Giriş
AQTA-da 2018-ci ilin yekunlarına dair mətbuat konfransı keçirilib
31 Yanvar 2019 11:56
Yanvarın 31-də Azərbaycan Respublikasının Qida Təhlükəsizliyi Agentliyində kütləvi informasiya vasitələrinin nümayəndələrinin iştirakı ilə 2018-ci ilin yekunlarına dair mətbuat konfransı keçirilib. Konfransı giriş sözü ilə açan Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin sədri Qoşqar Təhməzli 2018-ci il ərzində Agentliyin fəaliyyətinin təmin edilməsi üçün qanunvericilik bazasının təkmilləşdirilməsi, maddi-texniki bazanın yaradılması, kadr potensialının inkişaf etdirilməsi və digər istiqamətlərdə görülən işlərdən danışıb.
Tədbirdə Agentliyin 2018-ci ilin iyul-dekabr ayları ərzində baytarlıq, fitosanitariya və qida təhlükəsizliyi sahəsində həyata keçirdiyi nəzarət tədbirləri haqqında ətraflı məlumat verib. Agentlik sədri Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi İnstitutunun Milli İstinad Laboratoriyasına və regional sınaq laboratoriyalarına 21797 patoloji material nümunəsi daxil olduğunu, aparılmış təhlillər nəticəsində 1315 (6%) halda infeksion və invazion xəstəliklər aşkar edildiyini qeyd edib. Onlardan 823 halda invazion xəstəliklər, 155 halda brusellyoz, 94 halda xlamidioz, 104 halda pasterellyoz, 31 halda quduzluq və 108 halda digər xəstəliklər müəyyən edildiyini deyib. Ölkə ərazisində xəstəlik hallarının coğrafi paylanması, klinik simptomlar arasında əlaqə və yayılma tezliyi nəzərə alınmaqla, aparılmış seroloji monitorinqlərin nəticələri təhlil edilib və risk səviyyəsindən asılı olaraq aidiyyəti üzrə göstərişlər verilib. Seroloji monitorinqlərin icra planına uyğun olaraq 720 qan, 50 ədəd patoloji material və digər diaqnostik materiallar müayinə edilib. Aparılmış müayinələr nəticəsində yüksək patogenli quş qripi xəstəliyinin törədicisinə rast gəlinməyib.
Bundan əlavə, baytarlıq-sanitariya ekspertizası çərçivəsində baytarlıq müfəttişləri tərəfindən müvafiq nöqsanların aradan qaldırılması ilə bağlı ölkə üzrə 2036 xəbərdarlıq, 30 ton bal dövriyyədən çıxarılmış, yüklərdən təkrar nümunə götürülmə ilə bağlı 99, habelə məhvetmə ilə bağlı icrası məcburi 29 (7750 kq ət; 18792 kq ət məhsulları), məhdudlaşdırıcı 21 tədbirin tətbiqi barədə qərar qəbul edilib. Gürcüstandan idxal edilmiş Ukrayna mənşəli 34,2 ton mal əti at əti ilə qarışıq olduğu üçün ixracatçı ölkəyə geriyə qaytarılib.
Ölkə üzrə həyata keçirilmiş fitosanitar ekspertizası nəticəsində, bitki bə bitkiçilik məhsullarından 41048 nümunə götürülmüş və Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi İnstitutuna göndərilib. Aparılmış müayinələrin nəticələrinə əsasən, bitki və bitkiçilik məhsullarında 461 halda karantin və xüsusi təhlükəli zərərli orqanizm aşkar edilib. Aşkar edilmiş zərərli orqanizmlərin təhlükəliliyi nəzərə alınaraq, zərərli orqanizmlərin yayılma arealının müəyyən edilməsi və təcili fitosanitar tədbirlərin görülməsinin zəruriliyi barədə Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinə məlumat verilib. Karantin tətbiq edilən zərərli orqanizmlərin təhlükəliliyi nəzərə alınaraq 400 ton kartof və kivi məhsulları olmaqla, ümumilikdə, 17 nəqliyyat vasitəsi İran İslam Respublikasına və Gürcüstan Respublikasına geri qaytarılıb. Həmçinin idxal zamanı karantin tətbiq edilən zərərli orqanizm aşkar olunmuş 153,8 ton, ixrac olunan məhsullar üzrə 4330 kq, monitorinqlər çərçivəsində isə 16,4 ton bitki və bitkiçilik məhsulu məhv edilib. Ümumilikdə, verilmiş fitosanitar icazə sənədləri əsasında 993505,6 ton, 136347 m3 bitki və bitkiçilik məhsullarına fitosanitar baxış keçirilib.
2018-ci ilin iyul-dekabr ayları ərzində müvafiq sahədə dövlət nəzarətinin həyata keçirilməsi istiqamətində Azərbaycan Respublikasının Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi tərəfindən “Sahibkarlıq sahəsində aparılan yoxlamaların vahid məlumat reyestri”ndən çıxarış almaqla 148 plandankənar (növbədənkənar) yoxlama aparılıb. Hesabat dövründə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin “Azərbaycan Respublikası İnzibati Xətalar Məcəlləsinin təsdiq edilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikasının 2015-ci il 29 dekabr tarixli 96-VQ nömrəli Qanununun tətbiqi barədə 2016-cı il 15 fevral tarixli 795 nömrəli Fərmanına əsasən, İnzibati Xətalar Məcəlləsinin iş üzrə icraatına uyğun olaraq Agentliyin səlahiyyətlərinə daxil edilən maddələr üzrə cəmi 98 inzibati xəta haqqında işə baxılıb, 117 inzibati xəta haqqında protokol tərtib edilib, 93 inzibati tənbeh vermə qərarı qəbul edilib. Onlardan 1-i şərti cərimə, 5 xəbərdarlıq, 87 inzibati cərimə (105150 AZN) tətbiq edilib. Bundan əlavə, aparılmış sanitar-gigiyena ekspertizası nəticəsində 58 məhdudlaşdırıcı tədbir tətbiq olunub. Məhdudlaşdırıcı tədbirlərin tətbiqi barədə qərarlardan 20 ədədi istehsalın dayandırılması, 14 ədədi məhsul (məhsul partiyasının) satışının dayandırılması, 8 ədədi işçi heyət üzvünün (üzvlərinin) işdən kənarlaşdırılması, 7 ədədi istehsalın ayrı-ayrı proseslərinin dayandırılması, 7 ədədi məhsul istehsalının qadağan edilməsi, 1 ədədi məhsulun (məhsul partiyasının) dövriyyədən çıxarılması, 1 ədədi məhsulun (məhsul partiyasının) geri çağrılması barədə qərar qəbul edilib.
Qeyd olunub ki, “Yeyinti məhsulları haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununa əsasən ölkə üzrə qida məhsulları sahəsində fəaliyyət göstərən təsərrüfat subyektləri qida təhlükəsizliyi qeydiyyatına alınmalıdır. Qanunvericiliyə əsasən, ölkədə qida məhsulları sahəsində fəaliyyət göstərən subyektlərin qida təhlükəsizliyi baxımından dövlət qeydiyyatına alınması və dövlət reyestrinin aparılması Agentlik tərəfindən həyata keçirilir. Agentliyin səlahiyyətlərinin icrasına başladığı tarixdən etibarən indiyədək 2401-i ilk dəfə qeydiyyata alınmaq, 24-ü reyestr məlumatlarında dəyişiklik və 1-i dövlət reyestrindən təkrar çıxarışın verilməsi üçün olmaqla, qida təhlükəsizliyi qeydiyyatı ilə bağlı ümumilikdə 2426 müraciət qəbul edilib. Qəbul edilmiş müraciətlərin “Qida məhsulları sahəsində fəaliyyət göstərən subyektlərin qida təhlükəsizliyi qeydiyyatına alınması və dövlət reyestrinin aparılması Qaydaları”na uyğun həyata keçirilən qiymətləndirmənin nəticələri əsasında 1903 subyekt qeydiyyata alınaraq dövlət reyestrinə daxil edilib.
Tədbirdə qeyd olunub ki, Agentlik qida təhlükəsizliyi sahəsində nəzarəti həyata keçirməklə yanaşı, eyni zamanda Azərbaycanda sahibkarlığın inkişaf etdirilməsi və biznes mühitinin yaxşılaşdırılması istiqamətində aparılan islahatlara uyğun fəaliyyət göstərməkdədir. Ümumilikdə, Agentliyin birbaşa təşkilatçılığı ilə 15, birgə təşkilatçılığı ilə isə 4 tədbir həyata keçirilib və həmin tədbirlərdə müxtəlif sahələr üzrə 1600-dək sahibkar iştirak edib. Ötən müddət ərzində yerli sahibkarlarla yanaşı, xarici sahibkarlarla da əməkdaşlıq əlaqələri qurulub. Dünyanın nəhəng qənnadı məmulatları istehsalçısı olan “Ferrero Rocher” şirkəti ilə Gürcüstandan ixrac edilməsi nəzərdə tutulan fındıq və fındıq məhsullarının məhz Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi İnstitutunun laboratoriyalarında ekspertizadan keçirilməsi ilə bağlı razılıq əldə edilib.
Q. Təhməzli bildirib ki, ötən dövr ərzində qida təhlükəsizliyi sahəsində əhalinin maarifləndirilməsi, sağlam qidalanmanın təşviqi, istehlakçıların hüquqlarının müdafiəsi, habelə qida məhsullarının təhlükəsizliyinə dair tələblər barədə istehlakçılarla yanaşı, sahibkarların maarifləndirilməsi istiqamətində də ardıcıl olaraq tədbirlər həyata keçirilib. Eyni zamanda istehlakçıların prosesdə iştirakını təmin etmək məqsədi ilə fasiləsiz olaraq vətəndaş şikayətlərinin qəbul olunması üçün “Qaynar xətt” (1003 xidməti) xidməti fəaliyyətə başlayıb və müvafiq dövr ərzində 9000-dən artıq vətəndaş müraciəti və şikayətləri qəbul olunaraq qanunvericilik tələbləri çərçivəsində icrası təmin edilib. Bununla yanaşı, kütləvi informasiya vasitələrindən, sosial mediadan daxil olmuş suallar və məlumatlar əsasında araşdırmalar aparılmış, ictimaiyyətin obyektiv şəkildə məlumatlandırılması həyata keçirilib. Qida təhlükəsizliyi mövzularında əhalinin maarifləndirilməsi istiqamətində TV, radio və elektron mediada çoxsaylı proqramlar hazırlanıb, insanları narahat edən mövzulara aydınlıq gətirilib. Eyni zamanda qida təhlükəsizliyi ilə əlaqədar müxtəlif maarifləndirici videoçarxlar hazırlanıb və KİV-də fasiləsiz yayımı həyata keçirilib. Təbliğat-təşviqat işləri çərçivəsində “1 bağça, 1 məktəb, 1 universitet” maarifləndirici layihəsi çərçivəsində Zərifə Əliyeva adına uşaq bağçasında, 20 nömrəli məktəb liseydə, Azərbayacn Dillər Universitetində görüşlər keçirilib, “Sağlam məktəbli” layihəsi çərçivəsində isə məktəblərdə 10-dan artıq maarifləndirmə tədbirləri təşkil edilib. Agentliyin rəsmi internet səhifəsi ilə yanaşı, bir sıra sosial şəbəkə hesabları yaradılmış və buradan mütəmadi olaraq maarifləndirici, o cümlədən istehlakçı hüquqlarının qorunması istiqamətində zəruri məlumatlar paylaşılmaqdadır.
Q. Təhməzli qeyd edib ki, Agentliyin beynəlxalq əlaqələrinin inkişafv edirilməsi istiqamətində də zərurui tədbirlər görülüb. İkitərəfli əməkdaşlıq çərçivəsində Agentlik tərəfindən Tacikistan ilə baytarlıq sahəsində əməkdaşlıq sazişi imzalanıb, 7 ölkə (Bosniya və Herseqovina, Bolqarıstan, Vyetnam, Çin, Ukrayna, Qətər, Fransa) ilə isə Agentliyin fəaliyyət istiqamətlərinə uyğun 9 saziş layihəsi hazırlanıb. Bundan əlavə, beynəlxalq donor təşkilatları ilə əməkdaşlığın daha səmərəli təşkil olunması, habelə layihələrin effektiv idarə olunması üçün Dünya Bankı (WB), Asiya İnkişaf Bankı (ADB), Beynəlxalq Maliyyə Korporasiyası (IFC) və digər beynəlxalq təşkilatların da iştirakı ilə Donor Təşkilatların Əlaqələndirmə görüşü keçirilib. 2018-ci ilin 18 may tarixində Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin, Dünya Bankının və Avropa İttifaqının (Aİ) birgə təşkilatçılığı, beynəlxalq ekspertlərin iştirakı ilə ölkəmizdə “Təhlükəsiz qida ilə sağlam gələcəyə” mövzusunda 1-ci Bakı Beynəlxalq Qida Təhlükəsizliyi Konfransı baş tutub. Həmin konfransda qida təhlükəsizliyi sahəsində aktual məsələlər ətrafında geniş müzakirələr aparılıb.
Agentlik sədri gələcəkdə görüləcək işlər barədə də ətraflı məlumat verib. Sonda media nümayəndələrinin sualları cavablandırılıb.
Oxşar xəbərlər
Azərbaycanın Vahid Sağlamlıq üzrə Milli Strategiya planı beynəlxalq ictimaiyyətə təqdim olunub
Bu gün Bakıda Birləşmiş Millətlər Təşkilatının (BMT) İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyasının Tərəflər Konfransının 29-cu sessiyası (COP29) çərçivəsində “Vahid Sağlamlıq yanaşması: İnsan inkişafı naminə sahələrarası işbirliyinin artırılması” mövzusunda yüksək səviyyəli dəyirmi masa keçirilib. Tədbirdə Azərbaycan Respublikası Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin (AQTA) sədri Qoşqar Təhməzli, kənd təsərrüfatı naziri Məcnun Məmmədov, səhiyyə naziri Teymur Musayev, Tibbi Ərazi Bölmələrini İdarəetmə Birliyinin (TƏBİB) icraçı direktoru Vüqar Qurbanov iştirak edib. Həmçinin dəyirmi masaya bir sıra digər aidiyyəti qurumların, o cümlədən sahə üzrə elmi-tədqiqat mərkəzlərinin, universitetlərin, eləcə də Ümumdünya Heyvan Sağlamlığı Təşkilatının (ÜHST), Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının (ÜST), BMT-nin Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatının (FAO), Ətraf Mühit Proqramının və Yerli Əhalinin Problemləri üzrə Daimi Forumunun nümayəndələri qatılıb. Tədbir çərçivəsində “Dəyişən iqlimdə davamlılığın artırılması: Daha sağlam gələcək üçün Azərbaycanın Vahid Sağlamlıq yanaşması” və “Vahid Sağlamlığın tətbiqi üzrə dörd tərəfin birgə yanaşması: Effektiv sahələrarası işbirliyi yolu ilə daha böyük təsirə nail olunması” mövzularında sessiyalar keçirilib. AQTA sədri Q.Təhməzli “Dəyişən iqlimdə davamlılığın artırılması: Daha sağlam gələcək üçün Azərbaycanın Vahid Sağlamlıq yanaşması” mövzusunda təşkil olunan sessiyada çıxış edib. Q.Təhməzli bildirib ki, müasir dünyada iqlim və ətraf mühit amillərinin təsirindən cəmiyyətdə, o cümlədən sosial və iqtisadi sahələrdə yeni çağırışlar meydana çıxır. Bu məsələlərin aşkarlanmasında və idarə edilməsində isə birgə fəaliyyət olduqca vacibdir. Agentlik sədri bu baxımdan COP29-un xüsusi əhəmiyyətini qeyd edib və onu geniş imkanlara malik müzakirə platforması kimi qiymətləndirib. Q.Təhməzli vurğulayıb ki, hazırda dünyada insanların və digər canlıların sağlamlığına, habelə ətraf mühitə ciddi zərər vura bilən amillər qabarıq formada özünü büruzə verməkdədir. Eyni zamanda bu amillərin idarə olunması və onların zərərinin minimuma endirilməsi üçün beynəlxalq miqyasda müvafiq əlaqələndirilmiş fəaliyyət mexanizmləri yaradılmaqdadır. Bu istiqamətdə həyata keçirilən və planetin canlı aləminin qorunması üçün tətbiq edilən “Vahid Sağlamlıq” konsepsiyası çərçivəsində ölkəmizdə də mühüm addımlar atılır. Respublikamızda bu istiqamətdə son illərdə aparılmış islahatların öz bəhrəsini verməkdə olduğunu bildirən AQTA sədri ölkəmizin əldə olunan təcrübəni digər dövlətlərlə bölüşməyə hazır olduğunu diqqətə çatdırıb. Q.Təhməzli deyib ki, beynəlxalq təcrübəyə uyğun olaraq respublikamızda zoonoz epidemiyaların vaxtında aşkarlanması və çevik cavab tədbirlərinin görülməsi üçün aidiyyəti qurumların birgə fəaliyyəti daim diqqət mərkəzində saxlanılır. Bu çərçivədə zoonoz xəstəliklərdən irəli gələn problemlərin həll olunması məqsədilə “Azərbaycan Respublikasında “Vahid Sağlamlıq” konsepsiyası tətbiq edilməklə zoonoz xəstəliklərin qarşısının alınması və nəzarətin gücləndirilməsinə dair 2025-2030-cu illər üzrə Milli Strategiya”nın layihəsi hazırlanaraq təqdim ediləcək. AQTA sədri vurğulayıb ki, mütərəqqi epidemioloji iş üçün istifadə ediləcək informasiya sisteminin qurulması, “Cəmiyyət-heyvanat aləmi - ətraf mühit” kontekstində vahid yanaşmanın tətbiq edilməsi, antimikrob rezistentliyi problemlərinin həlli, böhran vəziyyətlərinin idarə olunması və digər zəruri amillər Strategiyanın tərtib edilməsini aktuallaşdırıb. Strategiyanın icrası ilə zoonoz xəstəliklərin erkən aşkarlanması üçün çevik həll yollarına, davamlı müşahidə sisteminin və məlumat mübadiləsi üçün vahid platformanın tətbiqinə, həmçinin ölkə əhalisinin vaxtaşırı maarifləndirilməsi kimi məqsədlərə nail olunacaq.
COP29 çərçivəsində “Vahid Sağlamlıq Konfransı” keçirilib
Bu gün Bakıda Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyasının Tərəflər Konfransının 29-cu sessiyası (COP29) çərçivəsində “Vahid Sağlamlıq Konfransı” keçirilib. Tədbirdə çıxış edən Azərbaycan Respublikası Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin (AQTA) sədrinin müavini Zəkiyyə Mustafayeva bildirib ki, “Vahid Sağlamlıq” konsepsiyası ekosistemin bütün hissələrinin vəhdətinə əsaslanan, insanların, heyvanların və ətraf mühitin problemlərini ayrı-ayrılıqda deyil, birgə nəzərdən keçirərək, bu kompleksin sağlamlığını tarazlaşdırmaq və optimallaşdırmaq məqsədilə qaldırılan, inteqrasiya olunmuş vahid yanaşmadır. Konsepsiya xüsusilə qida və su təhlükəsizliyi, qidalanma, zoonoz xəstəliklərə nəzarət, çirklənmənin idarə edilməsi və antimikrob rezistentliklə mübarizə istiqamətlərində olduqca aktualdır. Bu konsepsiya cəmiyyətin müxtəlif sahələrində bir çox sektorları birgə işləməyə səfərbər edir. Konsepsiyanın istər milli, istərsə də beynəlxalq səviyyədə icrasını məhsuldar həyata keçirmək, qarşıya qoyulan məsələlərə çatmaq, problemlərin həlli, o cümlədən insan, heyvan və ətraf mühitdə qarşıya çıxa biləcək təhdidlərin öncədən görülməsi və qarşısının alınması üçün səhiyyə, ətraf mühit sağlamlığı, kənd təsərrüfatı və qida təhlükəsizliyi kimi müxtəlif sektorların qarşılıqlı fəaliyyət göstərməsi vacib şərtlərdəndir. Buna görə də ölkəmizdə ictimai sağlamlığın qorunması bu sahədə rolu olan hər bir təşkilatın vəzifəsi hesab edilir. Planetin canlı aləminin qorunması üçün tətbiq olunan “Vahid Sağlamlıq” konsepsiyası çərçivəsində ölkəmizdə mühüm addımlar atılır.
ÜHST Azərbaycanın quş qripindən azad olma statusunu təsdiqlədi
Azərbaycan Respublikasının Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi ölkədə heyvan sağlamlığını və bioloji təhlükəsizliyi təmin etmək, başqa ölkələrdən keçə biləcək yoluxucu heyvan xəstəliklərinin qarşısının alınması istiqamətində kompleks tədbirləri davam etdirir. Görülən tədbirlər, həmçinin bioloji təhlükəsizliyin təmin olunması üçün yaradılan mexanizmlərin etibarlılığını qəbul edərək ölkəmizin yüksək patogen quş qripindən azad olma statusu Ümumdünya Heyvan Sağlamlığı Təşkilatı (ÜHST) tərəfindən təsdiqlənib və müvafiq məlumatlar təşkilatın rəsmi internet səhifəsində yayımlanıb. (https://www.woah.org/app/uploads/2024/11/2024-11-azerbaijan-hpai-selfd-a.pdf) Qeyd edək ki, son illər mütərəqqi beynəlxalq təcrübəyə uyğun olaraq, respublikamızın insan və heyvan sağlamlığı üçün təhlükə törədən, habelə ətraf mühitdə bioloji təhlükəsizliyin pozulmasına səbəb olan xəstəliklərə görə sağlamlıq statusunun təsdiq edilməsi istiqamətində ciddi iş aparılır. Bu çərçivədə yüksək patogen quş qripindən azad olma statusunun təsdiqlənməsi ölkəmizdə bioloji təhlükəsizliyin qorunması, bu sahədə nəzarət və tənzimləmə sisteminin daha bir uğuru kimi qiymətləndirilə bilər. Belə ki, ÜHST tərəfindən xəstəlikdən azad olma statusunun təsdiq edilməsi ölkəmizdən quşçuluq məhsullarının ixracına olan ən böyük maneələrdən birinin götürülməsinə və quşçuluq sektoruna aid məhsulların ixracının asanlaşmasına səbəb olacaq. Xatırladaq ki, yüksək patogen quş qripi insanlar üçün də təhlükəli olan, virus mənşəli zoonoz infeksiyalardan biridir. Hazırda dünyanın 50-dən çox ölkəsində xəstəliyin aktiv ocaqları mövcuddur. Azərbaycanda mütəmadi olaraq epizootoloji monitorinqlərin aparılması və təhlükəli halların dərhal aşkarlanaraq adekvat tədbirlərin görülməsi, xüsusi təhlükə mənbəyi ola biləcək quş və quşçuluq məhsullarının ölkəmizə gətirilməsinin qarşısının alınması nəticəsində ölkəmizin bu xəstəlikdən qorunmasına nail olunub.
