Giriş
“KODEKS ALİMENTARİUS” Komissiyasının nümayəndə heyəti Azərbaycanda rəsmi səfərdə oldu
15 Sentyabr 2018 00:00
“KODEKS Alimentarius” Komissiyası Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatı (FAO) və Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı tərəfindən 1963-cü ildə qida məhsulları standartlarının işlənib hazırlanması məqsədilə yaradılmışdır. 189 üzvü olan (188 üzv-ölkəni və bir təşkilatı – Avropa İttifaqının üzv olduğu) Kodeks Alimentarius Komissiyasının iclaslarında 225 Kodeks iştirakçısı (56 beynəlxalq dövlət təşkilatı, 153 QHT və BMT-nin 16 təşkilatı) toplanır. KAK sessiyalarında orta hesabla 600 üzv, o cümlədən 130 üzv iştirakçı-hökumət və 40 müşahidəçi təşkilat iştirak edir.
Komissiyanın əsas məqsədi: istehlakçıların sağlamlığının mühafizəsi və qida məhsullarının ticarətində vicdanlı münasibətin təmin olunması; beynəlxalq, hökumət və qeyri-hökumət təşkilatları tərəfindən qida məhsullarına dair standartların üzərində aparılan işin əlaqələndirilməsinə kömək; standartların hazırlanması üzrə işin təşəbbüsü və prioritetlərinin müəyyənləşdirilməsi, həmçinin müvafiq təşkilat vasitəsilə bu işlərə rəhbərlik; tələblərə uyğun hazırlanmış standartların təkmilləşdirilməsi və onların Kodeksə regional və ya ümumdünya standartları kimi artıq işlənmiş və digər orqanlar tərəfindən təsdiqlənmiş digər beynəlxalq standartlarla birlikdə Kodeks Alimentarius-a daxil edilməsi; dərc olunmuş standartlara cari vəziyyətə uyğun olaraq düzəlişlərin edilməsindən ibarətdir.
Qeyri-neft sektorunun inkişafına böyük önəm verildiyi dövrdə Azərbaycanda istehsal olunmuş qida məhsullarının “Made in Azerbaijan” brendi altında dünya bazarlarına çıxarılması, idxal-ixrac əməliyyatlarının genişləndirilməsində milli standartların işlənməsinə və onların beynəlxalq tələblərə uyğunlaşdırılmasına ciddi ehtiyac var.
Ölkəmizin qida təhlükəsizliyi sahəsində Dövlət siyasətini həyata keçirən qurum kimi Azərbaycan Respublikasının Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi bu istiqamətdə ciddi tədbirlər görməklə yanaşı, Kodeks Alimentarius və digər müvafiq beynəlxalq təşkilatlarla əlaqələrini genişləndirməkdədir.
Ölkəmiz 2011-ci ildən Kodeks Alimentarius Komissiyasının üzvüdür. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin müvafiq fərmanı ilə Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi Kodeks Alimentarius Komissiyasında Azərbaycan Respublikasının milli əlaqələndirici qurumu təyin edilmişdir. Azərbaycan Respublikasının Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin Kodeks Alimentarius Komissiyası ilə danışıqların və əməkdaşlığının məntiqi nəticəsi kimi, 10-13 sentyabr 2018-ci il tarixlərində Kodeks Alimentarius Komissiyasının geniş nümayəndə heyəti AQTA-nın dəvəti ilə Bakıya rəsmi səfərə gəlmişdi.
Avropa üzrə regional koordinatoru Nailya Karsibekova, Niderland Krallığının Kənd Təsərrüfatı, Təbiət və Qida Məhsullarının Keyfiyyəti Nazirliyinin Codex Alimentarius məsələləri üzrə Əlaqələndiricisi doktor Mari-Anj Delen, Komissiyanın müxtəlif beynəlxalq komitələrinin təmsilçiləri Janar Tolısbayeva, Msci Gövhər Amirova AQTA rəhbərliyi görüşmüş, qurumun fəaliyyət istiqamətləri ilə tanış olmuş, struktur bölmələrinin məsul işçiləri ilə fikir mübadiləsi aparmışlar. Azərbaycan Respublikasının Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin fəaliyyəti ilə tanışlıq, yarandığı qısa müddət ərzində görülmüş işlər onlarda xoş təəssüratlar yaratmış, Azərbaycanla Qazaxıstanın müvafiq qurumları arasında bir çox məqamlarda təcrübə mübadiləsinə ehtiyac duyulduğu vurğulanmışdır.
Rəsmi səfər zamanı qonaqlar həmçinin Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi İnstitutunda AQTA və AQTİ əməkdaşları üçün Kodeks Alimentarius Komissiyasının fəaliyyəti, Kodeks standartlarından istifadə qaydaları, veb portallardan istifadənin üstünlükləri və standartların hazırlanma qaydalarında həssas məqamlarla bağlı təlim keçmişlər. Təlim zamanı iştirakçılar Kodeks Alimentarius Komissiyasının üzvləri – Niderland Krallığının Kənd Təsərrüfatı, Təbiət və Qida məhsullarının keyfiyyəti Nazirliyinin Codex Alimentarius məsələləri üzrə Əlaqələndiricisi doktor Mari-Anj Delenin “Codex Alimentarius” Bu nə üçün vacibdir? Bu necə işləyir?”, “Kodeksin regional tədbirlərinin əlaqələrdirilməsində CCEURO-nun rolu. Regionun problem və tələbatları, gələcək təşəbbüslər”, “Codex Alimentarius” Komissiyasının Avropa üzrə FAO/ÜST Əlaqələndirici Komitəsinin əlaqələndiricisi, tibb elmləri doktoru, professor Nailya Karsıbəyovanın “Codex Alimentarius”-un təşkilati strukturu” və “Əlaqələndirmə nöqtəsi kimi Kodeksin rol və funksiyaları”, tibb elmləri namizədi Janar Tolısbayeva və Msci Gövhər Amirovanın “Profil komitələr çərçivəsində Kodeksin əsas sənədlərinin işlənib hazırlanma strategiyası” və “Kodeksin əsas sənədləri və onlarla iş” mövzularında təqdimatlarını maraqla qarşılamışlar. Qonaqlar Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi İnstitutunun laboratoriyasına baxış keçirmiş, burada qurulan şəraitlə tanış olmuş, İnstitutun nəzdində yerləşən muzeyi ziyarət etmişlər.
Qonaqlar həmçinin AQTA-nın təşkilatçılığı ilə Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının Azərbaycan nümayəndəliyinə səfər etdilər. Nümayəndəliyin rəhbəri doktor, professor Hande xanım Nərimançı, ÜST mütəxəssisi, doktor Cəvahir Süleymanova ilə işgüzar görüşlər zamanı Kodex Alimentarius Komissiyası ilə ÜST arasında ortaq istiqamətlər araşdırılmış, qonaqlar Azərbaycan Respublikasının Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin yaranmasını və qida təhlükəsizliyi sahəsində əməkdaşlığı yüksək qiymətləndirmişlər.
ÜST Azərbaycan Nümayəndəliyinin rəhbəri Hande xanım təyin olunduğu vəzifədə ilk görüşünün belə ürəkaçan formatda keçirilməsindən məmnun qaldığını bildirmişdir. Eyni zamanda ÜST-lə AQTA arasında əməkdaşlığın gələcəkdə də davam etdirilməsinin məqsədəuyğun olduğunu qeyd etmişdir. Nümayəndə heyəti Qazaxıstanda ÜST mərkəzinin yaradılması məsələsinin mühümlüyünü vurğuladılar və bu istiqamətdə əməkdaşlığın davam etdiriləcəyi qərara alındı.
Kodeks Alimentarius Komissiyasından gələn nümayəndələrin Azərbaycana rəsmi səfəri məhsuldar keçməklə yanaşı, qarşılıqlı əməkdaşlıq istiqamətində yeni perspektivlərin açılması ilə yadda qaldı.
Oxşar xəbərlər
Təhlükəli zoonoz xəstəlik — Qarayara
Qarayara — heyvanlardan insanlara keçə bilən zoonoz xəstəliklərdəndir. Hazırda bütün dünyada insanlar arasında rast gəlinən yoluxucu xəstəliklərin 60%-dən çoxu məhz zoonoz infeksiyaların payına düşür. Heyvanlar bu infeksiyaya xəstəlik törədiciləri ilə çirklənmiş su və torpaq vasitəsi ilə yoluxur. Xəstəliyin əsas əlamətləri isə bunlardır: heyvan qəfil yıxılır, ağız və burun dəliklərindən qanlı köpük, anus dəliyindən isə qan axır, bir neçə dəqiqə ərzində ölüm halı baş verir. Qanda laxtalanma prosesi getmədiyindən, cəsəd qısa müddətdə köpür və bərkimir. Qarayara xəstəliyindən tələf olmuş heyvanların cəsədinin yarılması yolverilməzdir. Ölmüş heyvanın cəsədi yandırılma yolu ilə zərərsizləşdirilməlidir. İnsanlar xəstə heyvanların əti, ondan hazırlanmış yarımfabrikat məhsulların istehlakı və digər ətraf mühit amilləri ilə bu xəstəliyə yoluxa bilər. Bu zaman yoluxmuş şəxs dərhal tibbi yardım almalıdır. Mal-qaranı qarayara xəstəliyindən qorumaq üçün heyvanların dövri peyvəndlənməyə cəlb olunması vacibdir. Xəstəlikdən qorunmağın ən təsirli yolu baytarlıq nəzarəti olmayan yerdən ət almamaqdır.
Dünyadakı epizootik vəziyyətə uyğun olaraq müvafiq tədbirlər görülür
Ümumdünya Heyvan Sağlamlığı Təşkilatının (ÜHST) rəsmi məlumatlarına əsasən, Xorvatiya Respublikasının Brodsko-Posavska inzibati ərazi vahidində, Danimarka Krallığının Şimali Yutlandiya regionunda, Türkiyə Respublikasının Kayseri vilayətində yüksək patogen quş qripi xəstəliyi qeydə alınıb. Respublika ərazisinin bu yoluxucu xəstəlikdən qorunması üçün qeyd olunan ərazilərdə zonalaşma prinsipi nəzərə alınmaqla, xəstəlik baş vermiş təsərrüfatdan 10 km radiusda olan məsafədə yerləşən müəssisələrdən diri quş və quşçuluq məhsullarının idxalına ÜHST-nin “Quruda yaşayan heyvanların sağlamlıq Məcəlləsi”nə uyğun olaraq müvəqqəti məhdudiyyət tətbiq olunub. Eyni zamanda müvafiq tədbirlərin görülməsi üçün Azərbaycan Respublikasının Dövlət Gömrük Komitəsinə müraciət olunub.
AQTA maarifləndirir: Təhlükəli zoonoz xəstəlik – Qarayara
Qarayara ən qorxulu zoonoz xəstəliklərdən biridir. Bu xəstəlik heyvanlarla yanaşı insanlar üçün də böyük təhlükə törədir. Hazırda bütün dünyada insanlar arasında rast gəlinən yoluxucu xəstəliklərin 60%-dən çoxu məhz zoonoz infeksiyaların payına düşür. Xəstəliyə daha çox iri və xırdabuynuzlu heyvanlar, eləcə də at, maral və dəvələr həssasdır. Heyvanlar bu infeksiyaya bir çox hallarda xəstəlik törədiciləri ilə çirklənmiş su və torpaq vasitəsi ilə yoluxa bilərlər. Heyvanlarda xəstəliyin gizli dövrü olduqca qısadır, təxminən 1-3 gün çəkir. Xəstəliyin “ildırımvari” adlandırılan ən sürətli yayılma formasında isə heyvan qəfil yıxılır, ağız və burun dəliklərindən qanlı köpük, anus dəliyindən isə qan axır, bir neçə dəqiqə ərzində ölüm halı baş verir. Qanda laxtalanma prosesi getmədiyindən, cəsəd qısa müddətdə köpür və bərkimir. Qarayara xəstəliyindən tələf olmuş heyvanların cəsədinin yarılması yolverilməzdir. Ölmüş heyvanın cəsədi yandırılma yolu ilə zərərsizləşdirilməlidir. Bu infeksiya insanlara xəstə heyvanların əti, ondan hazırlanmış yarımfabrikat və digər məhsulların istehlakı zamanı yoluxur. Bundan əlavə ölmüş heyvanın leşi, dərisi, daxili orqanları, qarayara sporları ilə çirklənmiş torpaq, su, hava və digər xarici mühit amilləri də yoluxmaya səbəb ola bilər. İnsanlarda xəstəlik daha çox əllərdə və bədənin digər nahiyələrində nekrozlaşmış yaraların əmələ gəlməsi, hərarətin yüksəlməsi, ağız boşluğunun selikli qişasının xorası və digər əlamətlərlə özünü büruzə verir. Qarayaraya yoluxmuş şəxs dərhal tibbi yardım almalıdır. Yaraya müdaxilə edilməsi, infeksiyanın yayılmasına səbəb ola bilər. Mal-qaranı qarayara xəstəliyindən qorumaq üçün heyvanların dövri peyvəndlənməyə cəlb olunması vacibdir. Xəstəlikdən qorunmağın ən təsirli yolu baytarlıq nəzarəti olmayan yerdən ət almamaq, eyni zamanda çarpaz çirklənmənin qarşısını almaq üçün heyvanların kəsildiyi yerlərin meyvə-tərəvəz və başqa qida məhsulları ilə təmas etməsinin qarşısını almaqdır.
