Milli Məclisdə qida təhlükəsizliyinə dair ictimai dinləmə keçirilib
18 Aprel 2024 18:03
Bu gün Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisində “Qida təhlükəsizliyi sistemi və onun vahid sağlamlıq konsepsiyasında rolu” mövzusunda ictimai dinləmə təşkil olunub.
İctimai dinləmədə bir sıra dövlət orqanlarının nümayəndələri, Milli Məclisin komitə sədrləri, deputatlar, Qeyri-Hökumət Təşkiltalrının təmsilçiləri və jurnalistlər iştirak edib.
İctimai dinləmədə çıxış edən Azərbaycan Respublikası Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin (AQTA) sədri Qoşqar Təhməzli bildirib ki, ölkədə qida təhlükəsizliyi sahəsində həyata keçirilən işlər ciddi nailiyyətlərin əldə olunmasına gətirib çıxarıb. Həyata keçirilən tədbirlər əhalinin daha təhlükəsiz qida məhsulları ilə təmin edilməsində mühüm rol oynayıb. Ötən dövrdə “Azərbaycan Respublikasında qida təhlükəsizliyinin təmin edilməsinə dair 2019-2025-ci illər üçün Dövlət Proqramı” qəbul olunub. Proqramın icrası ilə əlaqədar Agentlik tərəfindən ölkəmizdə insan, heyvan və bitki sağlamlığı üçün təhlükə törədən müvafiq risklərin idarə edilməsi, biotəhlükəsizliyin qorunması və təmin olunması istiqamətində ardıcıl və məqsədyönlü tədbirlər həyata keçirilməkdədir. 2023-cü il yanvarın 1-dən qüvvəyə minən, qida və yem məhsullarının təhlükəsizliyini əhatə edən “Qida təhlükəsizliyi haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanunundan irəli gələn 15 qayda layihəsi hazırlanıb və təsdiq olunub. Agentliyin Kollegiyasının müvafiq qərarları ilə bir sıra texniki normativ hüquqi aktlar qəbul edilib, bir sıra texniki normativ hüquqi aktlara dəyişiklik olunub.
Q.Təhməzli vurğulayıb ki, qanunvericilik bazasının möhkəmləndirilməsi ilə yanaşı, Agentlik tərəfindən ölkə üzrə müvafiq nəzarət və tənzimləmə sistemi formalaşdırılıb, bu istiqamətdə aktual və məqsədyönlü tədbirlər həyata keçirilməkdədir. İstehsal etdikləri qida məhsulları respublikamıza idxal olunan xarici qida obyektlərinin qeydiyyatına toxunan AQTA sədri deyib ki, Agentlik tərəfindən 24 ölkədə fəaliyyət göstərən 349 qida obyekti qiymətləndirilərək təsdiq olunub. Bunlardan 246-da video inspeksiya, 103-də isə yerində qiymətləndirilmə aparılıb. Həmçinin Agentliyin Kollegiyası Rusiya Federasiyasının, Böyük Britaniya və Şimali İrlandiya Birləşmiş Krallığının qida obyektləri üzrə təsdiq sisteminin, Türkiyə Respublikasının isə müəyyən məhsul qrupları üzrə ekvivalentliyinin qismən tanınması ilə bağlı müvafiq qərar qəbul edib. Digər ölkələrlə də qida obyektləri üzrə təsdiq sistemlərinin ekvivalentliyinin tanınması ilə bağlı müvafiq işlər həyata keçirilməkdədir.
Q.Təhməzli heyvan sağlamlığının təmin edilməsi ilə bağlı görülmüş işlərə də toxunub. Bildirilib ki, Ümumdünya Heyvan Sağlamlığı Təşkilatının (ÜHST) “PVS aləti” standartları üzrə respublikanın baytarlıq sisteminin qiymətləndirilməsi aparılıb və 2015-ci ildə keçirilmiş əvvəlki qiymətləndirmə dövrü ilə müqayisədə mühüm irəliləyişlərə nail olunması qənaətinə gəlinib. Heyvan xəstəliklərindən azad zonanın yaradılması işlərinə başlanıb və ÜHST ekspertlərinin iştirakı ilə ərazinin hüdudları (Zəngilan, Qübadlı və Cəbrayıl rayonlarının əraziləri tam, Füzuli və Xocavənd rayonlarının əraziləri qismən əhatə olunmaqla) müəyyənləşdirilib. Respublika ərazisində dabaq, bruselyoz, xırdabuynuzlu heyvanların taunu, qoçların epidemiti, quşların qripi, quduzluq, infeksion larinqotraxeit, pasterellyoz, infeksion bronxit və mikoplazmoz və digər xəstəliklərə qarşı kənd təsərrüfatı heyvanlarında, quşlarda, habelə vəhşi quş və heyvanlarda epizootoloji monitorinqlər dövri olaraq həyata keçirilib. Atların manqo xəstəliyi ilə bağlı Azərbaycandan Qazaxıstana ixrac olunan atlara tətbiq edilən qadağa 2021-ci ildən etibarən aradan qaldırılaraq atların ixracı bərpa edilib. Habelə Rusiya Federasiyası ilə razılıq əldə olunaraq sözügedən atların Rusiya ərazisi vasitəsilə quru yolla daşınması həyata keçirilib. Atların Afrika xəstəliyindən və donuzların Afrika taunu xəstəliyindən Azərbaycanın 2024-cü il üzrə azad olma statusu ÜHST tərəfindən təsdiqlənib. Xırdabuynuzlu heyvanların taunu xəstəliyi üzrə azad statusun alınması üçün ölkə hesabatı hazırlanaraq ÜHST-ə təqdim edilib və ölkəmizin xırdabuynuzlu heyvanların taunu xəstəliyindən azad ölkə kimi tələblərə cavab verməsi təsdiq olunub.
AQTA sədri çıxışı zamanı qida məhsullarının zənginləşdirilməsi məsələsinə də yer ayırıb. Qeyd edilib ki, qida məhsullarının zənginləşdirilməsi “Qida təhlükəsizliyi haqqında” Qanunda təsbit edilib və buna dair tələblər müəyyənləşdirilib. Nazirlər Kabinetinin müvafiq Qərarı ilə “Qida məhsullarının zənginləşdirilməsi (fortifikasiya) haqqında qərarın qəbul edilməsi qaydası” təsdiqlənib. Bildirilib ki, ucuz başa gәlməsi, qidalanma vәrdişlərində xüsusi dәyişikliyə ehtiyac olmaması və әhalinin bütün tәbәqәlәrinin gündәlik olaraq çörәk vә un mәmulatları istehlak etməsi səbəbindən Azәrbaycanda zәnginlәşdirilmәk üçün әn uyğun qida buğda unudur. Dəmir defisitli anemiyanın qarşısının alınması məqsədilə buğda ununun zənginləşdirilməsi istiqamətində Agentlik tərəfindən Azərbaycan Respublikası Səhiyyə, İqtisadiyyat, Kənd Təsərrüfatı nazirliklərinin və digər aidiyyəti dövlət orqanlarının, idarə, müəssisə və təşkilatların nümayəndələrindən ibarət İşçi qrup yaradılıb. Cari il üçün Agentlik və Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi İnstitutu tərəfindən aparılan bazar araşdırması nəticəsində zənginləşdirilməsi planlaşdırılan buğda çörəyinin hazırlanması üçün nəzərdə tutulan buğda ununun hər tonu üçün premiks (mikronutriyent qatqısı) xərci orta hesabla (daşınma və gömrük xərcləri daxil edilmədən) ~0.65 AZN olaraq hesablanıb.
Çıxışı zamanı palma yağı haqqında da məlumat verən Q.Təhməzli vurğulayıb ki, bugünədək ölkəmizdə istehsal olunan, eyni zamanda idxal olunan bitki yağlarında, o cümlədən palma yağında aparılan müayinələrdə Avropa Qida Təhlükəsizliyi Qurumunun (EFSA) elmi məqaləsinə mövzu olan və tənzimlənməsi həyata keçirilmiş maddələr üzrə heç bir uyğunsuzluq aşkar edilməyib. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatı və EFSA kimi beynəlxalq təşkilatların heç birinin palma yağının özünəməxsus hər hansı bir təhlükəsi ilə bağlı məlumatı dərc olunmayıb.
Daha sonra ictimai dinləmədə deputatlar, QHT nümayəndələri müxtəlif mövzular üzrə çıxış edib, fikirlərini bildiriblər. Həmçinin ictimai dinləmə zamanı müzakirələr aparılıb, suallar cavablandırılıb.
Oxşar xəbərlər
AQTA nümayəndə heyətinin Rusiyaya səfəri davam edir
Azərbaycan Respublikası Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin (AQTA) nümayəndə heyətinin Rusiya Federasiyasına səfəri davam edir. Səfər çərçivəsində nümayəndə heyəti bu gün Moskva şəhərində Rusiyanın Baytarlıq və Fitosanitar Nəzarət üzrə Federal Xidmətinin (“Rosselxoznadzor”) Heyvanlar və yemlər üçün dərman vasitələrinin keyfiyyəti və standartlaşdırılması Ümum-Rusiya Dövlət Mərkəzində olub. Onlar Mərkəzin fəaliyyəti ilə bağlı təqdimata baxıb, laboratoriyalarına baş çəkiblər. Daha sonra Mərkəzin tabeliyindəki Eksperimental Bioloji Laboratoriyanın (vivarium) fəaliyyəti, o cümlədən infrastrukturu və maddi-texniki bazası, orada saxlanılan heyvanların növü və sayı, baytarlıq-sanitariya tələbləri, işçi heyəti və digər məsələlərlə tanış olublar. Ötən gün isə nümayəndə heyəti “Qida məhsullarının təhlükəsizliyi və keyfiyyət risklərinin qiymətləndirilməsi” mövzusunda Moskvada keçirilən Rusiya-Azərbaycan birgə dəyirmi masasında iştirak edib. Eyni zamanda F.F.Erisman adına Federal Elmi Gigiyena Mərkəzində olub, laboratoriya və vivariuma baxış keçirib. Qeyd edək ki, səfər zamanı nümayəndə heyətinin keçirdiyi görüşlərdə iki ölkənin müvafiq qurumları arasında əməkdaşlığın daha da genişləndirilməsi, o cümlədən qida məhsullarının idxal-ixrac əməliyyatlarına dair müzakirələr aparılıb.
AQTİ növbəti laboratoriyalararası səriştəlilik sınağı ilə bağlı müraciətlərin qəbuluna başlayıb
Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi İnstitutu (AQTİ) ölkədə fəaliyyət göstərən laboratoriyalar üçün səriştəlilik sınaqlarını davam etdirir. Pivə nümunəsində həqiqi ekstraktivlik, gətirilmiş ekstraktivlik, sıxlıq və pH parametrlərinin müayinəsi üzrə növbəti səriştəlilik sınağına qatılmaq üçün 31 oktyabr 2024-cü il İnstituta sonuncu müraciət tarixi müəyyən olunub. Bu səriştəlilik sınağının proqramı ilə AQTİ-nin rəsmi saytı (www.afsi.gov.az) vasitəsilə tanış olmaq mümkündür. Saytda yaradılan “Səriştəlilik sınaqları” adlı bölmədə bu səriştəlilik sınağının proqramı və laboratoriyaların həmin sınaqda iştirak etməsi üçün lazım olan sənədlər (“Müraciət forması”, “Nəticələrin qeydiyyat forması”) yerləşdirilib. Laboratoriyaların sınaqda iştirakını təmin etməkdən ötrü saytdakı müvafiq bölmədə yerləşdirilən “Müraciət forması” doldurularaq info.pt@afsa.gov.az elektron poçtuna göndərilməlidir. Sınaqlar yekunlaşdıqdan sonra isə nəticələr “Nəticələrin qeydiyyat forması” doldurularaq eyni ünvana yollanmalıdır. Səriştəlilik sınaqlarının nəticələri İnstitutun saytında yerləşdiriləcək. Laboratoriyaların nəticələri konfidensiallığı qorumaq məqsədilə individual laboratoriya nömrələri ilə açıqlanacaq.
15 bioloji aktiv qida məhsulunda uyğunsuzluq aşkarlanıb
Azərbaycan Respublikasının Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi əhalinin sağlamlığının qorunması və təhlükəsiz qida məhsulları ilə təmin edilməsi, həmçinin istehlakçı hüquqlarının pozulmasına yönəlmiş qanunsuz halların qarşısının alınması istiqamətində ardıcıl tədbirlərini davam etdirir. Agentlik tərəfindən bioloji aktiv qida məhsulları ilə bağlı həyata keçirilən nəzarət tədbirləri çərçivəsində ümumilikdə 11 şirkətə məxsus 15 məhsulda uyğunsuzluq aşkarlanıb. Belə ki, həmin məhsulların bitki tərkibli olduğu bəyan edilsə də, aparılan müayinələr nəticəsində nümunələrdə bioloji aktiv qida məhsullarının tərkibində olmasına yol verilməyən təsiredici maddələr aşkarlanıb. Bu isə həmin məhsulların tərkib və etiket məlumatları ilə bağlı qanunvericiliyin tələblərinin kobud şəkildə pozulması ilə yanaşı, bioloji aktiv qida məhsulu adı ilə istehlakçılara qida məhsullarının tərkibində istifadəsinə yol verilməyən məhsulu təklif etməklə onların sağlamlığı üçün ciddi problemlərin meydana çıxmasına səbəb ola bilər. Faktla bağlı bu müəssisələrə məxsus anbarlarda aşkarlanmış ümumilikdə 7362 ədəd məhsulun satışı qadağan edilib və bugünədək 2550 ədəd məhsulun aptek şəbəkələrindən geri çağırılması təmin olunub. Hazırda bu proses davam etdirilir. Məsələyə hüquqi qiymət verilməsi üçün hüquq-mühafizə orqanlarına müraciət edilib. Araşdırmalar davam etdirilir.