Giriş
Qoyun əti quzu əti ilə müqayisədə istehlak üçün daha faydalı hesab edilir
3 Dekabr 2024 12:14
Azərbaycanda əhali tərəfindən qoyun əti daha çox istehlak edildiyi üçün ölkəmizdə qoyunçuluğa xüsusi diqqət yetirilir. Yetişdirilən qoyun cinslərinin ət, süd, pendir, dəri, piy və yunundan istifadə edilir.
Təəssüflə qeyd etmək lazımdır ki, yüksək məhsuldarlığına və digər müsbət keyfiyyətlərinə baxmayaraq, son illərdə respublikamızda qoyunçuluğun inkişaf dinamikasında azalma müşahidə edilib. BMT-nin Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatı ilə Azərbaycan arasındakı Tərəfdaşlıq Proqramı çərçivəsində reallaşdırılan “Qoyunçuluğun davamlı inkişafı və ərzaq məhsullarının istehsalı üzrə dəyər zəncirinin yaradılması və həyata keçirilməsi” layihəsi üzrə hazırlanan hesabatda Azərbaycanda qoyun populyasiyasının inkişaf dinamikasındakı azalmanın bir sıra səbəblərlə bağlı olduğu göstərilib. İqlim dəyişiklikləri və torpaqların deqradasiyası və tələblə təklifin dəyişməsi fonunda tələbin artması ilə yanaşı, ən narahatedici məqamlardan biri də təəssüf hissi ilə qeyd edək ki, əhalinin damaq dadı və ət seçimində əsasən quzu ətinə üstünlük verməsidir. Bu da nəticə etibarilə qoyunçuluğun inkişaf perspektivlərinə mənfi təsir göstərir.
Qeyd edək ki, qoyun ətinin qida dəyəri tərkibindəki əzələ və piy toxumasının nisbətindən asılı olaraq dəyişir. Müəyyən yaşa çatmış qoyun ətinin tərkibindəki zəngin zülallar sayəsində qoyun əti dadlı və şirəli olmaqla yanaşı, həm də tez həzm olunur.
Araşdırmalar göstərir ki, qoyun ətinin tərkibi quzu əti ilə müqayisədə Ca, P, Na, K, Cl, J, Zn, Co, Cu, Ni, Fe, Mn, Mo, F, S, Se və digər makro və mikroelementlər, B1, B2, B3, B6, B12, A, K, E, D, biotin, fol turşusu və başqa vitaminlər, həmçinin digər bioloji aktiv maddələrlə daha zəngindir. Beləliklə, insan orqanizmi üçün zəruri sayılan qida maddələri və digər komponentlərlə zəngin olan yetkinlik və sonrakı yaş mərhələlərindəki qoyunun əti cinsi yetişkənlik dövründə, yəni 6-12 aylıqda olan quzu əti ilə müqayisədə istehlak üçün daha faydalı hesab edilir.
Oxşar xəbərlər
Kütləvi qidalanmanın həyata keçirildiyi obyektlərə nəzarət gücləndirilib
Azərbaycan Respublikasının Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi (AQTA) şadlıq saraylarının, mərasim evlərinin və insanların kütləvi qidalanmasının həyata keçirildiyi digər qida obyektlərinin sahiblərinə müraciət edib. Bildirilir ki, aparılan nəzarət tədbirləri zamanı bir çox hallarda ziyafətlərdə ilkin və dövri tibbi müayinədən keçməmiş təsadüfi şəxslərin xidmət göstərdiyi məlum olur. Belə şəxslərin birbaşa, yaxud dolayısı ilə qida ilə təmasda olması isə insanlarda kütləvi mədə-bağırsaq pozuntuları ilə müşahidə edilən halların baş verməsinə və zəhərlənməyə səbəb ola bilər. Eyni zamanda bir çox hallarda, xüsusilə də regionlarda qidaların ev şəraitində hazırlanaraq şadlıq saraylarına, mərasim evlərinə və digər belə yerlərə gətirildiyi müşahidə edilir. Qida məhsullarının sanitar-gigiyenik norma və qaydalara uyğun olmayan şəraitdə, texnoloji ardıcıllıq gözlənilmədən, çarpaz çirklənməyə şərait yaratmaqla hazırlanması, həmçinin hazır qidaların isti və soyuq zəncir gözlənilmədən antisanitar şəraitdə şəxsi nəqliyyat vasitələri ilə tədbir məkanına daşınması isə qanunvericiliyin tələblərinin pozulması ilə yanaşı, insan həyat və sağlamlığına ciddi təhlükə yarada bilər. Agentlik bəyan edir ki, sadalanan hallar yolverilməzdir. Qeyd olunan hallarda baş verə biləcək hər hansı xoşagəlməz hadisəyə görə obyekt sahibləri birbaşa məsuliyyət daşıyır. Eyni zamanda bildirilir ki, sözügedən sahədəki mövcud vəziyyətin qiymətləndirilməsi, zəhərlənmə və qida mənşəli xəstəliklərin baş verməsi riskinin azaldılması məqsədilə AQTA əhalinin kütləvi qidalandığı məkanlarda, o cümlədən şadlıq saraylarında nəzarət tədbirlərini gücləndirib. Tədbirlər zamanı qanunvericiliyin tələblərinə zidd faktlar aşkarlandığı təqdirdə, obyekt və onların rəhbərləri barədə zəruri tədbirlər görüləcək. Qeyd edək ki, “Qida təhlükəsizliyi haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununa və Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin müvafiq Qərarı ilə təsdiq olunmuş “Azərbaycan Respublikasında ticarət, ictimai iaşə, məişət və digər növ xidmət Qaydaları”na əsasən, qida subyektlərində çalışan və qida məhsulları ilə bilavasitə təmasda olan əməkdaşlar müvafiq qaydada ilkin və dövri tibbi müayinədən keçməli, gigiyenik təlimlərə cəlb olunmalı, fəaliyyətləri zamanı qida təhlükəsizliyi sahəsində texniki normativ hüquqi aktların tələblərinə və şəxsi gigiyena qaydalarına əməl etməlidirlər. Həmçinin ictimai iaşə xidmətinin təşkili zamanı qanunvericiliklə müəyyən olunmuş sanitariya qaydalarının və gigiyenik normativlərin tələblərinə ciddi riayət edilməlidir.
HACCP sisteminin tətbiqi daxili və xarici bazarlarda rəqabət üstünlüyü yaradır
Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi İnstitutu (AQTİ) ölkədə qida təhlükəsizliyinin inkişafı və beynəlxalq standartların geniş tətbiqi üçün tədbirləri davam etdirir. Bu istiqamətdə AQTİ qida istehsalı və emalı sektorunda fəaliyyət göstərən müəssisələr üçün beynəlxalq səviyyədə tanınmış Təhlükə Analizi və Kritik Nəzarət Nöqtələri (HACCP) prinsiplərinə əsaslanan qiymətləndirmə xidmətini təklif edir. HACCP sistemləri müəssisələrin istehsal prosesində potensial təhlükələri müəyyən etməsinə, kritik nöqtələri nəzarət altında saxlamasına və riskləri minimuma endirməsinə imkan yaradır. AQTİ-nin təklif etdiyi HACCP sistemi üzrə qiymətləndirmə xidməti bir neçə mərhələni əhatə edir: • HACCP prinsiplərinin mövcud vəziyyətə uyğunluğunu müəyyən etmək üçün ilkin qiymətləndirmə aparılır; • Qida məhsullarının emalındakı risklər təhlil edilirək qiymətləndirilir və risklərin idarə olunması üçün təkliflər verilir; • HACCP sisteminin beynəlxalq və ya milli standartlara uyğunluğu ilə bağlı sənədlər və prosedurlar yoxlanılır; • HACCP sisteminin davamlılığını təmin etmək üçün müəssisəyə dəstək göstərilir; • Müəssisə əməkdaşları arasında yeni texnologiyalar, qaydalar və standartlarla bağlı məlumatlandırma aparılır. Bu mərhələlər, HACCP sisteminin effektiv şəkildə qurulması və müəssisənin qida təhlükəsizliyi sahəsində beynəlxalq standartlara uyğun fəaliyyət göstərməsini təmin edir. İnstitut, HACCP sistemlərinin tətbiqi zamanı müəssisələrə tələb olunan sənədlərin hazırlanmasında, personalın təlimatlandırılmasında və proseslərin optimallaşdırılmasında dəstək göstərir. AQTİ mütəxəssisləri bu proseslərin hər birində müəssisələrə dəstək göstərərək onların istehlakçılara keyfiyyətli və təhlükəsiz qida məhsulları təqdim etməsinə şərait yaradır. Qiymətləndirmə xidməti vasitəsilə müəssisələr istehsal prosesində qida təhlükəsizliyini təmin etməklə yanaşı, ixrac potensiallarını artırmaq üçün yeni imkanlar əldə edir, həm daxili, həm də xarici bazarlarda rəqabət üstünlüyü qazanırlar. Qanunvericiliyə əsasən, sahibkarlıq subyektləri HACCP-a əsaslanan prosedurları tətbiq etməli və qida təhlükəsizliyinə daxili nəzarət sisteminə malik olmalıdır. Azərbaycan Respublikasının Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi tərəfindən aparılan planlı yoxlamalar zamanı müəssisədə HACCP sisteminin tətbiqi vəziyyəti yoxlanılır, aşkar edilmiş uyğunsuzluqların aradan qaldırılması ilə bağlı icrası məcburi göstərişlər verilir. Sahibkarlar AQTİ-nin təklif etdiyi HACCP mövzusunda qiymətləndirmə, təlim və məsləhət xidmətlərindən istifadə etmək üçün info@afsi.gov.az elektron poçt ünvanına məktub göndərə və ya “1003-Çağrı Mərkəzi”nə zəng edə bilərlər.
Masazırda nöqsanlar aşkarlanan kafenin fəaliyyəti məhdudlaşdırılıb
Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin əməkdaşları Abşeron rayonu, Masazır qəsəbəsi, Ə.Vahid küçəsi, ev 281 ünvanında fəaliyyət göstərən, fiziki şəxs Şahbazova Təranə Xubalı qızına məxsus kafedə plandankənar yoxlama keçirib. Baxış zamanı kafedə qida təhlükəsizliyi sahəsində normativ hüquqi aktların bir sıra tələblərinin pozulduğu məlum olub. Belə ki, sanitar-gigiyenik vəziyyətin qənaətbəxş olmadığı, mətbəxdə döşəmə və divarların, işçi masanın asan yuyulub təmizlənən, dezinfeksiyaedici məhlulun təsirinə davamlı materialla üzlənmədiyi, havalandırma sisteminin qurulmadığı, müvafiq təmizlik işlərinin aparılmadığı, ağzı kip bağlanan və qoxu yaymayan tullantı qablarından istifadə olunmadığı, işçi heyətin tibbi müayinədən keçmədiyi və digər nöqsanlar aşkarlanıb. Faktla bağlı qanunvericiliyə uyğun olaraq kefenin fəaliyyyəti məhdudlaşdırılıb, rəhbəri barəsində inzibati qərar qəbul edilərək cərimə tətbiq olunub.
