdünya standartları kimi artıq işlənmiş və digər orqanlar tərəfindən təsdiqlənmiş digər beynəlxalq standartlarla birlikdə Kodeks Alimentarius-a daxil edilməsi; dərc olunmuş standartlara cari vəziyyətə uyğun olaraq düzəlişlərin edilməsindən ibarətdir.
Qeyri-neft sektorunun inkişafına böyük önəm verildiyi dövrdə Azərbaycanda istehsal olunmuş qida məhsullarının “Made in Azerbaijan” brendi altında dünya bazarlarına çıxarılması, idxal-ixrac əməliyyatlarının genişləndirilməsində milli standartların işlənməsinə və onların beynəlxalq tələblərə uyğunlaşdırılmasına ciddi ehtiyac var.
Ölkəmizin qida təhlükəsizliyi sahəsində Dövlət siyasətini həyata keçirən qurum kimi Azərbaycan Respublikasının Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi bu istiqamətdə ciddi tədbirlər görməklə yanaşı, Kodeks Alimentarius və digər müvafiq beynəlxalq təşkilatlarla əlaqələrini genişləndirməkdədir.
Ölkəmiz 2011-ci ildən Kodeks Alimentarius Komissiyasının üzvüdür. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin müvafiq fərmanı ilə Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi Kodeks Alimentarius Komissiyasında Azərbaycan Respublikasının milli əlaqələndirici qurumu təyin edilmişdir. Azərbaycan Respublikasının Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin Kodeks Alimentarius Komissiyası ilə danışıqların və əməkdaşlığının məntiqi nəticəsi kimi, 10-13 sentyabr 2018-ci il tarixlərində Kodeks Alimentarius Komissiyasının geniş nümayəndə heyəti AQTA-nın dəvəti ilə Bakıya rəsmi səfərə gəlmişdi.
Avropa üzrə regional koordinatoru Nailya Karsibekova, Niderland Krallığının Kənd Təsərrüfatı, Təbiət və Qida Məhsullarının Keyfiyyəti Nazirliyinin Codex Alimentarius məsələləri üzrə Əlaqələndiricisi doktor Mari-Anj Delen, Komissiyanın müxtəlif beynəlxalq komitələrinin təmsilçiləri Janar Tolısbayeva, Msci Gövhər Amirova AQTA rəhbərliyi görüşmüş, qurumun fəaliyyət istiqamətləri ilə tanış olmuş, struktur bölmələrinin məsul işçiləri ilə fikir mübadiləsi aparmışlar. Azərbaycan Respublikasının Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin fəaliyyəti ilə tanışlıq, yarandığı qısa müddət ərzində görülmüş işlər onlarda xoş təəssüratlar yaratmış, Azərbaycanla Qazaxıstanın müvafiq qurumları arasında bir çox məqamlarda təcrübə mübadiləsinə ehtiyac duyulduğu vurğulanmışdır.
Rəsmi səfər zamanı qonaqlar həmçinin Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi İnstitutunda AQTA və AQTİ əməkdaşları üçün Kodeks Alimentarius Komissiyasının fəaliyyəti, Kodeks standartlarından istifadə qaydaları, veb portallardan istifadənin üstünlükləri və standartların hazırlanma qaydalarında həssas məqamlarla bağlı təlim keçmişlər. Təlim zamanı iştirakçılar Kodeks Alimentarius Komissiyasının üzvləri – Niderland Krallığının Kənd Təsərrüfatı, Təbiət və Qida məhsullarının keyfiyyəti Nazirliyinin Codex Alimentarius məsələləri üzrə Əlaqələndiricisi doktor Mari-Anj Delenin “Codex Alimentarius” Bu nə üçün vacibdir? Bu necə işləyir?”, “Kodeksin regional tədbirlərinin əlaqələrdirilməsində CCEURO-nun rolu. Regionun problem və tələbatları, gələcək təşəbbüslər”, “Codex Alimentarius” Komissiyasının Avropa üzrə FAO/ÜST Əlaqələndirici Komitəsinin əlaqələndiricisi, tibb elmləri doktoru, professor Nailya Karsıbəyovanın “Codex Alimentarius”-un təşkilati strukturu” və “Əlaqələndirmə nöqtəsi kimi Kodeksin rol və funksiyaları”, tibb elmləri namizədi Janar Tolısbayeva və Msci Gövhər Amirovanın “Profil komitələr çərçivəsində Kodeksin əsas sənədlərinin işlənib hazırlanma strategiyası” və “Kodeksin əsas sənədləri və onlarla iş” mövzularında təqdimatlarını maraqla qarşılamışlar. Qonaqlar Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi İnstitutunun laboratoriyasına baxış keçirmiş, burada qurulan şəraitlə tanış olmuş, İnstitutun nəzdində yerləşən muzeyi ziyarət etmişlər.
Qonaqlar həmçinin AQTA-nın təşkilatçılığı ilə Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının Azərbaycan nümayəndəliyinə səfər etdilər. Nümayəndəliyin rəhbəri doktor, professor Hande xanım Nərimançı, ÜST mütəxəssisi, doktor Cəvahir Süleymanova ilə işgüzar görüşlər zamanı Kodex Alimentarius Komissiyası ilə ÜST arasında ortaq istiqamətlər araşdırılmış, qonaqlar Azərbaycan Respublikasının Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin yaranmasını və qida təhlükəsizliyi sahəsində əməkdaşlığı yüksək qiymətləndirmişlər.
ÜST Azərbaycan Nümayəndəliyinin rəhbəri Hande xanım təyin olunduğu vəzifədə ilk görüşünün belə ürəkaçan formatda keçirilməsindən məmnun qaldığını bildirmişdir. Eyni zamanda ÜST-lə AQTA arasında əməkdaşlığın gələcəkdə də davam etdirilməsinin məqsədəuyğun olduğunu qeyd etmişdir. Nümayəndə heyəti Qazaxıstanda ÜST mərkəzinin yaradılması məsələsinin mühümlüyünü vurğuladılar və bu istiqamətdə əməkdaşlığın davam etdiriləcəyi qərara alındı.
Kodeks Alimentarius Komissiyasından gələn nümayəndələrin Azərbaycana rəsmi səfəri məhsuldar keçməklə yanaşı, qarşılıqlı əməkdaşlıq istiqamətində yeni perspektivlərin açılması ilə yadda qaldı.
Oxşar xəbərlər
Azərbaycanın Vahid Sağlamlıq üzrə Milli Strategiya planı beynəlxalq ictimaiyyətə təqdim olunub
Bu gün Bakıda Birləşmiş Millətlər Təşkilatının (BMT) İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyasının Tərəflər Konfransının 29-cu sessiyası (COP29) çərçivəsində “Vahid Sağlamlıq yanaşması: İnsan inkişafı naminə sahələrarası işbirliyinin artırılması” mövzusunda yüksək səviyyəli dəyirmi masa keçirilib. Tədbirdə Azərbaycan Respublikası Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin (AQTA) sədri Qoşqar Təhməzli, kənd təsərrüfatı naziri Məcnun Məmmədov, səhiyyə naziri Teymur Musayev, Tibbi Ərazi Bölmələrini İdarəetmə Birliyinin (TƏBİB) icraçı direktoru Vüqar Qurbanov iştirak edib. Həmçinin dəyirmi masaya bir sıra digər aidiyyəti qurumların, o cümlədən sahə üzrə elmi-tədqiqat mərkəzlərinin, universitetlərin, eləcə də Ümumdünya Heyvan Sağlamlığı Təşkilatının (ÜHST), Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının (ÜST), BMT-nin Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatının (FAO), Ətraf Mühit Proqramının və Yerli Əhalinin Problemləri üzrə Daimi Forumunun nümayəndələri qatılıb. Tədbir çərçivəsində “Dəyişən iqlimdə davamlılığın artırılması: Daha sağlam gələcək üçün Azərbaycanın Vahid Sağlamlıq yanaşması” və “Vahid Sağlamlığın tətbiqi üzrə dörd tərəfin birgə yanaşması: Effektiv sahələrarası işbirliyi yolu ilə daha böyük təsirə nail olunması” mövzularında sessiyalar keçirilib. AQTA sədri Q.Təhməzli “Dəyişən iqlimdə davamlılığın artırılması: Daha sağlam gələcək üçün Azərbaycanın Vahid Sağlamlıq yanaşması” mövzusunda təşkil olunan sessiyada çıxış edib. Q.Təhməzli bildirib ki, müasir dünyada iqlim və ətraf mühit amillərinin təsirindən cəmiyyətdə, o cümlədən sosial və iqtisadi sahələrdə yeni çağırışlar meydana çıxır. Bu məsələlərin aşkarlanmasında və idarə edilməsində isə birgə fəaliyyət olduqca vacibdir. Agentlik sədri bu baxımdan COP29-un xüsusi əhəmiyyətini qeyd edib və onu geniş imkanlara malik müzakirə platforması kimi qiymətləndirib. Q.Təhməzli vurğulayıb ki, hazırda dünyada insanların və digər canlıların sağlamlığına, habelə ətraf mühitə ciddi zərər vura bilən amillər qabarıq formada özünü büruzə verməkdədir. Eyni zamanda bu amillərin idarə olunması və onların zərərinin minimuma endirilməsi üçün beynəlxalq miqyasda müvafiq əlaqələndirilmiş fəaliyyət mexanizmləri yaradılmaqdadır. Bu istiqamətdə həyata keçirilən və planetin canlı aləminin qorunması üçün tətbiq edilən “Vahid Sağlamlıq” konsepsiyası çərçivəsində ölkəmizdə də mühüm addımlar atılır. Respublikamızda bu istiqamətdə son illərdə aparılmış islahatların öz bəhrəsini verməkdə olduğunu bildirən AQTA sədri ölkəmizin əldə olunan təcrübəni digər dövlətlərlə bölüşməyə hazır olduğunu diqqətə çatdırıb. Q.Təhməzli deyib ki, beynəlxalq təcrübəyə uyğun olaraq respublikamızda zoonoz epidemiyaların vaxtında aşkarlanması və çevik cavab tədbirlərinin görülməsi üçün aidiyyəti qurumların birgə fəaliyyəti daim diqqət mərkəzində saxlanılır. Bu çərçivədə zoonoz xəstəliklərdən irəli gələn problemlərin həll olunması məqsədilə “Azərbaycan Respublikasında “Vahid Sağlamlıq” konsepsiyası tətbiq edilməklə zoonoz xəstəliklərin qarşısının alınması və nəzarətin gücləndirilməsinə dair 2025-2030-cu illər üzrə Milli Strategiya”nın layihəsi hazırlanaraq təqdim ediləcək. AQTA sədri vurğulayıb ki, mütərəqqi epidemioloji iş üçün istifadə ediləcək informasiya sisteminin qurulması, “Cəmiyyət-heyvanat aləmi - ətraf mühit” kontekstində vahid yanaşmanın tətbiq edilməsi, antimikrob rezistentliyi problemlərinin həlli, böhran vəziyyətlərinin idarə olunması və digər zəruri amillər Strategiyanın tərtib edilməsini aktuallaşdırıb. Strategiyanın icrası ilə zoonoz xəstəliklərin erkən aşkarlanması üçün çevik həll yollarına, davamlı müşahidə sisteminin və məlumat mübadiləsi üçün vahid platformanın tətbiqinə, həmçinin ölkə əhalisinin vaxtaşırı maarifləndirilməsi kimi məqsədlərə nail olunacaq.
COP29 çərçivəsində “Vahid Sağlamlıq Konfransı” keçirilib
Bu gün Bakıda Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyasının Tərəflər Konfransının 29-cu sessiyası (COP29) çərçivəsində “Vahid Sağlamlıq Konfransı” keçirilib. Tədbirdə çıxış edən Azərbaycan Respublikası Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin (AQTA) sədrinin müavini Zəkiyyə Mustafayeva bildirib ki, “Vahid Sağlamlıq” konsepsiyası ekosistemin bütün hissələrinin vəhdətinə əsaslanan, insanların, heyvanların və ətraf mühitin problemlərini ayrı-ayrılıqda deyil, birgə nəzərdən keçirərək, bu kompleksin sağlamlığını tarazlaşdırmaq və optimallaşdırmaq məqsədilə qaldırılan, inteqrasiya olunmuş vahid yanaşmadır. Konsepsiya xüsusilə qida və su təhlükəsizliyi, qidalanma, zoonoz xəstəliklərə nəzarət, çirklənmənin idarə edilməsi və antimikrob rezistentliklə mübarizə istiqamətlərində olduqca aktualdır. Bu konsepsiya cəmiyyətin müxtəlif sahələrində bir çox sektorları birgə işləməyə səfərbər edir. Konsepsiyanın istər milli, istərsə də beynəlxalq səviyyədə icrasını məhsuldar həyata keçirmək, qarşıya qoyulan məsələlərə çatmaq, problemlərin həlli, o cümlədən insan, heyvan və ətraf mühitdə qarşıya çıxa biləcək təhdidlərin öncədən görülməsi və qarşısının alınması üçün səhiyyə, ətraf mühit sağlamlığı, kənd təsərrüfatı və qida təhlükəsizliyi kimi müxtəlif sektorların qarşılıqlı fəaliyyət göstərməsi vacib şərtlərdəndir. Buna görə də ölkəmizdə ictimai sağlamlığın qorunması bu sahədə rolu olan hər bir təşkilatın vəzifəsi hesab edilir. Planetin canlı aləminin qorunması üçün tətbiq olunan “Vahid Sağlamlıq” konsepsiyası çərçivəsində ölkəmizdə mühüm addımlar atılır.
ÜHST Azərbaycanın quş qripindən azad olma statusunu təsdiqlədi
Azərbaycan Respublikasının Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi ölkədə heyvan sağlamlığını və bioloji təhlükəsizliyi təmin etmək, başqa ölkələrdən keçə biləcək yoluxucu heyvan xəstəliklərinin qarşısının alınması istiqamətində kompleks tədbirləri davam etdirir. Görülən tədbirlər, həmçinin bioloji təhlükəsizliyin təmin olunması üçün yaradılan mexanizmlərin etibarlılığını qəbul edərək ölkəmizin yüksək patogen quş qripindən azad olma statusu Ümumdünya Heyvan Sağlamlığı Təşkilatı (ÜHST) tərəfindən təsdiqlənib və müvafiq məlumatlar təşkilatın rəsmi internet səhifəsində yayımlanıb. (https://www.woah.org/app/uploads/2024/11/2024-11-azerbaijan-hpai-selfd-a.pdf) Qeyd edək ki, son illər mütərəqqi beynəlxalq təcrübəyə uyğun olaraq, respublikamızın insan və heyvan sağlamlığı üçün təhlükə törədən, habelə ətraf mühitdə bioloji təhlükəsizliyin pozulmasına səbəb olan xəstəliklərə görə sağlamlıq statusunun təsdiq edilməsi istiqamətində ciddi iş aparılır. Bu çərçivədə yüksək patogen quş qripindən azad olma statusunun təsdiqlənməsi ölkəmizdə bioloji təhlükəsizliyin qorunması, bu sahədə nəzarət və tənzimləmə sisteminin daha bir uğuru kimi qiymətləndirilə bilər. Belə ki, ÜHST tərəfindən xəstəlikdən azad olma statusunun təsdiq edilməsi ölkəmizdən quşçuluq məhsullarının ixracına olan ən böyük maneələrdən birinin götürülməsinə və quşçuluq sektoruna aid məhsulların ixracının asanlaşmasına səbəb olacaq. Xatırladaq ki, yüksək patogen quş qripi insanlar üçün də təhlükəli olan, virus mənşəli zoonoz infeksiyalardan biridir. Hazırda dünyanın 50-dən çox ölkəsində xəstəliyin aktiv ocaqları mövcuddur. Azərbaycanda mütəmadi olaraq epizootoloji monitorinqlərin aparılması və təhlükəli halların dərhal aşkarlanaraq adekvat tədbirlərin görülməsi, xüsusi təhlükə mənbəyi ola biləcək quş və quşçuluq məhsullarının ölkəmizə gətirilməsinin qarşısının alınması nəticəsində ölkəmizin bu xəstəlikdən qorunmasına nail olunub.
