Giriş
Quş qripi xəstəliyinin elmi risk qiymətləndirilməsi həyata keçirilib
5 İyul 2021 14:06
Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi İnstitutu (AQTİ) tərəfindən “Quş qripi xəstəliyinin elmi risk qiymətləndirilməsi” layihəsi hazırlanıb. Layihə respublikada yüksək patogenli və aşağı patogenli quş qripi (YPQQ və APQQ) xəstəliyinin qarşısının alınması məqsədilə hazırlanıb.
Bildiyimiz kimi quş qripi (avian influenza) - ev quşlarının və vəhşi quşların, eləcə də insanların və heyvanların həssas olduğu yoluxucu virus xəstəliyidir. Virusun spesifik bioloji xüsusiyyətlərə və yüksək mutagenliyə malik olması xəstəliyi hər zaman aktual edir. Quş qripi xəstəliyinin törədicisi Orthomyxoviridae ailəsinə, İnfluenza cinsinə aid olan RNT tərkibli yüksək mutagen virusdur. Quşlar arasında bu xəstəliyə ilin bütün fəsillərində təsadüf edilsə də, xəstəliyin geniş yayılması mövsümi xarakter daşımaqla quşların miqrasiyası ilə bağlı olur. Qeyd edək ki, dünya üzrə köçəri quşların mövcud olan 8 miqrasiya marşrutundan 2-si Azərbaycan ərazisindən keçir. Nəzərə almaq lazımdır ki, xəstəliyin yayılmasında əsas risk zonaları köçəri quşların miqrasiya marşrutu boyunca yerləşən ərazilər hesab edilir. Xəzər dənizi və çaylar boyunca yerləşən ərazilərdə ev quşlarının virusa yoluxma ehtimalı daha yüksəkdir. Hətta köçəri quşların çox az olduğu ərazilərdə bu xəstəliyə yoluxma ehtimalı böyükdür.
Sənəd layihəsində quş qripi xəstəliyinin yayılma mənbələri, o cümlədən köçəri quşların uçuş marşrutları, xəstəliyin xüsusiyyətləri, quş qripi virusuna məruzqalma, YPQQ və APQQ-yə qarşı mübarizə tədbirləri, həmçinin peyvəndləmə strategiyası barədə məlumatlar öz əksini tapıb.
Oxşar xəbərlər
Quş qripi xəstəliyinə qarşı epizootoloji monitorinq keçiriləcək
Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi tərəfindən aidiyyəti qurumlarla birgə cari ilin 19-23 may tarixlərində quş qripi xəstəliyinə qarşı növbəti epizootoloji monitorinq keçiriləcək. Monitorinq zamanı ovçuluq təsərrüfatlarının və milli parkların su-bataqlıq, dənizsahili zonalar və digər ərazilərini əhatə etməklə, ərazi ilə yanaşı vəhşi quşlara ümumi baxış keçiriləcək, bəzi sənaye əsaslı müxtəlif həcmli quşçuluq müəssisələrində, o cümlədən müxtəlif rayonlardakı (şəhərlərdəki) ailə təsərrüfatlarında saxlanılan ev quşlarından laborator müayinə aparılması üçün diaqnostik nümunələr götürüləcək. Habelə ölkə üzrə müəssisələrə, təsərrüfatlara, su hövzələrinə və parklara ümumi baxış keçirilməklə, baytarlıq norma və qaydalarına əməl olunması üçün məqsədyönlü maarifləndirmə-təbliğat tədbirləri həyata keçiriləcək və epizootoloji məlumatlar toplanaraq təhlil ediləcək. Tədbirlər müddətində götürülmüş nümunələrin laborator müayinələri aparılacaq. Monitorinq çərçivəsində epizootoloji vəziyyət və götürülmüş nümunələr barədə məlumatlar müvafiq elektron sistemə daxil ediləcək.
Dabaq və quş qripi xəstəliyi ilə bağlı bəzi məhdudiyyətlər tətbiq olunub
Küveyt Dövlətinin Əl-Cəhra əyalətində dabaq, Kamboca Krallığının Kratex əyalətində, Liberiya Respublikasının Bonq bölgəsində, Vyetnam Sosialist Respublikasının Nqhe An, Tiyen Gianq, Tuyen Quanq, Lonq An, Quanq Tri əyalətlərində, Polşa Respublikasının Pomorsk inzibati ərazisində isə yüksək patogen quş qripi xəstəliyi qeydə alınıb. Bu barədə Ümumdünya Heyvan Sağlamlığı Təşkilatından (ÜHST) Azərbaycan Respublikasının Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinə rəsmi məlumatlar daxil olub. Respublika ərazisinin qeyd olunan yoluxucu xəstəliklərdən qorunması üçün zonalaşma prinsipi nəzərə alınmaqla, dabaq xəstəliyi baş vermiş təsərrüfatdan 10 km radiusda olan ərazilərdən cütdırnaqlı heyvanların, habelə onlara aid xammal və məhsulların idxalına və tranzit daşınmasına, quş qripi xəstəliyi baş vermiş təsərrüfatdan 10 km radiusda olan məsafədə yerləşən müəssisələrdən isə diri quş və quşçuluq məhsullarının idxalına ÜHST-nin “Quruda yaşayan heyvanların sağlamlıq Məcəlləsi”nə uyğun olaraq, müvəqqəti məhdudiyyət tətbiq olunub. Eyni zamanda müvafiq tədbirlərin görülməsi üçün Azərbaycan Respublikasının Dövlət Gömrük Komitəsinə müraciət olunub.
Quş qripi xəstəliyi ilə bağlı tətbiq olunan bəzi məhdudiyyətlər aradan qaldırılıb
Ümumdünya Heyvan Sağlamlığı Təşkilatının (ÜHST) rəsmi məlumatlarına əsasən, Koreya Respublikasının Collabuk-do, Qyeonqsanqbuk-Do, Ceollanam-Do, Qyeonqqi-Do əyalətlərində, Danimarka Krallığının Paytaxt, Cənubi Danimarka regionlarında, Çex Respublikasının Vısoçina, Moraviya–Sileziya, Ustetsk, Kraloveqradetsk, Zlin, Pardubitsk diyarlarında, Moldova Respublikasının Soroka, Floreşti, Ştefan-Voda, Drokiya, Rezina, Șoldaneștı, Rışkanı, Dubısаri, Edinet, Qlоdеni, Straşeni, Kахul, Оrхеy rayonlarında, Slovakiya Respublikasının Trnavsk, Bratislava diyarlarında, Mozambik Respublikasının İnyambane əyalətində, Almaniya Federativ Respublikasının Brandenburq, Hessen vilayətlərində, Polşa Respublikasının Opolsk inzibati ərazisində, Amerika Birləşmiş Ştatlarının Montana, Miçiqan, Delaver, Florida, Şimali Karolina, Virciniya ştatlarında qeydə alınmış yüksək patogen quş qripi xəstəliyi aradan qaldırılıb. Belə ki, qeyd olunan inzibati ərazi vahidlərində ÜHST-nin “Quruda yaşayan heyvanların sağlamlıq Məcəlləsi”nə əsasən, xəstəliyin ləğv edilməsindən sonra gözləmə müddəti başa çatıb və epizootik sağlamlıq statusu bərpa olunub. Bununla əlaqədar, respublika ərazisinin bu yoluxucu xəstəlikdən qorunması məqsədilə həmin inzibati ərazi vahidlərinə tətbiq edilmiş məhdudiyyətlər aradan qaldırılıb. Eyni zamanda müvafiq tədbirlərin görülməsi üçün Azərbaycan Respublikasının Dövlət Gömrük Komitəsinə müraciət olunub.
