Giriş
Beynəlxalq təşkilatların Azərbaycandakı nümayəndəliklərinin rəhbərləri AQTİ-nin laboratoriyaları ilə tanış olub
31 Oktyabr 2019 16:12
Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi İnstitutunda (AQTİ) ölkəmizdə fəaliyyət göstərən beynəlxalq təşkilatların Azərbaycandakı nümayəndəliklərinin rəhbərlərinin iştirakı ilə infotur keçirilib. İnfoturda Dünya Bankı, ABŞ Beynəlxalq İnkişaf Agentliyi, BMT-nin Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatı, UNICEF, Beynəlxalq Maliyyə Korporasiyası, Almaniya Beynəlxalq Əməkdaşlıq Təşkilatı, BMT-nin İnkişaf Proqramı, İsveçrənin Azərbaycandakı səfirliyinin müvəqqəti işlər vəkili və İsveçrənin İqtisadi Məsələlər üzrə Dövlət Katibliyinin Cənubi Qafqaz əməkdaşlıq ofisinin rəhbər və nümayəndələri, eləcədə 30-a yaxın media nümayəndəsi iştirak edib.
İnfotur iştirakçıları İnstitutun Analitik Ekspertiza Mərkəzinin Mərkəzləşmiş nümunə qəbulu sektorunda olublar. Onlara məlumat verilib ki, Mərkəzləşmiş nümunə qəbulu sektoru idxal-ixrac, monitorinq, fərdi müraciət təyinatlı qida, bitki və bitkiçilik məhsulları, yem və yem əlavələri, baytarlıq preparatları, pestisid və aqrokimyəvi maddələr, bioloji fəallığa malik qida əlavələri, qida ilə təmasda olan qablaşdırma materialları və s. olmaqla gün ərzində qəbul olunan 400-ə yaxın nümunənin qəbulu prosesini həyata keçirir.
Daha sonra Milli Referens Laboratoriyasının Bioloji müayinələr və Cihaz müayinələri bölməsi ilə tanışlıq olub. İştirakçıların diqqətinə çatdırılıb ki, ölkədə qida təhlükəsizliyi göstəricilərinin təyini üzrə ixtisaslaşmış Bakı şəhərində Milli Referens Laboratoriyası (MRL) və onun 1 saylı filialı, regionlarda isə Abşeron, Sumqayıt, Lənkəran, Gəncə və Şəki Regional Sınaq Laboratoriyaları fəaliyyət göstərir.
Qida Təhlükəsizliyi Laboratoriyalarında kənd təsərrüfatı məhsullarının, qida və qida məhsullarının, alkoqollu içkilərin “ISO (International Organization for Standardization)”, “ASTM (American Society for Testing and Materials)”, “AOAC (Association of Official Agricultural Chemists)”, “NMKL (Nordic Committee on Food Analysis)”, “FDA (Food and Drug Administration) kimi beynəlxalq standartlarda qeyd olunan keyfiyyət, təhlükəsizlik parametrlərinə uyğun mikrobioloji, toksikoloji, radioloji, parazitoloji, fiziki-kimyəvi, GMO və mənşə təyini müayinələri həyata keçirilir.
Laboratoriyalarda bitki məhsullarında 250 - yə qədər pestisid qalığının, heyvan mənşəli məhsullarda 17 adda antibiotik qalığının miqdarının təyini ilk dəfə olaraq Ultra Yüksək Performanslı İkiqat Kütlə-spektrometr detektorlu Maye Xromatoqrafı (LC-MS/MS) və İkiqat Kütlə-spektrometr detektorlu Qaz Xromatoqrafı (GC-MS/MS) kimi cihazlar vasitəsilə həyata keçirilmişdir.
Qida Təhlükəsizliyi Laboratoriyalarında bütün parametrlər üzrə qida və kənd təsərrüfatı məhsullarının keyfiyyət göstəricilərinin təyini aparılır. Belə ki, qidalarda istifadə edilən yağların mənşəyi və keyfiyyəti (bitki və ya heyvan mənşəli olması) fitosterinlərin, yağ turşularının, həmçinin trans yağların miqdarı Alov–ionlaşdırıcı detektorlu Qaz xromatoqrafı (GC–FID) vasitəsilə təyin edilir.
İnfotur çərçivəsində beynəlxalq təşkilatların Azərbaycandakı nümayəndəliklərinin rəhbərləri AQTİ-nin Mərkəzi Baytarlıq Laboratoriyasının Virusologiya bölməsinə də baxış keçiriblər. Məlumat verilib ki, Mərkəzi Baytarlıq Laboratoriyası, eləcə də onun nəzdində fəaliyyət göstərən bölgələr üzrə 6 regional sınaq laboratoriyası ölkədə dövriyyədə olan, idxal və ixrac olunan, həmçinin insan sağlamlığı üçün təhlükə yarada biləcək kənd təsərrüfatı, ev və vəhşi heyvan xəstəliklərinin laborator diaqnostikasının aparılmasını, vaxtında xəstəliklərin aşkarlanmasını, ölkədə baytar-sanitar təhlükəsizliyini təmin edir. Mərkəzi Baytarlıq Laboratoriyası müasir maddi-texniki bazaya malik beynəlxalq tələblərə cavab verən 2–ci səviyyəli biotəhlükəsizlik laboratoriyasıdır. Laboratoriyada patomorfoloji, mikrobioloji, virusoloji, seroloji, molekulyar-genetik, kimyəvi-toksikoloji və parazitoloji müayinələr həyata keçirilir.
Mərkəzi Baytarlıq Laboratoriyasının nəzdində fəaliyyət göstərən regional sınaq laboratoriyaları 2–ci biotəhlükəsizlik səviyyəsinə uyğun sınaqların aparılması üçün qurulmuş və bütün lazımi maddi–texniki baza ilə təchiz olunmuşdur. Ölkədə yaranmış böhran vəziyyətlərinin çevik şəkildə idarə olunması məqsədilə Cənubi Qafqazda ilk dəfə olaraq səhra tipli 3-cü səviyyəli səyyar biotəhlükəsizlik laboratoriyası Mərkəzi Baytarlıq Laboratoriyasının nəzdində fəaliyyətə başlamışdır.
Bu laboratoriya ölkədə heyvan və quş xəstəliklərinin alovlanması zamanı hadisə baş verən ərazidə operativ şəkildə nümunələr götürülərək qısa müddətdə xəstəliyin təyininə imkan verir. Müayinələr yüksək həssaslığa malik təsdiqləyici metod sayılan PZR metodu ilə molekulyar səviyyədə həyata keçirilir.
Oxşar xəbərlər
Qurbanlıq heyvanın kəsimi zamanı hansı tələblərə əməl edilməlidir?
6-7 iyun tarixlərində Qurban bayramı qeyd olunacaq. Qurbanlıq heyvanlar yalnız xüsusi ayrılmış və sanitariya-gigiyena tələblərinə cavab verən məntəqələrdə kəsilməlidir. Küçə, yol kənarı, məhəllə araları kimi qanunsuz və antisanitar yerlərdə aparılan kəsimlər xəstəliklərin yayılmasına səbəb ola bilər. Kəsim həm də ətraf mühitin, insan sağlamlığının qorunmasına yönəlməlidir. Heyvan kəsimi məntəqələrində fasiləsiz su təminatı olmalı, qəssablar xüsusi geyimdə və tibbi yoxlamadan keçmiş vəziyyətdə fəaliyyət göstərməlidir. Alətlər daim dezinfeksiya olunmalı, tullantılar isə vaxtında və düzgün şəkildə ərazidən kənarlaşdırılmalıdır. Ət məhsullarının satışını həyata keçirən məkanlar sanitar və baytarlıq tələblərinə cavab verməlidir. Cəmdəklərin saxlanıldığı yerlər soyuducu avadanlıqlarla təchiz edilməli, soyuq zəncir prinsipi qorunmalıdır. Diri heyvanların satışına bu nöqtələrdə yol verilməməlidir. Tələb olunan infrastruktur və nəzarət sistemi olmadan həyata keçirilən satış və kəsimlər həm təhlükəli, həm də qanunsuzdur. Qurbanlıq heyvanın kəsimi zamanı gözlənilməli olan tələblərlə linkdən tanış ola bilərsiniz: https://www.youtube.com/shorts/HSNsy3uRsAk
Dünyadakı epizootik vəziyyətə uyğun olaraq müvafiq tədbirlər görülür
Ümumdünya Heyvan Sağlamlığı Təşkilatının (ÜHST) rəsmi məlumatlarına əsasən, Kamboca Krallığının Kamponq Speu əyalətində yüksək patogen quş qripi, İsrail Dövlətinin Şimal bölgəsində isə xırdabuynuzlu heyvanların taun xəstəliyi qeydə alınıb. Respublika ərazisinin bu yoluxucu xəstəliklərdən qorunması üçün qeyd olunan ərazilərdə zonalaşma prinsipi nəzərə alınmaqla, diri quş və quşçuluq məhsullarının idxalı, xırdabuynuzlu heyvanların və onlara aid məhsulların idxalı, habelə tranzit daşınması ilə bağlı Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi tərəfindən ÜHST-nin “Quruda yaşayan heyvanların sağlamlıq Məcəlləsi”nə uyğun olaraq müvəqqəti məhdudiyyət tətbiq olunub. Eyni zamanda müvafiq tədbirlərin görülməsi üçün Azərbaycan Respublikasının Dövlət Gömrük Komitəsinə müraciət olunub.
Arı xəstəlikləri üzrə monitorinqlər həyata keçirilir
İnfeksion və invaziyon arı xəstəlikləri üzrə epizootoloji monitorinqlər davam etdirilir. Monitorinqlər zamanı arıxanalara klinik baxış keçirilib, diaqnostik nümunələr götürülərək akarapidoz, arıların xırda pətək böcəyi, Avropa çürüməsi, Amerika çürüməsi, bal arılarının tropilelap gənələri və varroatoz xəstəliklərinə görə seroloji müayinələr aparılıb. 2024-ci ildə respublikanın 52 şəhər və rayonuna aid 151 kənd və qəsəbəsində 563 arıçılıq təsərrüfatında mövcud olan 11540 arı ailəsindən götürülmüş nümunələrin müayinəsi nəticəsində xəstəlik və xəstəliyə şübhəli hallar aşkarlanmayıb. 2025-ci ilin fevral-aprel ayları ərzində isə aparılan monitorinqlər zamanı Gəncə-Daşkəsən iqtisadi rayonunda 55 nümunədə, Şəki-Zaqatala iqtisadi rayonunda isə 14 nümunədə parazitar xəstəlik olan nozematoz xəstəliyinin törədicisinə rast gəlinib. Monitorinqlər çərçivəsində təsərrüfat sahiblərinə aidiyyəti təlimatlar verilib, baytarlıq norma və qaydalarına əməl olunması üçün məqsədyönlü maarifləndirmə-təbliğat tədbirləri keçirilib və qanunvericiliyin tələbləri izah olunub.
