Giriş
Heyvanların qeydiyyata alınması qida təhlükəsizliyinin vacib atributudur
24 Sentyabr 2021 12:25
İdentifikasiya heyvanların fərdi qeydiyyata alınma prosesi (identikləşdirmə) olub, heyvanlara fərdi identikləşdirmə nömrəsinin (kod) verilməsi, heyvanlar barədə məlumat bazasının yaradılması və heyvanların pasportlaşdırılması prosesini özündə əks etdirir. Ölkədə heyvan sağlamlığının təmin olunması istiqamətində həyata keçirilən baytarlıq-sanitariya tədbirləri, epizootik vəziyyət, həmçinin heyvandarlığın inkişafı barədə operativ məlumatların əldə olunmasında identifikasiya sisteminin rolu böyükdür.
Əvvəllər heyvanların tanınması məqsədilə nişanlanması nömrələmə, damğalama, qulağın kəsilməsi və s. üsullardan istifadə olunmaqla həyata keçirilirdi. Lakin bu üsulların heyvan rifahına mənfi təsiri, nömrənin silinməsi və oxunması ilə bağlı yaranan çətinliklər, nömrənin saxtalaşdırılma mümkünlüyü və digər bu kimi çatışmazlıqlar yeni identifikasiya üsullarının tətbiqi zərurətini yaradıb. Bu məqsədlə hazırda vizual və elektron qulaq birkaları, mikroçip, bolyus və s. kimi tanınma nişanlarından istifadə olunaraq heyvan barəsində zəruri məlumatlar elektron məlumat bazasında toplanır.
Qeyd edək ki, identifikasiya sistemi əsasında heyvanların məruz qaldığı baytarlıq tədbirləri (peyvəndləmə, antibiotiklərin və digər baytarlıq preparatlarının tətbiqi və s.), həmçinin diaqnostik nəticələr barədə məlumatlar əldə etmək mümkündür. Baytarlıq preparatlarının orqanizmdən xaricolma müddətinin gözlənilməsi, alqı-satqı, daşınma və kəsim dövründə heyvanlara nəzarət, itmiş heyvanların axtarılması və ya tapılmış heyvanların sahibinin aşkar edilməsi və digər bu kimi proseslərin idarə olunması identifikasiya sisteminin üstünlüklərindəndir. Bu sistem “fermadan süfrəyədək” prinsipinə uyğun olaraq heyvan mənşəli qida məhsullarının qida zənciri boyunca izlənilməsinə və təhlükəsizliyinə, nəticə etibarilə insan sağlamlığının təmin olunmasına və yoluxucu xəstəliklərin yayılmasının qarşısının alınmasına imkan verir. İdentifikasiya sistemi həm də ölkə daxilində heyvan mənşəli qida məhsullarının təhlükəsizliyinin təmin olunması və istehsal edilən məhsulların ixracı zamanı mövcud maneələrin aradan qaldırılmasına zəmin yaradır.
Heyvan sağlamlığının təmin olunmasında və təhlükəsiz heyvan mənşəli qida məhsulları istehsalında identifikasiya sistemi böyük əhəmiyyət kəsb edir. Odur ki, bu sistemin tətbiqi ilə heyvanların genetik xətt üzrə izlənməsi, damazlıq işinin təşkili, qida təhlükəsizliyi üzrə risklərin aşkar edilməsi və idarə olunması, baytarlıq-sanitariya və heyvan sağlamlığı ilə bağlı digər zəruri tədbirlərin tənzimlənməsi əsasında ölkəmizin müasir qida təhlükəsizliyi standartına inteqrasiyasını sürətləndirmək mümkündür.
Hazırda ölkəmizdə AQTA tərəfindən heyvanların identifikasiyası və qeydiyyatı sisteminin (HİQS) yaradılması prosesi həyata keçirilir. İdentifikasiyanın ilk mərhələsi 2021-ci ildə pilot layihə kimi Bakı və Sumqayıt şəhərində, eləcə də Abşeron rayonunda iribuynuzlu heyvanların və atların identikləşdirilməsi, 2022-ci ildən etibarən isə identifikasiyanın mərhələli şəkildə bütün ölkə üzrə tətbiq olunması nəzərdə tutulur.
Məqalə AQTİ-nin Elmi-tədqiqat və risklərin qiymətləndirilməsi departamentinin Heyvan sağlamlığı şöbəsinin mütəxəssisləri Q. Cəlladov, K. Əliyeva və F. Əlizadə tərəfindən hazırlanıb.
Oxşar xəbərlər
Quş qripi xəstəliyinə qarşı monitorinqin nəticələri açıqlanıb
Cari ilin 19-23 may tarixlərində Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi və aidiyyəti qurumların əməkdaşlarının iştirakı ilə quş qripi xəstəliyinə qarşı keçirilmiş epizootoloji monitorinqin nəticələri açıqlanıb. Monitorinq zamanı 65 baş müxtəlif növ vəhşi quşdan diaqnostik nümunələr götürülüb. Bundan əlavə, 23 sənaye əsaslı müxtəlif həcmli quşçuluq müəssisəsində 230 baş, habelə 14 rayonun (şəhər) 116 ailə təsərrüfatında ümumilikdə müxtəlif növ 364 baş ev quşundan laborator müayinə üçün qan və yaxma nümunələri götürülüb. Laboratoriyalarda aparılmış müayinələrin ümumi təhlili nəticəsində quş qripi xəstəliyinin törədicisi və xəstəliyə şübhəli klinik əlamətləri olan quşa rast gəlinməyib. Ev quşlarından götürülmüş diaqnostik nümunələr Nyukasl xəstəliyinə görə də müayinə edilib və yoluxmaya şübhəli hal rast gəlinməyib. Monitorinq çərçivəsində təbiət ərazilərinə, müxtəlif növ quşçuluq müəssisələrinə, ailə təsərrüfatlarına, su hövzələri, parklar və zooparklara, dekorativ quşların saxlandığı obyektlərə, diri quş satışının həyata keçirildiyi bazarlara ümumi baxış keçirilib, baytarlıq norma və qaydalarına əməl olunması üçün məqsədyönlü maarifləndirmə-təbliğat tədbirləri görülüb.
Dünyadakı epizootik vəziyyətə uyğun olaraq müvafiq tədbirlər görülür
Ümumdünya Heyvan Sağlamlığı Təşkilatının (ÜHST) rəsmi məlumatlarına əsasən, Albaniya Respublikasının Korça və Tirana bölgələrində xırdabuynuzlu heyvanların taunu, Rumıniyanın Teleorman inzibati ərazi vahidində xırdabuynuzlu heyvanların çiçək, Kamboca Krallığının Pursat əyalətində isə yüksək patogen quş qripi xəstəliyi qeydə alınıb. Respublika ərazisinin bu yoluxucu xəstəliklərdən qorunması üçün zonalaşma prinsipi nəzərə alınmaqla, qeyd olunan ərazilərdə xəstəlik baş vermiş təsərrüfatdan 10 km radiusda olan məsafədən diri ev və diri xırdabuynuzlu heyvanların, onlara aid məhsulların, diri quş və quşçuluq məhsullarının idxalı, habelə tranziti ilə bağlı ÜHST-nin “Quruda yaşayan heyvanların sağlamlıq Məcəlləsi”nə uyğun olaraq Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi tərəfindən müvəqqəti məhdudiyyət tətbiq olunub. Eyni zamanda müvafiq tədbirlərin görülməsi üçün Dövlət Gömrük Komitəsinə müraciət olunub.
Dünyadakı epizootik vəziyyət nəzarətdə saxlanılır - VİDEOMƏLUMAT
AQTA biotəhlükəsizliyin təmin edilməsi məqsədilə həm ölkə daxilində, həm də dünyada epizootik vəziyyəti daim nəzarətdə saxlayır. Agentlik sahibkarlıq subyektlərinin məlumatlılıq səviyyəsini artırmaq məqsədi ilə yeni layihəyə başlayıb. Layihə çərçivəsində AQTA-nın şöbə müdiri, Respublikanın baş dövlət baytarlıq müfəttişi Qalib Əbdüləliyev Ümumdünya Heyvan Sağlamlığı Təşkilatının rəsmi məlumatları əsasında epizootik vəziyyətlə bağlı məlumatları mütəmadi olaraq təqdim edəcək.
