Giriş
Azərbaycanda zoonoz xəstəliklərlə mübarizəyə həsr olunmuş beynəlxalq tədbir işə başlayıb
2 İyul 2024 15:53
Ölkəmizdə xırdabuynuzlu heyvanların taunu (PPR) xəstəliyinə dair planın məsləhətləşməsi və dabaq xəstəliyi (FMD) üzrə yol xəritəsi ilə bağlı beynəlxalq tədbir işə başlayıb.
Üç gün davam edəcək tədbir çərçivəsində bu gün Bakıda PPR və FMD üzrə Regional Məsləhət Qrupunun (RMQ) iclası keçirilir. İclasda çıxış edən Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin sədr müavini Balarəhim Quliyev bildirib ki, son illərdə ölkəmizdə qida təhlükəsizliyi, həmçinin heyvan sağlamlığı sahəsində həyata keçirilən irimiqyaslı tədbirlər və innovativ yeniliklərin tətbiqi heyvan xəstəlikləri ilə mübarizə sahəsində öz bəhrəsini verməkdədir. Belə ki, Azərbaycan Respublikasının PPR-dən azad olma statusu Ümumdünya Heyvan Sağlamlığı Təşkilatı (ÜHST) tərəfindən təsdiqlənib və bu barədə sertifikat 30 may 2024-cü il tarixində Nümayəndələr Assambleyasının Ali Baş Sessiyasında ölkəmizin nümayəndə heyətinə təqdim edilib. Həmçinin vurğulanıb ki, ölkəmiz də daxil olmaqla, regionda qeyri-stabil epizootik statusa malik olması nəzərə alınaraq, FMD-nin regional əməkdaşlıq mexanizmləri tətbiq edilməklə ləğv olunması və bu xəstəliyə davamlı nəzarətin təmin edilməsi hədəflərdən biri kimi müəyyənləşdirilib. Bunun üçün “Dabaq xəstəliyi ilə mərhələli mübarizə planı” üzrə fəaliyyət davam etdirilir. Eyni zamanda qeyd olunub ki, RMQ-nin nizamnaməsi çərçivəsində fəaliyyətin genişləndirilməsi və Qrupun işinə mümkün olan hər cür dəstəyin göstərilməsi planlaşdırılıb. Eləcə də ÜHST-nin təşəbbüslərinə qoşularaq heyvan xəstəliklərinin bioloji təhlükəsizliyə, insan sağlamlığına və ətraf mühitə mənfi təzahürlərinin minimuma endirilməsi bu sahə üzrə fəaliyyətin əsasını təşkil edir. Heyvan xəstəliklərindən azad zonanın yaradılması Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamları ilə təsdiq olunmuş “Azərbaycan Respublikasında qida təhlükəsizliyinin təmin olunmasına dair 2019-2025-ci illər üçün Dövlət Proqramı”nda və “Azərbaycan Respublikasının işğaldan azad edilmiş ərazilərinə Böyük Qayıdışa dair I Dövlət Proqramı”nda nəzərdə tutulub. Qarşıya qoyulmuş tapşırıqların icrası məqsədilə FMD-yə nəzarətin gücləndirilməsi və ilkin olaraq peyvəndləmə aparılmaqla azad zonanın yaradılması istiqamətində fəaliyyət davam etdirilir.
Daha sonra iclasda kənd təsərrüfatı nazirinin müavini Sarvan Cəfərov və ÜHST-nin Mərkəzi Asiya üzrə Subregional Nümayəndəliyinin rəhbəri Mereke Taitubayev çıxış edib. Onlar tədbirin əhəmiyyətli olduğunu vurğulayaraq görülən işlərin regionda PPR və FMD-nin aradan qaldırılmasına töhfə verəcəyini bildiriblər.
Çıxışlardan sonra iclasda RMQ-nin fəaliyyəti ilə bağlı görülən və həyata keçirilməsi nəzərdə tutulan işlər nəzərdən keçirilib, müvafiq tədbirlər müəyyənləşdirilib.
Qeyd edək ki, tədbir çərçivəsində sabah beynəlxalq mütəxəssislərin iştirakı ilə Quba rayonunda hər iki xəstəlik üzrə assosiativ simulyasiya məşqlərinin keçirilməsi nəzərdə tutulub. İyulun 4-də isə ölkəmizin sədrliyi ilə RMQ-nin fəaliyyətinin, həmçinin FMD ilə bağlı regional vəziyyətin, peyvəndlərin uyğunlaşdırılmasının, seçilməsinin və digər məsələlərin müzakirə edilməsi, çıxış və təqdimatların olması, müvafiq tədbirlərin müəyyənləşdirilməsi planlaşdırılıb.
Onu da bildirək ki, sözügedən beynəlxalq tədbirin məqsədi ÜHST və Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatının birgə tərtib etdiyi strategiya əsasında RMQ-nin texniki tapşırığına uyğun olaraq üzv ölkələrdə PPR və FMD ilə bağlı epizootik statusun stabilləşməsi üçün mərhələli tədbirlər planı üzrə vəziyyətin qiymətləndirilməsi, strateji planların hazırlanması, ölkələrin hazırlıq səviyyəsinin yüksəldilməsinə dəstəyin göstərilməsi və digər məsələlərin müzakirəsindən ibarətdir.
Oxşar xəbərlər
Təhlükəli zoonoz xəstəlik — Qarayara
Qarayara — heyvanlardan insanlara keçə bilən zoonoz xəstəliklərdəndir. Hazırda bütün dünyada insanlar arasında rast gəlinən yoluxucu xəstəliklərin 60%-dən çoxu məhz zoonoz infeksiyaların payına düşür. Heyvanlar bu infeksiyaya xəstəlik törədiciləri ilə çirklənmiş su və torpaq vasitəsi ilə yoluxur. Xəstəliyin əsas əlamətləri isə bunlardır: heyvan qəfil yıxılır, ağız və burun dəliklərindən qanlı köpük, anus dəliyindən isə qan axır, bir neçə dəqiqə ərzində ölüm halı baş verir. Qanda laxtalanma prosesi getmədiyindən, cəsəd qısa müddətdə köpür və bərkimir. Qarayara xəstəliyindən tələf olmuş heyvanların cəsədinin yarılması yolverilməzdir. Ölmüş heyvanın cəsədi yandırılma yolu ilə zərərsizləşdirilməlidir. İnsanlar xəstə heyvanların əti, ondan hazırlanmış yarımfabrikat məhsulların istehlakı və digər ətraf mühit amilləri ilə bu xəstəliyə yoluxa bilər. Bu zaman yoluxmuş şəxs dərhal tibbi yardım almalıdır. Mal-qaranı qarayara xəstəliyindən qorumaq üçün heyvanların dövri peyvəndlənməyə cəlb olunması vacibdir. Xəstəlikdən qorunmağın ən təsirli yolu baytarlıq nəzarəti olmayan yerdən ət almamaqdır.
Dünyadakı epizootik vəziyyətə uyğun olaraq müvafiq tədbirlər görülür
Ümumdünya Heyvan Sağlamlığı Təşkilatının (ÜHST) rəsmi məlumatlarına əsasən, Xorvatiya Respublikasının Brodsko-Posavska inzibati ərazi vahidində, Danimarka Krallığının Şimali Yutlandiya regionunda, Türkiyə Respublikasının Kayseri vilayətində yüksək patogen quş qripi xəstəliyi qeydə alınıb. Respublika ərazisinin bu yoluxucu xəstəlikdən qorunması üçün qeyd olunan ərazilərdə zonalaşma prinsipi nəzərə alınmaqla, xəstəlik baş vermiş təsərrüfatdan 10 km radiusda olan məsafədə yerləşən müəssisələrdən diri quş və quşçuluq məhsullarının idxalına ÜHST-nin “Quruda yaşayan heyvanların sağlamlıq Məcəlləsi”nə uyğun olaraq müvəqqəti məhdudiyyət tətbiq olunub. Eyni zamanda müvafiq tədbirlərin görülməsi üçün Azərbaycan Respublikasının Dövlət Gömrük Komitəsinə müraciət olunub.
AQTA maarifləndirir: Təhlükəli zoonoz xəstəlik – Qarayara
Qarayara ən qorxulu zoonoz xəstəliklərdən biridir. Bu xəstəlik heyvanlarla yanaşı insanlar üçün də böyük təhlükə törədir. Hazırda bütün dünyada insanlar arasında rast gəlinən yoluxucu xəstəliklərin 60%-dən çoxu məhz zoonoz infeksiyaların payına düşür. Xəstəliyə daha çox iri və xırdabuynuzlu heyvanlar, eləcə də at, maral və dəvələr həssasdır. Heyvanlar bu infeksiyaya bir çox hallarda xəstəlik törədiciləri ilə çirklənmiş su və torpaq vasitəsi ilə yoluxa bilərlər. Heyvanlarda xəstəliyin gizli dövrü olduqca qısadır, təxminən 1-3 gün çəkir. Xəstəliyin “ildırımvari” adlandırılan ən sürətli yayılma formasında isə heyvan qəfil yıxılır, ağız və burun dəliklərindən qanlı köpük, anus dəliyindən isə qan axır, bir neçə dəqiqə ərzində ölüm halı baş verir. Qanda laxtalanma prosesi getmədiyindən, cəsəd qısa müddətdə köpür və bərkimir. Qarayara xəstəliyindən tələf olmuş heyvanların cəsədinin yarılması yolverilməzdir. Ölmüş heyvanın cəsədi yandırılma yolu ilə zərərsizləşdirilməlidir. Bu infeksiya insanlara xəstə heyvanların əti, ondan hazırlanmış yarımfabrikat və digər məhsulların istehlakı zamanı yoluxur. Bundan əlavə ölmüş heyvanın leşi, dərisi, daxili orqanları, qarayara sporları ilə çirklənmiş torpaq, su, hava və digər xarici mühit amilləri də yoluxmaya səbəb ola bilər. İnsanlarda xəstəlik daha çox əllərdə və bədənin digər nahiyələrində nekrozlaşmış yaraların əmələ gəlməsi, hərarətin yüksəlməsi, ağız boşluğunun selikli qişasının xorası və digər əlamətlərlə özünü büruzə verir. Qarayaraya yoluxmuş şəxs dərhal tibbi yardım almalıdır. Yaraya müdaxilə edilməsi, infeksiyanın yayılmasına səbəb ola bilər. Mal-qaranı qarayara xəstəliyindən qorumaq üçün heyvanların dövri peyvəndlənməyə cəlb olunması vacibdir. Xəstəlikdən qorunmağın ən təsirli yolu baytarlıq nəzarəti olmayan yerdən ət almamaq, eyni zamanda çarpaz çirklənmənin qarşısını almaq üçün heyvanların kəsildiyi yerlərin meyvə-tərəvəz və başqa qida məhsulları ilə təmas etməsinin qarşısını almaqdır.
