Giriş
Moskvada AQTA sədri ilə “Rosselxoznadzor”un rəhbəri arasında görüş keçirilib
12 İyul 2024 09:26
Azərbaycan Respublikası Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin (AQTA) sədri Qoşqar Təhməzlinin rəhbərlik etdiyi nümayəndə heyəti Rusiya Federasiyasına işgüzar səfər edib.
Səfər çərçivəsində AQTA sədri Rusiya Federasiyasının Baytarlıq və Fitosanitar Nəzarəti üzrə Federal Xidmətinin (“Rosselxoznadzor”) rəhbəri Sergey Dankvertlə görüşüb.
Görüş zamanı qida təhlükəsizliyi, bitki və heyvan sağlamlığı sahələrində, həmçinin cari il ərzində Azərbaycan Respublikasından Rusiya Federasiyasına kənd təsərrüfatı məhsullarının ixracının artırılması, eləcə də Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi İnstitutu (AQTİ) ilə Rusiyanın müvafiq qurumları arasında əməkdaşlıq məsələləri müzakirə olunub. Aparılan müzakirələrdə bitki karantini və mühafizəsi, baytarlıq və fitosanitar nəzarəti, transsərhəd heyvan xəstəlikləri ilə mübarizə sahələrində əməkdaşlığa dair saziş və anlaşma memorandumları diqqət mərkəzində olub.
AQTA sədri Q.Təhməzli iki ölkənin müvafiq qurumları arasında qida təhlükəsizliyi, baytarlıq və fitosanitar nəzarəti sahələrində həyata keçirilən tədbirləri və onların əməkdaşlığın daha da genişləndirilməsində əhəmiyyətini diqqətə çatdırıb. O cümlədən transsərhəd heyvan xəstəlikləri ilə mübarizə tədbirlərinin həyata keçirilməsi üçün birgə fəaliyyətin zəruriliyini vurğulayıb. Bu sahədə əlaqələrin gücləndirilməsinin və bioloji təhlükəsizliyin təmin olunmasının vacibliyini önə çəkib.
S.Dankvert AQTA ilə “Rosselxoznadzor” arasında inkişaf edən əməkdaşlıqdan məmnunluğunu ifadə edib. İki ölkə arasında qida təhlükəsizliyi sahəsində fəaliyyətlərin daha səmərəli təşkilinin və münasibətlərin genişləndirilməsinin Azərbaycandan Rusiya Federasiyasına kənd təsərrüfatı məhsullarının ixracının artmasına və bu prosesə operativ nəzarətin təmin olunmasına gətirib çıxardığını diqqətə çatdırıb.
Görüş zamanı qarşılıqlı əməkdaşlığın nəticəsi olaraq əldə edilən nailiyyətlərə də toxunulub. İlk növbədə iki ölkə arasında qida obyektləri üzrə təsdiq sistemlərinin ekvivalentliliyinin tanınması və yüksək riskli qida məhsullarının istehsalı ilə məşğul olan müəssisələrin qeydiyyatı ilə bağlı əməkdaşlığın genişləndirildiyi bildirilib. Həmçinin Agentlik sədri ilə “Rosselxoznadzor”un rəhbərinin görüşünün nəticəsi olaraq ölkəmizdə istehsal olunan yüksək riskli qida məhsullarının Rusiya Federasiyasına ixracı ilə bağlı razılaşma əldə olunub.
O cümlədən görüş zamanı Naxçıvan Muxtar Respublikasında istehsal edilən yüksək riskli qida məhsullarının Rusiyaya ixracı ilə bağlı məsələlər ətraflı müzakirə olunub. Muxtar Respublikada istehsal olunan bu məhsulların Rusiya Federasiyasına ixracı ilə bağlı ümumi razılıq əldə edilib. Bu isə Naxçıvan Muxtar Respublikasında qida sahəsində fəaliyyət göstərən müəssisələrin beynəlxalq bazarlara çıxış imkanlarının genişləndirilməsi ilə yanaşı, qida sənayesinin inkişafına geniş imkanlar yaradacaq.
Q.Təhməzli Agentliyin tabeliyində fəaliyyət göstərən Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi İnstitutunun Rusiya Federasiyasının bir sıra institutları və elmi-tədqiqat mərkəzləri ilə sıx əməkdaşlığının əhəmiyyətini diqqətə çatdırıb. Belə ki, AQTİ ilə Rusiyanın “Heyvan Sağlamlığının Mühafizəsi üzrə Federal Mərkəz”i (”VNİİZJ”) arasında əməkdaşlıq çərçivəsində sərhədyanı ölkələrdə təhlükəli heyvan xəstəlikləri üzrə epizootik sabitliyin təmin olunması üçün xüsusi təhlükəli heyvan xəstəliklərinə qarşı epizootoloji monitorinqlərin təşkili, dabaq və quduzluq xəstəliklərinə qarşı nəzarət proqramının hazırlanması, xüsusi təhlükəli heyvan xəstəliklərinə qarşı elmi risk qiymətləndirilməsinin aparılması və s. sahələrdə təcrübə mübadiləsinin aparılması nəzərdə tutulur. Bu məqsədlə təşkil olunmuş təlimlərdə İnstitutun əməkdaşlarının iştirakı təmin edilib, eyni zamanda İnstitutun Mərkəzi Baytarlıq Laboratoriyası “Heyvan Sağlamlığının Mühafizəsi üzrə Federal Mərkəz”in təşkil etdiyi dabaq xəstəliyi üzrə səriştəlilik sınaqlarında uğurla iştirak edib.
Məmnuniyyətlə qeyd olunub ki, müvafiq institutlar arasında əməkdaşlıq çərçivəsində yoluxucu heyvan xəstəliklərinə qarşı mübarizə, heyvan və insan sağlamlığının qorunması üçün birgə elmi-praktiki seminarların və təlimlərin təşkili, qida təhlükəsizliyi və epizootoloji vəziyyət, eyni zamanda ölkələrdə qüvvədə olan mövcud qanunvericilik aktları haqqında məlumat mübadiləsi, birgə elmi-tədqiqat layihələrinin icrası əldə olunan nailiyyətləri daha da genişləndirəcək.
Bildirilib ki, heyvan xəstəliklərinə qarşı Rusiya istehsalı olan 74 vaksin nümunəsi ölkəmizdə laborator müayinələrə cəlb edilib və uyğunluğu öz təsdiqini tapıb. Agentlik sədri sərhədyanı ərazilərdə dabaq xəstəliyinə qarşı heyvanların peyvəndlənməsi üçün Rusiya Federasiyası tərəfindən SAT-2 vaksinlərinin ölkəmizə hədiyyə edilməsi ilə bağlı təklifinə, həmçinin iki qurum arasında əməkdaşlığın inkişafında göstərdiyi səylərə və əməli fəaliyyətə görə "Rosselxoznadzor"un rəhbəri S.Dankvertə minnətdarlığını ifadə edib, görülən işlərin hər iki ölkənin ticarət dövriyyəsinin artırılmasına şərait yaradacağını bildirib. Bundan sonra da qarşılıqlı əməkdaşlıq və etimad şəraitində qida məhsullarının idxalı və ixracı zamanı işlərin daha operativ və səmərəli həyata keçiriləcəyini diqqətə çatdırıb.
Görüş zamanı Q.Təhməzli Rusiya Federasiyasının yeni kənd təsərrüfatı naziri Oksana Lutun təyinatının qarşılıqlı əməkdaşlığın inkişafına töhfə verəcəyinə əminliyini ifadə edib, ona fəaliyyətində uğurlar arzulayıb.
"Rosselxoznadzor"un rəhbəri iki qurum arasında qida təhlükəsizliyi, baytarlıq və fitosanitar nəzarəti sahələrində əməkdaşlığın hazırkı vəziyyətini müsbət qiymətləndirərək müvafiq sahələrdə görülən işlərin hər iki ölkənin ticarət dövriyyəsinin artırılmasına töhfə verəcəyinə əminliyini ifadə edib.
Görüş zamanı qarşılıqlı maraq doğuran digər məsələlərə də toxunulub.
Oxşar xəbərlər
Fitosanitar monitorinqlər davam etdirilir
Karantin tətbiq edilən, o cümlədən potensial təhlükəli zərərli orqanizmləri, onların mənbələrini, sərhədlərini, yayılma səbəblərini vaxtında müəyyənləşdirmək və ölkə ərazisində fitosanitar sabitliyin təmin edilməsi məqsədilə Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin fitosanitar müfəttişləri tərəfindən Milli Monitorinq Planına uyğun olaraq meyvə bağlarında monitorinqlər aparılıb. Monitorinq zamanı Beyləqan rayonunda, İmişli rayonunun Murğuzallı, Qaralar, Sabirabad rayonunun Qasımbəyli, Əsgərbəyli, Yuxarı Axtaçı, Muradbəyli, Qəzli, Quruzma, Yenikənd, Mürsəlli, Ulacalı, Bulduq, Ətcələr, Məmişlər, Həşimxanlı, Beşdəli kəndlərində, Saatlı rayonunun Mustafabəyli, Məzrəli, Azadkənd kəndlərində yerləşən nar, xurma və heyva bağlarında zərərli orqanizmlərlə sirayətlənmə əlamətləri olan bitkilərdən nümunələr götürülərək Qida Təhlükəsizliyi İnstitutunun müvafiq laboratoriyasına təqdim edilib. Müayinələr nəticəsində Meyvə milçəyi, Nar meyvəyeyəni, Meyvə çürüməsi, Afrika əncir milçəyi ilə yanaşı, karantin tətbiq edilən zərərli orqanizmlərdən Komstok yastıcası və Yaponiya mumlu yalançı qalxanlı yastıcası, bir təsərrüfatda isə Asiya giləmeyvə drozofilası aşkarlanıb. Agentlik əməkdaşları tərəfindən Astara rayonunun Astara şəhəri, Kijəbə qəsəbəsi, Şiyəkəran, Təngərüd, Siyakü, Velədi, Maşxan, Vaqo kəndlərində, habelə Lənkəran rayonunun Şağlaser kəndində 38 təsərrüfat subyektinə məxsus 119.3 hektar sitrus bağında aparılmış monitorinq zamanı Sitrus ağqanadlısı və Qırmızı tor gənəsi ilə yanaşı, karantin tətbiq edilən zərərli orqanizmlərdən Sitrus tristeza virusu və Yaponiya yalançı qalxanlı mumlu yastıcası müəyyən edilib. Bundan əlavə, Astara rayonunun Şiyəkəran kəndində yerləşən bir neçə sitrus bağında Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi yanında Aqrar Xidmətlər Agentliyinin Astara rayon Bitki Mühafizə Mərkəzinin əməkdaşları ilə birgə monitorinq təşkil edilib və Sitrus ağqanadlısına qarşı Mərkəzin əməkdaşları tərəfindən bitki mübarizə tədbirləri həyata keçirilib.
AQTİ-nin laboratoriyaları biotəhlükəsizliyin təmin olunmasında xüsusi rol oynayır
Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi İnstitutunda (AQTİ) ölkənin biotəhlükəsizlik statusunun daim nəzarətdə saxlanması məqsədilə xüsusi təhlükəli xəstəliklərin çevik şəkildə laborator diaqnostikası həyata keçirilir. Belə ki, AQTİ-nin bütün ölkəni əhatə edən, müasir maddi-texniki bazaya malik laboratoriyalarında peşəkar kadrlar tərəfindən aparılan sınaqlar sayəsində respublikaya idxal olunan bitki və heyvan mənşəli qida məhsullarında bioloji təhlükələr vaxtında aşkarlanır və müvafiq tədbirlər görülür. AQTİ tərəfindən ölkəmizdə heyvan sağlamlığının qorunması və zoonoz xəstəliklərin qarşısının alınması məqsədilə quş qripi xəstəliyinin diaqnostikası, monitorinqi və idarə olunması sahəsində silsilə tədbirlər həyata keçirilir. Xüsusi təhlükəli xəstəliklər üzrə böhran vəziyyətinin idarə edilməsi üçün ixtisaslaşmış əməliyyat qrupları mütəmadi olaraq quş qripi xəstəliyi də daxil olmaqla assosiativ-simulyasiya məşğələlərini icra edir. Bu çərçivədə peşəkar mütəxəssislər ölkə üzrə quş populyasiyasında davamlı monitorinq proqramlarına qatılır. Yüksək dəqiqlikli diaqnostik avadanlıqlarla təchiz olunan laboratoriyalarda quş qripi virusunun subtiplərinin aşkarlanmasında müasir metodlar tətbiq edilir. Eyni zamanda seroloji müayinələr vasitəsilə quşçuluq sahəsində istifadə olunan peyvəndlərin effektivliyi qiymətləndirilir. Həyata keçirilən tədbirlər çərçivəsində Mərkəzi Baytarlıq Laboratoriyası Türkiyənin Akkreditasiya Qurumu “TÜRKAK”ın quş qripi xəstəliyi daxil olmaqla 61 parametr üzrə “ISO/IEC 17025:2017 – Sınaq və kalibrləmə laboratoriyalarının səriştəliliyinə dair ümumi tələblər" standartına uyğun Akkreditasiya Attestatını əldə edib. Mütəmadi olaraq laboratoriyalar quş xəstəlikləri üzrə müxtəlif beynəlxalq səriştəlilik sınaqlarında uğurla iştirak edir. İnstitutun beynəlxalq standartlara cavab verən 2-ci səviyyəli biotəhlükəsizlik laboratoriyaları paytaxt Bakıda və bölgələrdə fəaliyyət göstərir. Stasionar laboratoriyalarla yanaşı, 2+ biotəhlükəsizlik səviyyəsinə malik səyyar laboratoriyaların imkanlarından da epizootoloji monitorinqlər zamanı geniş istifadə olunur. Bu da xüsusi təhlükəli və ya zoonoz xəstəliklərin alovlanması zamanı hadisə yerində müayinələrin operativ şəkildə aparılmasında, həmçinin qabaqlayıcı və nəzarət tədbirlərinin görülməsində əvəzsiz rol oynayır.
HACCP sisteminin tətbiqi qida təhlükəsizliyinin təmin edilməsinə töhfə verəcək
“Qida Təhlükəsizliyi haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununa əsasən, qida və yem məhsullarının istehsalı və emalı ilə məşğul olan qida subyektləri öz qida obyektlərində HACCP-a (Təhlükənin Analizi və Kritik Nəzarət Nöqtələri) əsaslanan prosedurları tətbiq etməli və qida təhlükəsizliyinə daxili nəzarət sisteminə malik olmalıdırlar. İri sahibkarlıq subyektləri müvafiq Qanun dərc olunduğu gündən, yəni 30 iyun 2022-ci il tarixindən 2 il, kiçik və orta sahibkarlıq subyektləri 4 il, mikro sahibkarlıq subyektləri isə 6 il sonra HACCP sistemini məcburi qaydada tətbiq etməlidirlər. HACCP qida və yem məhsullarında təhlükə amillərinin müəyyən edilməsi, qiymətləndirilməsi və onlara nəzarət olunması sistemidir. Bu sistemin prinsiplərinin tətbiqinin sahibkarlar üçün bir çox fayda və üstünlükləri var. Belə ki, müəssisələrdə HACCP prinsipinin tətbiqi istehsal olunan məhsulun təhlükəsizliyini təmin edir. Kritik nəzarət nöqtələrini və onların kritik limitlərini müəyyənləşdirməklə və qeydlər aparmaqla, müəssisələrin biznes prosesləri haqqında məlumatları asanlıqla əldə etməsinə şərait yaradır. Qida təhlükəsizliyinə kollektiv yanaşmanı təşviq edir. Qida məhsullarının və qida məhsulları ilə təmasda olan səthlərin müəssisələrin daxili qida zənciri boyunca təhlükə və risk analizinin aparılmasını təmin edir. Müəssisələrdə təkmilləşdirmələrin aparılması üçün imkanlar və alətlər təqdim edir. Məhsulların ixracını, həmçinin satış imkanlarını asanlaşdırır. İşçilər arasında qida təhlükəsizliyi anlayışlarının və vərdişlərinin yaradılması proseslərini sürətləndirir. Həmçinin HACCP qida müəssisələrində təhlükəsiz qida istehsalı üçün tələb olunan gigiyena şərtlərini müəyyən və təmin edir. İstehlakçıların sağlamlığına təhlükə yarada biləcək səbəbləri müəyyənləşdirməklə, istehsal və xidmət mərhələlərində bu səbəbləri aradan qaldırır və etibarlılıq yaradır. Məlumat üçün bildiririk ki, Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi İnstitutunun Təlim Mərkəzi sahibkarlıq subyektlərinin əməkdaşları üçün HACCP mövzusunda təlim və məsləhət xidmətlərini təklif edir. “Qida Təhlükəsizliyi haqqında” Qanuna uyğun olaraq təşkil edilən təlimlər zamanı müəssisələrin saxlama anbarlarının, qida blokunun, mal qəbulu, mətbəx və emal sahələrinin HACCP prinsiplərinə uyğunluğu qiymətləndirilir, bu sistemin tətbiqinə kömək göstərilir, müvafiq məsləhətlər verilir. Həmçinin əməkdaşlara HACCP-nin ictimai iaşə müəssisələrində düzgün tətbiq edilməsinə, idarəolunmasına, bu sistemlə bağlı qanunvericiliyin tələblərinə və müvafiq sənədlərin hazırlanmasına dair təlimlər keçirilir. Xidmətlər zamanı mövzu ətrafında müzakirələr aparılır, iştirakçıların sualları cavablandırılır. Təlimin sonunda iştirakçılar sertifikatla təmin olunur. Təlimlərdə əldə olunan biliklər qida obyektlərində HACCP sistemini asanlıqla tətbiq etməyə imkan verir.
