Giriş
“Qida təhlükəsizliyi haqqında” Qanunda qida subyektlərində HACCP sisteminin tətbiqi nəzərdə tutulur
2 Mart 2022 12:40
Yeni Qanuna əsasən, qida və yem məhsullarının istehsalı və emalı ilə məşğul olan qida subyektləri öz qida obyektlərində HACCP prinsiplərinə əsaslanan prosedurları tətbiq etməli və bu prinsiplərə əsaslanan qida təhlükəsizliyinə nəzarət sisteminə malik olmalıdır. Hazırda dünyada qida təhlükəsizliyinin idarə edilməsi üçün ən çox istifadə olunan mexanizm HACCP sistemidir və qida təhlükəsizliyinin idarə edilməsi üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edən, qida və yem məhsullarında təhlükə amillərinin müəyyən edilməsi, qiymətləndirilməsi və onlara nəzarət olunması sistemidir. Bu sistem qida təhlükəsizliyinin təmin edilməsi məqsədilə bütün mümkün təhlükələrin və risklərin qiymətləndirilib nəzarətə götürülməsi və qida mənşəli xəstəliklərin və ya zəhərlənmə hallarının risklərini aradan qaldırmağı hədəfləyir. Təhlükəli faktor insan sağlamlığı üçün təhlükə mənbəyi olub, qida və yem məhsullarında yer alan bioloji, kimyəvi və fiziki agent və ya qida məhsulunun vəziyyətidir. Kritik nəzarət nöqtəsi isə təhlükəli faktorun qarşısını almaq, onu aradan götürmək və ya məqbul həddə salmaq üçün nəzarətin zəruri olduğu istehsal zəncirinin mərhələsidir.
Bu nəzarət mexanizmi qida zəncirinin bütün mərhələlərini əhatə etməklə vahid sistem halında fəaliyyət göstərir. Qida təhlükəsizliyinin təmin edilməsinin ən səmərəli və etibarlı təminatı istehlak bazarında hazır məhsula nəzarət etmək deyil, qida məhsulları istehsal zəncirinin bütün mərhələlərində belə bir qida təhlükəsizliyinin idarə edilməsi mexanizminin yaradılması və tətbiqini zəruri edir.
Eyni zamanda qanun layihəsində HACCP sistemlərinin tətbiq edilməsi üçün keçid müddətlər müəyyən edilmişdir. Belə ki, HACCP sistemlərinin tətbiqinin məcburiliyi “Sahibkarlıq fəaliyyəti haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununa əsasən, iri sahibkarlıq subyekti hesab edilən qida subyektlərində həmin Qanun dərc olunduğu gündən iki il, orta və kiçik sahibkarlıq subyektləri hesab edilən qida subyektlərində isə dörd il sonra üçün təsbit edilmişdir.
Qeyd edək ki, HACCP – Qida təhlükəsizliyinin idarə edilməsinə əsaslanan bir standartdır. Standartın əsas məqsədi qida istehsalı və istehlakını ən sağlam hala gətirməkdir. Buna görə də sosial rifah və daha əsaslı gigiyenik tələblərə üstünlük verir. Sistem həm də qurum və təşkilatların inkişafı üçün kritik nöqtələrin tənzimləyicisidir. Çünki risklərin idarə edilməsində çox faydalı olan standartları özündə ehtiva edir. Bu baxımdan qida biznesinin və istehsalçı qurumların gələcək uğurlarını təmin etmək imkanına əsaslı töhfə verir. Qida təhlükəsizliyinə diqqət yetirən bu sistem prosesə əsas nəzarətləri təyin edən və onun necə idarə olunacağını planlaşdıran bir bələdçi rolunu oynayır. Konsepsiya qidanın hazırlanması və təchizatı prosesində dəyərli sistem yanaşması ilə sosial inkişafa xidmət edir. HACCP təcrübələrinə əməl olunarsa, təhlükəsiz və keyfiyyətli məhsulların bazarda dövriyyəsi təmin edilər. HACCP planı ortaya çıxacaq müxtəlif növ qida təhlükələrini müəyyən etmək və idarə etmək məqsədi daşıyır. Bu, baş verə biləcək potensial zərərlərin qarşısını almağı hədəfləyir. HACCP sisteminin tətbiqi müəssisələrin daxili qida təhlükəsizliyi nəzarəti sisteminin qurulmasına da imkan verəcək ki, bu da dövlət nəzarəti tədbirlərinin azaldılmasına və sahibkarların özləri tərəfindən tələblərin yerinə yetirilməsinə şərait yaradacaq.
HACCP sisteminin əsas üstünlüklərinə istehsal və paylama sisteminə nəzarət və qida təhlükəsizliyi sahəsində risklərin qarşısını alması, qida gigiyenasına dair məlumatlılıq yaratması, dövriyyədə olan mal və məhsulların keyfiyyətini yaxşılaşdırması və s. daxildir.
Oxşar xəbərlər
Lənkəranda normativ tələblərin pozulduğu ət satışı məntəqəsinin fəaliyyəti məhdudlaşdırılıb
Daxil olan müraciət əsasında Lənkəran şəhəri, Koroğlu küçəsi, Böyük bazar ərazisində fəaliyyət göstərən, fiziki şəxs Həsənov Allahşükür Atəş oğluna məxsus ət satışı məntəqəsində Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin əməkdaşları tərəfindən keçirilmiş plandankənar yoxlama zamanı qida təhlükəsizliyi sahəsində texniki normativ hüquqi aktların tələblərinin pozulduğu aşkarlanıb. Belə ki, məntəqədə sanitar-gigiyenik tələblərə əməl edilmədiyi, ətlərin üzərində baytarlıq nəzarətindən keçirildiyinə dair möhürün olmadığı, əlyuma çanağının, havalandırma sisteminin, eləcə də ət məhsullarının saxlanması üçün soyuducu və dondurucuların mövcud olmadığı, işçi heyətin tibbi müayinədən keçmədiyi və fərdi qoruyucu vasitələrdən istifadə etmədiyi, dezinfeksiya işlərinin aparılmadığı müəyyən edilib.
Qanunsuz fəaliyyət göstərən dönərxanada bir sıra nöqsanlar aşkarlanıb
Ağdam rayonu, Quzanlı qəsəbəsində fəaliyyət göstərən, fiziki şəxs Əliyev İbrahim Şirin oğluna məxsus dönərxanada Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin əməkdaşları tərəfindən plandankənar yoxlama keçirilib. Baxış zamanı dönərxanada qida məhsulları üzrə gigiyena qaydalarına və qida təhlükəsizliyi tələblərinə əməl edilmədiyi, sanitar-texniki və sanitar-gigiyenik vəziyyətin qüvvədə olan normativlərə cavab vermədiyi müəyyən edilib. Belə ki, iaşə obyektinin qida təhlükəsizliyi qeydiyyatından keçmədən fəaliyyət göstərdiyi məlum olub, həmçinin obyektdə xammal olaraq istifadə edilən məhsulların (xiyar, pomidor, mayonez) açıq şəkildə saxlandığı, çarpaz çirklənmənin qarşısının alınması məqsədilə texnoloji prosesin ardıcıllığına riayət edilmədiyi, əlyuma çanaqlarının isti su və gigiyenik tələblərə cavab verən qurutma vasitələri ilə təmin edilmədiyi, havalandırma sisteminin quraşdırılmadığı, çirklənməyə qarşı müdafiə və zərərvericilərlə mübarizə üçün müvafiq şəraitin olmadığı, döşəmə, divar səthlərinin təmirsiz olduğu və dezinfeksiyaedici vasitələrin təsirinə davamlı materialla üzlənmədiyi, mütəmadi olaraq müvafiq təmizlik işlərinin aparılmadığı, tullantıların ağzı kip bağlanan və qoxu yaymayan qablara toplanmadığı və digər nöqsanlar aşkarlanıb.
Qida təhlükəsizliyi tələblərinin pozulduğu iki dönərxananın fəaliyyəti məhdudlaşdırılıb
Ağcabədi rayonunun N.Nərimanov küçəsində yerləşən, fiziki şəxs Alıyev Xəyyam Mirzəli oğluna məxsus “01” dönərxanasında və Xocavənd kəndində yerləşən, fiziki şəxs Hüseynov Elmir Əmirxan oğluna məxsus “Dostluq” dönərxanasında Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin əməkdaşları tərəfindən plandankənar yoxlama keçirilib. Baxış zamanı dönərxanalarda qida məhsulları üzrə gigiyena qaydalarına və qida təhlükəsizliyi tələblərinə əməl edilmədiyi, sanitar-texniki və sanitar-gigiyenik vəziyyətin qüvvədə olan normativlərə cavab vermədiyi müəyyən olunub. Belə ki, iaşə obyektlərində çarpaz çirklənmənin qarşısının alınması məqsədilə texnoloji prosesin ardıcıllığına əməl olunmadığı, qabaqcıl gigiyena təcrübəsinin, o cümlədən çirklənməyə qarşı müdafiə və zərərvericilərlə mübarizə üçün müvafiq şəraitin təmin edilmədiyi, döşəmə, divar səthlərinin təmirsiz olduğu və dezinfeksiyaedici vasitələrin təsirinə davamlı materialla üzlənmədiyi, mütəmadi olaraq müvafiq təmizlik işlərinin görülmədiyi, tullantıların ağzı kip bağlanan və qoxu yaymayan qablara toplanmadığı, işçi heyətin gigiyenik təlimlərə cəlb edilmədiyi və digər nöqsanlar aşkarlanıb.
