Giriş
Qəhvəyi mərmər bağacığın ölkə ərazisində yayılmasının qarşısının alınması istiqamətində tədbirlər davam edir
12 İyul 2023 16:42
Ölkəmizdə Qəhvəyi mərmər bağacığının aşkarlanması ilə əlaqədar təxirəsalınmaz tədbirlərin həyata keçirilməsi, həmin zərərvericinin yayılmasının qarşısının alınması, mövcud yayılma ocaqlarının ləğv edilməsi və fitosanitar sabitliyin təmin edilməsi istiqamətində tədbirlər davam etdirilir.
Azərbaycan Respublikasının Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi ilə müvafiq dövlət orqanlarının nümayəndələrindən ibarət Regional Əlaqələndirmə Mərkəzi yaradılıb. Regional Əlaqələndirmə Mərkəzinin Balakən və Qazax Dövlət Aqrar İnkişaf mərkəzlərinin nəzdində qərargahları formalaşdırılıb və bütün zəruri texniki avadanlıqlarla təchiz edilib.
Zərərverici ilə mübarizə üçün zəruri ehtiyat bazası yaradılıb, Rusiya istehsalı olan 7000 ədəd feromon tələ və 5000 ədəd dispenser, həmçinin Amerika Birləşmiş Ştatlarının istehsalı olan 900 ədəd feromon tələ alınıb. “Mazımqara” və “Qırmızı Körpü” sərhəd buraxılış məntəqələri, Böyük Kəsik stansiyası nəqliyyat vasitələrinin dezinseksiyası üçün müvafiq infrastrukturla təmin olunub və mart ayının sonuna qədər ölkə ərazisinə daxil olan 76886 nəqliyyat vasitələri Qəhvəyi mərmər bağacığına qarşı dezinseksiya edilib.
2022-ci ilin dekabr ayından etibarən ölkə ərazisində 220 yaşayış məntəqəsində 41608 nöqtədə monitorinq aparılıb. Ümumilikdə, respublika üzrə hazırda 69 yaşayış məntəqəsini əhatə edən 1469 nöqtədə zərərverici aşkar edilib. Aşkar edilmiş 100 mindən artıq qışlayan fərd məhv edilib.
2023-cü ilin 1 aprel tarixindən etibarən zərərvericinin qışlamadan qida yerlərinə keçidi nəzərə alınaraq feromon tələlərin asılmasına başlanılıb. Ümumilikdə 2023-cü ilin 6 ayı ərzində 304 yaşayış məntəqəsində 5281 ədəd feromon tələ asılıb. Asılmış 1566 feromon tələyə baxış keçirilib və 10 minədək yetkin fərd aşkar edilərək mexaniki və kimyəvi yolla məhv edilib.
Qeyd edirik ki, zərərvericinin kütləvi artması və ya qonşu Gürcüstandan miqrasiya etməsi təhlükəsi hələ də qalmaqdadır. Bu səbəbdən vətəndaşları diqqətli olmağa, xüsusən də, Qəhvəyi mərmər bağacığının daha çox rast gəlindiyi Göygöl rayonunun Qızılqaya qəsəbəsində, Qazax rayonunun İkinci Şıxlı kəndində, Balakən rayonunun Mazımçay, Poştbinə və Şərif kəndlərində, Zaqatala rayonunun Bazar və Əliabad kəndlərində Regional Əlaqələndirmə Mərkəzinin (+994 99 708 85 88 (Qərb rayonları üzrə); +994 99 308 85 88 (Şimal-qərb rayonları üzrə)) qərargahları tərəfindən verilmiş tövsiyələrə əməl etməyə, asılmış feromon tələlərə nəzarət edilməsi üçün dəstək olmalarını xahiş edirik.
Oxşar xəbərlər
Qəhvəyi mərmər bağacığına qarşı mübarizə tədbirləri davam etdirilir
Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti tərəfindən təsdiq edilmiş “Qəhvəyi mərmər bağacığına qarşı bitki mühafizəsinə dair Tədbirlər Planı”nın icrası məqsədilə Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi Qəhvəyi mərmər bağacığının ölkə ərazisində yayılmasının qarşısının alınması istiqamətində müvafiq fitosanitar nəzarət və maarifləndirmə tədbirlərini davam etdirir. Tədbirlər çərçivəsində Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin, Daşkəsən Rayon İcra Hakimiyyətinin və Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi yanında Aqrar Xidmətlər Agentliyinin yerli bölmələrinin əməkdaşlarının və rayon sakinlərinin iştirakı ilə görüş keçirilib. Görüşdə Qəhvəyi mərmər bağacığının kütləvi aşkarlandığı ərazilərdə müvafiq mübarizə tədbirlərinin gücləndirilməsi, mümkün qışlama yerlərində müşahidələrin aparılması və zərərvericinin aşkarlandığı təqdirdə mexaniki yollarla məhv edilməsi, habelə mübarizə tədbirlərində vətəndaşların aktiv iştirakının zəruriliyi barədə məlumatlar verilib. Qəhvəyi mərmər bağacığına qarşı mübarizə yolları ilə bağlı maarifləndirici çap materialları paylanıb.
Fitosanitar monitorinqlər davam etdirilir
Karantin tətbiq edilən, o cümlədən potensial təhlükəli zərərli orqanizmləri, onların mənbələrini, sərhədlərini, yayılma səbəblərini vaxtında müəyyənləşdirmək və ölkə ərazisində fitosanitar sabitliyin təmin edilməsi məqsədilə Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin fitosanitar müfəttişləri tərəfindən Milli Monitorinq Planına uyğun olaraq meyvə bağlarında monitorinqlər aparılıb. Monitorinq zamanı Beyləqan rayonunda, İmişli rayonunun Murğuzallı, Qaralar, Sabirabad rayonunun Qasımbəyli, Əsgərbəyli, Yuxarı Axtaçı, Muradbəyli, Qəzli, Quruzma, Yenikənd, Mürsəlli, Ulacalı, Bulduq, Ətcələr, Məmişlər, Həşimxanlı, Beşdəli kəndlərində, Saatlı rayonunun Mustafabəyli, Məzrəli, Azadkənd kəndlərində yerləşən nar, xurma və heyva bağlarında zərərli orqanizmlərlə sirayətlənmə əlamətləri olan bitkilərdən nümunələr götürülərək Qida Təhlükəsizliyi İnstitutunun müvafiq laboratoriyasına təqdim edilib. Müayinələr nəticəsində Meyvə milçəyi, Nar meyvəyeyəni, Meyvə çürüməsi, Afrika əncir milçəyi ilə yanaşı, karantin tətbiq edilən zərərli orqanizmlərdən Komstok yastıcası və Yaponiya mumlu yalançı qalxanlı yastıcası, bir təsərrüfatda isə Asiya giləmeyvə drozofilası aşkarlanıb. Agentlik əməkdaşları tərəfindən Astara rayonunun Astara şəhəri, Kijəbə qəsəbəsi, Şiyəkəran, Təngərüd, Siyakü, Velədi, Maşxan, Vaqo kəndlərində, habelə Lənkəran rayonunun Şağlaser kəndində 38 təsərrüfat subyektinə məxsus 119.3 hektar sitrus bağında aparılmış monitorinq zamanı Sitrus ağqanadlısı və Qırmızı tor gənəsi ilə yanaşı, karantin tətbiq edilən zərərli orqanizmlərdən Sitrus tristeza virusu və Yaponiya yalançı qalxanlı mumlu yastıcası müəyyən edilib. Bundan əlavə, Astara rayonunun Şiyəkəran kəndində yerləşən bir neçə sitrus bağında Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi yanında Aqrar Xidmətlər Agentliyinin Astara rayon Bitki Mühafizə Mərkəzinin əməkdaşları ilə birgə monitorinq təşkil edilib və Sitrus ağqanadlısına qarşı Mərkəzin əməkdaşları tərəfindən bitki mübarizə tədbirləri həyata keçirilib.
Qəhvəyi mərmər bağacığı ilə ev şəraitində necə mübarizə aparmaq olar?
Azərbaycan Respublikasının Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi (AQTA) Qəhvəyi mərmər bağacığının ölkə ərazisində yayılmasının qarşısını almaq məqsədilə maarifləndirmə tədbirlərini davam etdirir. Tədbirlər çərçivəsində 300-dən çox bitki ilə qidalanaraq onların məhsuldarlığını əhəmiyyətli dərəcədə aşağı salan Qəhvəyi mərmər bağacığının müşahidə olunduğu ölkəmizin şimal-qərb və qərb rayonlarının bəzi kəndlərində yerli əhali və sahibkarlarla maarifləndirici görüşlər keçirilir. Görüşlərdə ev şəraitində zərərvericiyə qarşı mümkün mübarizə tədbirləri barədə məlumatlar çatdırılır. Qəhvəyi mərmər bağacığı evlərin çardaqlarında, qapı və pəncərə boşluqlarında, taxta və odun yığınları arasında qışlaya bilir. Zərərvericinin qışlama yerlərini maksimum məhdudlaşdırmaq məqsədilə evlərdə, çardaqlarda, bağlara yaxın tikililərdə vaxtında təmizləmə və təmir işləri aparılmalıdır. Bundan başqa, bağacığın qışlamaq üçün yaşayış və köməkçi binalara daxil olmasının qarşısını almaq üçün bu tikililərdə pəncərələr torla bağlanmalıdır. Aşkar edildikləri təqdirdə onları süpürgə, tozsoran və s. vasitəsilə toplamaq və məhv etmək lazımdır. Qeyd edək ki, beynəlxalq təcrübədə Qəhvəyi mərmər bağacığı ilə mübarizədə aldadıcı tələlərdən, süni yaradılmış sığınacaq yerlərindən istifadə xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Bağacıq üçün süni qışlama yerləri əsasən boş karton və ya qəzetlə doldurulmuş adi bir qutudan hazırlanır. Bunun üçün boş qutuya kəsilmiş karton və ya kağız parçaları doldurulur. Hazırlanmış sığınacaqlar evin günəş düşən tərəfində, binaların cənub və qərb tərəflərinə və yaxud çardaqda (damda), bağacığın qışlamaya getdiyi yerlərdə yerləşdirilir və ya 2-3 metr hündürlükdə asılır. Bu cür qutulara yığılan bağacıqlar mexaniki yolla toplanaraq məhv edilməlidir.
